Τα σενάρια των ξένων για το «ελληνικό πρόβλημα»

Σχεδόν όλοι οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι προχώρησαν σε ένα πρώτο απολογισμό για το πώς διαμορφώνεται η πολιτική κατάσταση στη χώρα μετά την απόφαση της κυβέρνησης να επισπεύσει την προεδρική εκλογή, καθώς και τις εκτιμήσεις τους για την επόμενη μέρα στην οικονομία.

Οι πιο αισιόδοξοι δίνουν πιθανότητες να βρεθούν οι 180 βουλευτές που θα στηρίξουν τον υποψήφιο Πρόεδρο, αλλά η πλειονότητα των αναλυτών προσπαθεί να εκτιμήσει τι θα σημαίνουν τυχόν πρόωρες βουλευτικές εκλογές και πιθανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

BNP PARIBAS

Μια υπόσχεση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι σε περίπτωση που εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα προχωρήσει σε επίσπευση των εκλογών, για παράδειγμα κάποια στιγμή το β΄ εξάμηνο του 2015, θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, υποστηρίζει η γαλλική BNP Paribas. Αυτό, εκτιμά, θα έκανε ευκολότερη την απόφαση ορισμένων βουλευτών να ψηφίσουν για Πρόεδρο, καθώς η βασική τους προτεραιότητα είναι να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές όσο το δυνατόν νωρίτερα, αντί για την άνοιξη του 2016 που είναι προγραμματισμένες.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, εκτιμά η BNP Paribas, η υφιστάμενη κυβέρνηση θα μπορούσε να επωφεληθεί από την περαιτέρω βελτίωση της οικονομίας, η οποία εσχάτως ανακάμπτει. Οποιαδήποτε κίνηση ανακούφισης από Ε.Ε. - ΔΝΤ στο θέμα του χρέους θα μπορούσε επίσης να καταγραφεί στα υπέρ της κυβέρνησης. Ο ΣΥΡΙΖΑ επίσης θα επωφεληθεί, καθώς οι γενικές εκλογές θα γίνουν σε πιο ήπιο περιβάλλον (πιθανότατα θα έχει τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE της ΕΚΤ), δεδομένου ότι η αβεβαιότητα, ο φόβος και τα πάρα πολλά που τίθενται σε κίνδυνο δεν βοηθούν το κόμμα.

Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ποια από τις δύο πλευρές θα ωφεληθεί περισσότερο, καταλήγει η BNP Paribas, αλλά αν οι αγορές καταρρεύσουν τις επόμενες δύο εβδομάδες, ένας τέτοιος συμβιβασμός δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σημειώνει, ωστόσο, ότι στον ελληνικό Τύπο αυτό το σενάριο δεν εμφανίζεται.

HSBC

Μετά την τεχνική παράταση του μνημονίου και την επίσπευση των προεδρικών εκλογών, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συνεχίσει να παραμένει στο «πίσω κάθισμα» και θα πρέπει να εξηγήσει στους πολίτες πώς θα διαπραγματευτεί με την τρόικα, σημειώνει η ΗSBC. Αβέβαιο παραμένει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, ενώ οι επιπτώσεις για την οικονομία από πιθανή προσφυγή στις εθνικές κάλπες ενδέχεται να είναι σοβαρές. Η αβεβαιότητα στην αγορά αναμένεται να παραμείνει μέχρι την προεδρική εκλογή και ενδέχεται να ενταθεί περαιτέρω σε περίπτωση αποτυχίας εκλογής Προέδρου, υπό το ρίσκο των πρόωρων εκλογών και πιθανής ανατροπής των μεταρρυθμίσεων, σημειώνει.

Η HSBC εκτιμά ότι πιθανές ημερομηνίες διεξαγωγής εθνικών εκλογών είναι η 25η Ιανουαρίου και η 1η Φεβρουαρίου. Ωστόσο, μετά και τη δίμηνη παράταση του μνημονίου, οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα αναμένεται να συνεχιστούν αφού ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό. Ως εκ τούτου, οι εκλογές είναι δίκοπο μαχαίρι για τον ΣΥΡΙΖΑ, τονίζει ο οίκος, καθώς με το νέο χρονοδιάγραμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συνεχίσει να παραμένει στο «πίσω κάθισμα». Θα πρέπει να εξηγήσει στους πολίτες πώς σκοπεύει να διαπραγματευθεί με την τρόικα μετά τη λήξη της τεχνικής παράτασης.

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση θα επικεντρωθεί στις προεδρικές εκλογές και πιθανόν και στις γενικές εκλογές θα μπορούσε να καθυστερήσει την υλοποίηση του προγράμματος. Παράλληλα, η HSBC προειδοποιεί και για επιπτώσεις στην οικονομία. Ενδεχόμενη διακοπή της συλλογής φόρων από την κυβέρνηση θα επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά, ενώ πιθανή αύξηση στις καθυστερούμενες πληρωμές και το γενικευμένο κλίμα αβεβαιότητας ίσως πλήξουν το καταναλωτικό κλίμα και τις επενδύσεις, λαμβανομένου υπόψη και του ρίσκου να ανατραπούν οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις και οι πολιτικές των τελευταίων ετών.

NOMURA

Στο 60% από 70% μειώνει η Nomura την πιθανότητα πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα μετά τις τελευταίες εξελίξεις, αν και σημειώνει ότι με βάση τις δηλώσεις βουλευτών για την πρόθεση ψήφου στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ενδέχεται να αυξηθεί εκ νέου το ποσοστό. Ο οίκος τονίζει ότι η προεδρική εκλογή θα είναι ντέρμπι με αβέβαιη έκβαση, ενώ προσδιορίζει ως πιθανότερες ημερομηνίες διεξαγωγής εθνικών εκλογών την 25η Ιανουαρίου και την 1η Φεβρουαρίου.

Όσον αφορά στην επίσπευση της διαδικασίας για την εκλογή ΠτΔ, ο οίκος σημειώνει ότι η απόφαση ήταν αναγκαία και όχι ένδειξη σιγουριάς ότι έχουν διασφαλιστεί οι 180 ψήφοι. Κι αυτό γιατί αυξάνει την πίεση τόσο στους βουλευτές, καθώς η αξιολόγηση της τρόικας είναι ημιτελής και δεν υπάρχει προληπτική πιστωτική γραμμή, όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς, αν επικρατήσει, θα πρέπει να διαπραγματευθεί με την τρόικα και να υπογράψει μνημόνιο για την πιστωτική γραμμή, υπό πιεστικά περιθώρια με βάση τα τότε ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου.

BARCLAYS

«Το βασικό ερώτημα είναι: Τι θα συμβεί αν η κυβέρνηση δεν πάρει τη στήριξη που χρειάζεται για τις προεδρικές εκλογές και η χώρα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Τι θα συμβεί αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει στην εξουσία με μια νέα κυβέρνηση συνασπισμού;». Στα ερωτήματα αυτά επιχειρεί να απαντήσει η Barclays.

Με δεδομένο το σταθερό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις τους τελευταίους μήνες, είναι πιθανό ότι θα έρθει στην εξουσία, αν και δεν είναι σίγουρο ότι είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση μόνος του χωρίς κάποιου είδους συνασπισμό. Μια κυβέρνηση συνασπισμού του ΣΥΡΙΖΑ είναι πιθανόν να φέρει νευρικότητα στην αγορά, δεδομένης της πολιτικής στάσης του σε διάφορα οικονομικά θέματα.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν τρία βασικά ζητήματα επί των οποίων ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να έχει μαλακώσει τη στάση του κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών: 1. Έξοδος από την ΟΝΕ: Ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον δεν συζητά την έξοδο από το ευρώ. 2. Χρεοκοπία: Ο κ. Τσίπρας θα επιδιώξει τη διαγραφή του ενός τρίτου του χρέους περίπου. Παρ' όλα αυτά, ο ίδιος πρόσθεσε ότι θα προτιμούσε μια συναινετική λύση αντί να χρησιμοποιηθεί η ελληνική χρεοκοπία ως όπλο.

Πιο πρόσφατα, φέρεται να δήλωσε ότι οι χώρες της ευρωζώνης θα πρέπει να χορηγήσουν ελάφρυνση του χρέους στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί με ομόλογα συνδεδεμένα με την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ (GDP-linked), προσφέροντας έτσι κίνητρο στις χώρες της ευρωζώνης να τονώσουν την ανάπτυξη στην Ελλάδα.

Πιστεύουμε ότι το OSI παραμένει μια πιθανότητα για την Ελλάδα, αλλά όχι στο άμεσο μέλλον και μόνο στο πλαίσιο μιας επιτυχημένης ολοκλήρωσης του προγράμματος και των νέων προϋποθέσεων για νέα πιστωτική γραμμή από τον ESM, εκτιμά η Barclays. Πιστεύουμε ότι η χρεοκοπία παραμένει απίθανη, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς. Παρομοίως, για την έξοδο από την ΟΝΕ, μια τέτοια έκβαση θα φέρει πολύ σημαντική οικονομική πίεση, ενώ η μικρή ανάκαμψη που παρουσιάζεται στη χώρα θα αντιστραφεί, καθώς εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξωτερική χρηματοδότηση. 3. Τρόικα: Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντοτε ήταν αντίθετος στις παρεμβάσεις της τρόικας, όμως έχει μαλακώσει τη στάση του, περιορίζοντας την αντίθεσή του προς το σχεδιασμό του τρέχοντος προγράμματος.

Κατά την άποψή μας, εξηγεί η Barclays, είναι μάλλον απίθανο ότι οι πιστωτές της Ελλάδας θα συμφωνήσουν με κάποια από τα μέτρα που αντιπροτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντί αυτού, πιστεύουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την τρόικα για να ξεκλειδώσει την απαραίτητη οικονομική στήριξη. Οι μεταρρυθμίσεις είναι πιθανό να επικεντρωθούν στις διαρθρωτικές και υπέρ της ανάπτυξης μεταρρυθμίσεις, διατηρώντας τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που έχουν ληφθεί στο παρελθόν. «Θεωρούμε ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν βιάζονται να προτείνουν στα κοινοβούλιά τους περαιτέρω επίσημη ελάφρυνση του χρέους και πιστεύουμε ότι αυτό θα συζητηθεί μόνο όταν η πέμπτη αναθεώρηση ολοκληρωθεί, ένα νέο πρόγραμμα είναι σε ισχύ και η εφαρμογή του είναι ικανοποιητική», συμπληρώνει η Barclays.

CITIGROUP

Ο αμερικανικός επενδυτικός οίκος Citigroup εκτιμά ότι είναι εξαιρετικά αβέβαιο αν η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να επιτύχει εκλογή ΠτΔ. Αναφορικά με το Eurogroup, η Citigroup επισημαίνει τη συμφωνία παράτασης του ελληνικού προγράμματος διάσωσης κατά δύο μήνες. Παρά την πρόοδο, η τρέχουσα αξιολόγηση δεν είναι πιθανό να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του έτους και θα πρέπει να συνεχιστεί και στις αρχές του 2015, έως ότου επιτευχθεί συμφωνία σε επιτελικό επίπεδο και έχουν επιτευχθεί όλα τα προαπαιτούμενα.

Το Eurogroup ζήτησε από την τρόικα να προετοιμάσει μια «πραγματική έκθεση» σχετικά με την κατάσταση της τρέχουσας αναθεώρησης και έδωσε εντολή στο EuroWorking Group να υποβάλει έκθεση προς τα κράτη-μέλη, έτσι ώστε αυτά να μπορούν να ξεκινήσουν τις διαδικασίες στην επικράτειά τους που θα επιτρέψουν την επίσημη έγκριση της παράτασης στο τέλος του έτους (η επέκταση θα καλύψει επίσης τη διαθεσιμότητα των ομολόγων του EFSF που κατέχει το ελληνικό ΤΧΣ).

Το Eurogroup κάλεσε τις ελληνικές αρχές «να εξασφαλίσουν την ταχεία και πλήρη εφαρμογή όλων των μεταρρυθμιστικών μέτρων που απαιτούνται για τη σύναψη της πέμπτης αναθεώρησης», καθώς «αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι το κλειδί για την ομαλή λειτουργία της ελληνικής οικονομίας και θα συμβάλουν στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης και στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών και με αυτόν τον τρόπο η χώρα τηρεί πλήρως τους στόχους του προγράμματος».

Τέλος, το Eurogroup σημείωσε ότι διάκειται ευνοϊκά να δοθεί στην Ελλάδα μια προληπτική πιστωτική γραμμή (ECCL), αν το ζητήσει και υπό την προϋπόθεση ότι θα ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις που εξακολουθούν να εκκρεμούν στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης, με τη συνέχιση της συμμετοχής του ΔΝΤ.

RENAISSANCE CAPITAL

Τη βαθιά της ανησυχία για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα εκφράζει με έκθεσή της η Renaissance Capital, τονίζοντας τη μεγάλη αβεβαιότητα γύρω από την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Στο σενάριο εκλογής Προέδρου, που δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες, η κυβέρνηση κερδίζει άλλον έναν χρόνο για να αυξήσει την ανάπτυξη και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Στο σενάριο αποτυχίας εκλογής Προέδρου, ωστόσο, οι εθνικές εκλογές είναι πιθανό να αναδείξουν μια κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον ΣΥΡΙΖΑ, με άλλα κόμματα της Αριστεράς και βασική απαίτηση τη διαγραφή του 50% του ελληνικού χρέους.

Ο οίκος επισημαίνει ότι η Άγκελα Μέρκελ θα μπορούσε να συναινέσει σε ένα τέτοιο αίτημα, καθώς δεν είναι ακριβό για την ένωση. Ωστόσο, σημειώνει ότι πιθανότατα θα αρνηθεί, καθώς δημιουργείται προηγούμενο και θα γίνει αποδέκτης αντίστοιχων αιτημάτων από την Ισπανία και την Ιταλία. Σε μια τέτοια περίπτωση, σημειώνει, η Γερμανία δεν αντέχει να «σώσει» ολόκληρη την ευρωπεριφέρεια.

Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει plan B και λέει ότι η ευρωζώνη πρέπει να προχωρήσει σε μια τέτοια ελάφρυνση, ο οίκος σημειώνει ότι μια τέτοια εξέλιξη οδηγεί σε «άσχημα» σενάρια. Ενδεχομένως η Ελλάδα να ακολουθήσει το μοντέλο Αργεντινής και να εισαγάγει ένα παράλληλο νόμισμα, με το οποίο θα καλύπτει τη διαφορά στις πληρωμές συνταξιούχων και ανέργων και το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιείται από τους πολίτες στην εξόφληση των οφειλών προς το Δημόσιο. Ωστόσο, η ΕΚΤ και η Κομισιόν δύσκολα θα βρουν απαντήσεις σε τέτοιες ανορθόδοξες πολιτικές, τονίζει η Renaissance, σημειώνοντας ότι δεν αποκλείεται ακόμη και η έξοδος της χώρας από το κοινό νόμισμα.

JP MORGAN

Η δίμηνη παράταση του τρέχοντος προγράμματος για την Ελλάδα αντανακλά τη σκληρή γραμμή της τρόικας για νέα μέτρα, ιδίως σε σχέση με το δημοσιονομικό κενό του 2015, τονίζει η JP Morgan. Παράλληλα, σημειώνει ότι η ελληνική κυβέρνηση επισπεύδει την ψηφοφορία για την προεδρική εκλογή, πιθανότατα για να ολοκληρωθεί η διαδικασία πριν από τις τελικές αποφάσεις για το τρέχον πρόγραμμα και το τι συμβαίνει μετά την ολοκλήρωση του μνημονίου. Υπογραμμίζει δε ότι δεν είναι σαφές εάν η κυβέρνηση έχει κρυμμένο άσσο στο μανίκι της και γι' αυτό επισπεύδει την προεδρική εκλογή.

Η JP Mοrgan σημειώνει ότι πλέον είναι σαφές ότι η αξιολόγηση δεν θα ολοκληρωθεί πριν από τα τέλη του έτους, που ολοκληρώνεται το μνημόνιο. Σημειώνει δε ότι η πρόταση για την τεχνική παράταση δεν αναμένεται να σκοντάψει στις εγκρίσεις από τα εθνικά κοινοβούλια. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, θα υπάρξουν αποφάσεις για το τι συμβαίνει μετά τη λήξη του προγράμματος. Το Eurogroup είναι υπέρ της χορήγησης μιας προληπτικής γραμμής πίστωσης (ECCL) εάν αυτό επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση.

Σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, με βάση τις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το μεγαλύτερο κόμμα στη νέα Βουλή, αλλά δεν είναι σαφές εάν θα μπορεί να κυβερνήσει χωρίς κάποιου τύπου συνασπισμό. Επίσης, είναι ασαφές τι θα κάνει ο Αλ. Τσίπρας αν αναλάβει τη διακυβέρνηση. Έχει μαλακώσει τη στάση του καθώς προσδοκά την ανάληψη της κυβέρνησης, αλλά υπάρχει ακόμη τεράστιο κενό μεταξύ του τι θέλει ο ίδιος και τι θέλει η υπόλοιπη Ευρώπη για την Ελλάδα.

MERRILL LYNCH

Τα σενάρια για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος και πώς περιπλέκουν το ενδεχόμενο ενός προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ εξετάζει η BofA - Merrill Lynch. Πλέον, σημειώνει, δεδομένης και της δίμηνης παράτασης του ελληνικού προγράμματος, υπάρχουν τα εξής σενάρια:

1. Η εκλογή Προέδρου από την τρέχουσα Βουλή και η αποφυγή των πρόωρων εκλογών. 2. Η επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές που θα ακολουθήσουν σε περίπτωση μη εκλογής Προέδρου. 3. Και στα δύο σενάρια, ο Σαμαράς ολοκληρώνει στη συνέχεια την αξιολόγηση με την τρόικα. 4. Μη εκλογή ΠτΔ και επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτήν την περίπτωση, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναλάβει τη διαπραγμάτευση με την τρόικα.

Εάν η κυβέρνηση αποφύγει τις πρόωρες εκλογές, αυτό που θα ακολουθήσει είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα και η εκκίνηση των συζητήσεων για ελάφρυνση του χρέους από τον επίσημο τομέα. Εάν από την άλλη, γίνουν πρόωρες εκλογές, η Ελλάδα ενδέχεται να έλθει αντιμέτωπη με πολιτική παράλυση και ενδεχομένως με στάση πληρωμών. Στο ενδεχόμενο επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ, μια μελλοντική κυβέρνηση υπό την αξιωματική αντιπολίτευση δεν θα έχει πολύ χρόνο για να επαναδιαπραγματευτεί με την τρόικα. Σε κάθε περίπτωση, πιθανότατα θα πρέπει να συμφωνήσει στα ίδια μέτρα που η παρούσα κυβέρνηση βρήκε πολιτικά δύσκολο να περάσει. Πιθανότατα, η Ελλάδα θα εισέλθει σε νέα περίοδο σημαντικής αβεβαιότητας και μεταβλητότητας.

Ο οίκος εξετάζει τις επιπτώσεις που θα έχει στην αναμενόμενη εκκίνηση αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο στην Ελλάδα δεν εκλέγεται ΠτΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει τις εκλογές.

Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν δύο πιθανότητες:

- Αν οι εκλογές στην Ελλάδα λάβουν χώρα έως τις 22 Ιανουαρίου (που είναι η επόμενη συνεδρίαση των μελών της ΕΚΤ), αυτό ενδέχεται να αποτελέσει ισχυρό χαρτί στα χέρια των «γερακιών» της ΕΚΤ, καθώς πιθανή στάση πληρωμών από την Ελλάδα ενέχει το ενδεχόμενο ζημιών για την ΕΚΤ. Ωστόσο, η απόφαση για ποσοτική χαλάρωση είναι απόφαση νομισματικής πολιτικής για να αντιμετωπιστούν οι αντιπληθωριστικές πιέσεις στην ευρωζώνη. Θα ήταν άδικο, σημειώνει ο οίκος, να τιμωρηθεί η υπόλοιπη ευρωζώνη χάνοντας πιθανή πρόσθετη στήριξη από την ΕΚΤ λόγω της συμπεριφοράς μιας χώρας.

- Εάν οι εκλογές στην Ελλάδα λάβουν χώρα μετά τις 22 Ιανουαρίου, ίσως η ΕΚΤ προτιμήσει να περιμένει έως τις 5 Μαρτίου (που λαμβάνει χώρα η επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίαση) για να έχει καλύτερη εικόνα της κατάστασης στην Ελλάδα. Αλλά και πάλι, ιδίως από τη στιγμή που είναι σαφές ότι η κεντρική τράπεζα θα αγοράσει ελληνικά ομόλογα μόνο εάν η χώρα είναι σε πρόγραμμα, καθυστερώντας το QE, η ΕΚΤ αναλαμβάνει το ρίσκο να προκαλέσει τριγμούς σε ολόκληρη την ευρωπεριφέρεια.