«Κόκκινο» ένα στα δυο εταιρικά δάνεια

Απλωμένη σε δείγμα 8.143 επιχειρήσεων με αθροιστικές πωλήσεις το 2013 ύψους 147,7 δισ. ευρώ, ίδια κεφάλαια 75,3 δισ., καθαρό δανεισμό 46 δισ. και EBITDA 10,5 δισ. ευρώ, η μελέτη αποτελεί μια από τις καλύτερες «ακτινογραφίες» του εγχώριου επιχειρείν. Παρότι διαφαίνονται «σημάδια αντοχής και αχτίδες ανάπτυξης», όπως τιτλοφορείται η έρευνα την ίδια στιγμή τα ευρήματα δείχνουν την ανάγκη ανάληψης άμεσης δράσης από πλευράς τραπεζών, επιχειρήσεων και πολιτείας για να κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης.

Ειδικότερα μία στις τρεις επιχειρήσεις του δείγματος βρίσκονται ήδη από το τέλος του 2013 σε μερική ή ολική στάση πληρωμών, καθώς τα κέρδη προ φόρων τόκων και αποσβέσεων δεν επαρκούν ούτε για την εξυπηρέτηση των τόκων. Αν συνυπολογιστεί ότι οι παραπάνω επιχειρήσεις έχουν συνολικό δανεισμό ύψους 25 δισ. ευρώ γίνεται αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος.

Η προσφάτως ψηφισθείσα μεταρρύθμιση μη εξυπηρετούμενων δανείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναμένεται να δώσει μια ανάσα σε αγορά και τράπεζες, καθώς από τα δάνεια 25 διs. ευρώ, τα 10 δισ. ανήκουν σε εταιρείες της συγκεκριμένης υποκατηγορίας.

Με βάση τα ευρήματα της μελέτης το 45% του δανεισμού που είχαν στις 31/12/2013 οι επιχειρήσεις του δείγματος ήταν βραχυπρόθεσμος και επομένως δάνεια ύψους 28,5 δισ. έπρεπε να εξοφληθούν ή να αναδιαρθρωθούν εντός της φετινής χρονιάς.

Το πιο σημαντικό όμως από όλα είναι ότι με βάση την κλαδική επεξεργασία των στοιχείων που διενήργησε η Grant Thornton η πλειοψηφία των κλάδων βαρύνεται από υψηλό δανεισμό και σχετικά περιορισμένη ή καθόλου ανάπτυξη.

Από τους 92 κλάδους τους οποίους χωρίστηκαν οι επιχειρήσεις του δείγματος, οι 55 που αντιπροσωπεύουν το 58% το συνολικών πωλήσεων και το 72% του συνολικού δανεισμού βαρύνονται από υψηλό δανεισμό και την ίδια στιγμή δεν διαθέτουν προοπτικές ανάπτυξης. Στους παραπάνω κλάδους υπάρχουν, ωστόσο, εταιρείες που παρουσιάζουν ισχυρή δυναμική ανάπτυξης και υγιή χρηματοοικονομική βάση.

Στο 49% τα μη εξυπηρετούμενα εταιρικά δάνεια

Τα στοιχεία της μελέτης συνάδουν με την συνολική εικόνα της πορείας των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Από τα δάνεια ύψους 234 δισ. ευρώ που έχουν χορηγήσει οι ελληνικές τράπεζες το 35% με βάση τα επίσημα στοιχεία βρίσκεται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών ενώ το 10% έχει ρυθμιστεί τουλάχιστον μία φορά. Από το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων το 46% είναι εταιρικά και το 54% δάνεια σε ιδιώτες (στεγαστικά, καταναλωτικά).

Παρότι ο ρυθμός δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει επιβραδύνει εντός του 2014 η αξιολόγηση στοιχείων ενεργητικού (AQR) που διενήργησε η ΕΚΤ και ο ορισμός που χρησιμοποίησε για την μη εξυπηρετούμενη έκθεση (NPE) εκτινάσσει σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Grant Thornton το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων στο 49%, δηλαδή ένα στα δύο επιχειρηματικά δάνεια είναι μη εξυπηρετούμενα ή παρότι τυπικά ενήμερα, θα χρειαστούν απομείωση κατά τους επόμενους μήνες.

Το χορό έχει ανοίξει ήδη προς τη κατεύθυνση αυτή η Τράπεζα Πειραιώς σχηματίζοντας νέες προβλέψεις 2,2 δισ. στο γ' τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης λόγω αλλαγής των εκτιμήσεων για τις ταμειακές ροές του δανειακού της χαρτοφυλακίου.

Ετοιμες οι τράπεζες για αναδιάρθρωση δανείων

Τα στελέχη της Grant Thornton σημείωσαν ότι μετά την επιτυχή έκβαση για τις ελληνικές τράπεζες της πανευρωπαϊκής άσκησης προσημείωσης ακραίων καταστάσεων, οι τελευταίες διαθέτουν την απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια για να τρέξουν με πιο γρήγορες διαδικασίες την αναδιάρθρωση δανείων και επιχειρήσεων.

Ταυτόχρονα οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο με τη ρύθμιση κόκκινων δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και τις διατάξεις που επιτρέπουν στο 40% των πιστωτών να κινήσει διαδικασίες ταχείας εκποίησης των περιουσιακών στοιχείων εταιρειών που βρίσκονται σε στάση πληρωμών, εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε ένα πρώτο ξεκαθάρισμα των "βιώσιμων" από τις "μη βιώσιμες" επιχειρήσεις.

Από την πλευρά τους οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υψηλού δανεισμού θα πρέπει σύμφωνα με τη Grant Thornton, να προχωρήσουν στη σύνταξη αξιόπιστων business plans, επιδιώκοντας ταυτόχρονα αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που θα τις καλύψουν είτε οι ίδιοι, είτε στρατηγικοί εταίροι, οι οποίοι θα επιλεγούν σε συνεργασία με τις πιστώτριες τράπεζες.