Ασφαλιστικό: Eτος της... μεγάλης φυγής και το 2014

Ο φόβος των νέων, επερχόμενων αλλαγών στο ασφαλιστικό, σε συνδυασμό με τη μείωση της απασχόλησης, ωθεί κατά χιλιάδες τους ασφαλισμένους στην πρόωρη συνταξιοδότηση.

Οι διοικήσεις των ταμείων εκφράζουν φόβους πως το 2014 θα είναι άλλο ένα έτος μεγάλης φυγής από το σύστημα, κυρίως από το Δημόσιο. Στον ιδιωτικό τομέα, η υψηλή ανεργία είναι αυτή που αναγκάζει τους ασφαλισμένους να καταφύγουν -όσοι μπορούν- στη λύση της πρόωρης συνταξιοδότησης.

Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά και άκρως ανησυχητικά για τα οικονομικά των ταμείων. Γιατί μπορεί η καθυστέρηση στην έκδοση των συνταξιοδοτικών αποφάσεων να δίνει κάποια... ανάσα στο σύστημα, μειώνει όμως τα έσοδα των ταμείων, αυξάνοντας παράλληλα το κρυφό έλλειμμα που ήδη υπολογίζεται σε 4 δισ. ευρώ.

Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Μεταξύ του 2010 και του 2013 ο αριθμός των νέων συνταξιούχων αυξήθηκε σημαντικά. Αυτό παρατηρούν και οι αναλυτές του ΚΕΠΕ, στην έκθεση για το ασφαλιστικό που έχει δοθεί ήδη στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας.

Όπως επισημαίνεται, η αύξηση στον αριθμό των νέων συνταξιούχων οφείλεται σε κάποιον βαθμό στην ύφεση της οικονομίας, που ωθεί σε μείωση της απασχόλησης. Ωστόσο, η ψήφιση των νέων νόμων του ασφαλιστικού το καλοκαίρι του 2010, που αυξάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και εξισώνουν αυτά μεταξύ ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο, φαίνεται ότι έφερε φόβους εγκλωβισμού στην εργασία όσων είχαν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και εξώθησε αρκετούς ασφαλισμένους στο Δημόσιο και στο ΙΚΑ προς την οριστική έξοδο από την απασχόληση.

Έτσι ενώ η νέα συνταξιοδοτική νομοθεσία θα καθυστερήσει μεσοχρόνια τη μετάβαση προς τη σύνταξη, λόγω του φόβου που δημιουργήθηκε, αλλά και των μεταβατικών διατάξεων που προβλέφθηκαν, βραχυχρόνια φαίνεται ότι αύξησε τον αριθμό των νέων συνταξιούχων.

Είναι εντυπωσιακό ότι ο αριθμός των νέων συνταξιούχων γυναικών σχεδόν διπλασιάστηκε το διάστημα 2009 - 2012 και από τις 57.000 εκτοξεύτηκε στις 98.000. Για τους άνδρες οι αντίστοιχες νέες συντάξεις ήταν 95.000 το 2009 και 142.000 το 2011, αύξηση κοντά στο 50%.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, είναι εντυπωσιακή η αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιοδοτήσεων του Δημοσίου από το 2009 στο 2010 και από το 2010 στο 2011, κυρίως λόγω της προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας που εφαρμόστηκε τον Νοέμβριο του 2011, η οποία οδήγησε στην έξοδο όσους είχαν τουλάχιστον 33 έτη συντάξιμης εργασίας και ηλικία 53 ετών. Αν και στόχος του μέτρου ήταν η μείωση των δαπανών του Δημοσίου για αμοιβές, λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή του νέου ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο από 1η Νοεμβρίου 2011, καθώς και τον παροπλισμό ατόμων παραγωγικών ηλικιών, τελικά το μέτρο κρίνεται ανεπιτυχές.

Επίσης, το 2011 καταγράφεται σημαντική αύξηση των νέων συνταξιοδοτήσεων του ΙΚΑ που αν και για τους άνδρες "διορθώνεται", για τις γυναίκες φαίνεται να επιμένει και το 2012.

Αντίστοιχα, το 2012 παρατηρείται αθρόα έξοδος στον ΟΓΑ τόσο για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες.
Τέλος, το 2013 καταγράφεται εντυπωσιακή αύξηση των νέων συνταξιούχων του ΟΑΕΕ, ειδικά των ανδρών, που σχεδόν διπλασιάστηκαν.

Η  εικόνα το 2014

Από το Δημόσιο αναμένεται και το 2014 το μεγαλύτερο κύμα φυγής. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα στο ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, όπου στοιβάζονται χιλιάδες νέες αιτήσεις για συνταξιοδότηση. Συνολικά, οι συνταξιούχοι σε αναμονή ξεπερνούν τους 40.000. Ενώ το 2013, από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο, είχαν κατατεθεί 7.200 αιτήσεις, το αντίστοιχο διάστημα φέτος, κατατέθηκαν 10.800. Συνολικά, εκτιμάται ότι μόνο μέσα στο 2014 θα κατατεθούν περισσότερες από 20.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης.

Μόνο από τον κλάδο των εκπαιδευτικών, εκτιμάται ότι οι αιτήσεις έχουν αυξηθεί 20%.

Οι φόβοι επιτείνονται και από την αναστάτωση που επικρατεί πλέον στους ενστόλους, μετά τις παρεμβάσεις στα επικουρικά τους ταμεία, στα εφάπαξ αλλά και στα μερίσματα από τα μετοχικά τους ταμεία. Τα σώματα ασφαλείας και οι στρατιωτικοί εκφράζουν την πρόθεση να παραιτηθούν προκειμένου να γλιτώσουν από τις περικοπές.

Στο ΙΚΑ, η υψηλή μακροχρόνια ανεργία που πλήττει κυρίως όσους βρίσκονται κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης, ωθεί τους ασφαλισμένους στη λύση της πρόωρης εξόδου.