Με ΣΔΙΤ και οι βιολογικοί καθαρισμοί

Το δρόμο για μια νέα γενιά περιβαλλοντικών έργων, που δεν θα κατασκευάζονται μόνο, αλλά και θα λειτουργούν, ανοίγει σύμφωνα με στελέχη της κατασκευαστικής αγοράς το έργο διαχείρισης απορριμμάτων της περιφέρειας Πελοποννήσου με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), η σύμβαση για το οποίο αναμένεται να υπογραφεί εντός του καλοκαιριού. Η χθεσινή έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, προσωρινός μειοδότης για το οποίο είναι η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, σηματοδοτεί την έναρξη του πρώτου έργου διαχείρισης απορριμμάτων από ιδιώτες στην Ελλάδα.

Εντός των επόμενων μηνών αναμένεται να υπογραφούν και οι συμβάσεις για τα αντίστοιχα έργα σε Δυτική Μακεδονία, Σέρρες και Ηλεία στα οποία, επίσης, έχουν επιλεγεί προσωρινοί ανάδοχοι. Ταυτόχρονα στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης εξετάζουν την πιθανότητα να επεκτείνουν το μοντέλο των ΣΔΙΤ και σε άλλα περιβαλλοντικά έργα που κατασκευάζονται, αλλά σπανίως λειτουργούν, όπως οι βιολογικοί καθαρισμοί.

Δεκάδες βιολογικοί καθαρισμοί ανά την Ελλάδα πληρώθηκαν αδρά με κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, αλλά σήμερα υπολειτουργούν με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν, αντί να προστατεύουν το περιβάλλον. Η διαχείριση των βιολογικών πέρασε, μετά την κατασκευή, στους δήμους, με αμφίβολα αποτελέσματα σε αρκετές περιπτώσεις.

Γι’ αυτό το λόγο δεν αποκλείεται να εξεταστεί η πιθανότητα υλοποίησης νέων έργων βιολογικών καθαρισμών με ΣΔΙΤ ή/και η ανάθεση της λειτουργίας τους μέσω μακροχρόνιας σύμπραξης με ιδιώτη. Ετσι εκτιμάται πως θα εξασφαλιστεί η ποιοτική λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών για μεγάλο χρονικό διάστημα αφού οι ανάδοχοι θα πληρώνονται με βάση ποιοτικά κριτήρια.

Μένει, βέβαια, να εξακριβωθεί το μοντέλο με βάση το οποίο μπορούν να χρηματοδοτηθούν άλλα περιβαλλοντικά έργα πλην των απορριμμάτων. Η Ελλάδα έχει, πάντως, ανάγκη από τέτοια έργα με δεδομένο πως ούτε στην Αττική έχουν δημιουργηθεί οι βιολογικοί καθαρισμοί που απαιτούνται με βάση την κοινοτική νομοθεσία. Ο περίφημος βιολογικός καθαρισμός της Ραφήνας έμεινε στα χαρτιά για ένα ακόμα ΕΣΠΑ και οδεύει για το επόμενο. Μάλιστα, όσο καθυστερούμε τόσο περιορίζονται τα κοινοτικά κονδύλια με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη ιδιωτικών κεφαλαίων για την υλοποίηση τέτοιων έργων.

Το στοίχημα της Πελοποννήσου

Στην αγορά κατασκευών επισημαίνουν πως το ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων της Πελοποννήσου είναι πραγματικά ορόσημο. Ο ιδιώτης επενδυτής (που θα επενδύσει το 50% των 130 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για το έργο) έπρεπε να βρει και να χωροθετήσει τις τρεις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων στην περιφέρεια Πελοποννήσου.

Για πρώτη φορά υπήρχε τέτοιος όρος σε διαγωνισμό που αφορούσε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως τα απορρίμματα. Μάλιστα αν ο προσωρινός ανάδοχος δεν κατάφερνε να βρει τους χώρους για τις μονάδες διαχείρισης και να λάβει τις σχετικές εγκρίσεις, τότε αποχωρούσε άνευ αποζημιώσεως και το έργο πήγαινε στο δεύτερο μειοδότη.

Η διοίκηση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή ανέλαβε την ευθύνη Μελέτης, Κατασκευής και Λειτουργίας τριών Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και δύο Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) απορριμμάτων και τη διαχείρισή τους για τα επόμενα 25 χρόνια.

Το έργο χρηματοδοτείται κατά 50% από το ΕΣΠΑ, ενώ το υπόλοιπο 50% των κεφαλαίων θα προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα (τραπεζικά δάνεια, κλπ). Αντίστοιχο μοντέλο ακολουθείται και στα περισσότερα από τα 13 έργα ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων ανά την Ελλάδα, συνολικού ύψους περί το ένα δισ. ευρώ.

Οι συνεχείς απειλές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για νέα πρόστιμα στην περίπτωση που εξακολουθούν να λειτουργούν παράνομες χωματερές (μόνο στην περιφέρεια Πελοποννήσου λειτουργούν σήμερα 82 και για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος θα απαιτηθούν κρατικά κονδύλια περί τα 30 εκατ. ευρώ) οδήγησαν σε επιτάχυνση των διαδικασιών. Ετσι η περιβαλλοντική μελέτη για το ΣΔΙΤ της Πελοποννήσου εγκρίθηκε σε χρόνο – ρεκόρ δέκα μηνών όταν σε αντίστοιχα έργα κατά το παρελθόν χρειάζονταν …δέκα χρόνια.

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος πανηγυρίζουν για την εξοικονόμηση δέκα εκατομμυρίων επειδή θα μειωθεί το ημερήσιο πρόστιμο στη χώρα λόγω των παράνομων χωματερών. Την ίδια στιγμή σχεδιάζονται τα επόμενα έργα, γιατί και για τους βιολογικούς καθαρισμούς η χώρα θα κληθεί σύντομα να καταβάλει νέα ημερήσια πρόστιμα.