Μεταρρυθμίσεις: «Κάντε το όπως οι... άλλοι»!

Με όπλο τις μεταρρυθμίσεις ο Ματέο Ρέντσι όχι μόνο ήταν ο νικητής των ευρωεκλογών στην Ιταλία, αλλά και θριαμβευτής. Εν αντιθέσει, όμως, με το τι συμβαίνει στη γείτονα, οι σχέσεις των Ελλήνων πολιτικών, και δη των κυβερνώντων, με τις μεταρρυθμίσεις δείχνουν περισσότερο ως σχέσεις αγάπης και μίσους. Βήματα έγιναν, αλλά συνοδεύτηκαν από πισωγυρίσματα και έλλειψη κατεύθυνσης. Ταυτόχρονα ποτέ δεν επιτεύχθηκε ευρύτερη σύγκλιση πάνω σε ένα σχέδιο ακόμα και για κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία και η παιδεία.

Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, ανάγονται σε μείζον ζήτημα για την ανάκαμψη της οικονομίας και σε προαπαιτούμενο από τους δανειστές, όπως ξεκάθαρα φάνηκε για άλλη μία φορά από τις ανακοινώσεις του ΔΝΤ και τις δηλώσεις Ευρωπαίων, όπως ο Β. Σόιμπλε. 

Χαρακτηριστική της εικόνας που εκπέμπει η χώρα στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων είναι η αναφορά μελέτης που εκπονήθηκε από το ΙΟΒΕ και τη The Boston Consulting Group, όπου αναφέρεται ότι στην Ελλάδα «δεν έχει εμπεδωθεί μια επαρκώς ισχυρή δυναμική ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, καθώς σε πολλούς τομείς παρατηρούνται καθυστερήσεις, πολιτική διχογνωμία και κοινωνικές αντιδράσεις».

Κι όμως, την ώρα που η Ελλάδα εν έτει 2014 συνεχίζει να αναζητά ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο με προβολή το 2021, αρκετές χώρες έχουν δείξει τον δρόμο εδώ και δεκαετίες. Η Κορέα, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία και το Ισραήλ είναι μεταξύ αυτών που έχουν φροντίσει να κάνουν τομές όπου στήριξαν την ανάπτυξή τους.

Η μείωση της ανεργίας, η αύξηση στην είσπραξη των φόρων, ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, η επίλυση του ασφαλιστικού και του εκπαιδευτικού συστήματος και η ταχύτατη απονομή Δικαιοσύνης δεν έμειναν σε επίπεδο εξαγγελιών, αλλά υλοποιήθηκαν και όπως αποδεικνύει η Ιστορία είχαν και αποτέλεσμα. Οπότε έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε, με βάση και τα στοιχεία της συγκεκριμένης μελέτης, τι έκαναν εννέα χώρες για να αντιμετωπίσουν αγκυλώσεις και προβλήματα σαν και αυτά της Ελλάδας.

Εντός ολίγων ημερών η απονομή Δικαιοσύνης στην Ολλανδία

Ο χρόνος που απαιτείται για την εκδίκαση αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρωτοβάθμιο επίπεδο στην Ελλάδα αντί να μειωθεί έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα σε δύο χρόνια. Βάσει των στοιχείων της Κομισιόν αυξήθηκε στις 460 ημέρες το 2012 από 190 που ήταν το 2010. Πρόκειται για την τρίτη χειρότερη επίδοση μεταξύ των 22 κρατών-μελών της Ε.Ε. για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία.

Εν αντιθέσει, όμως, με την Ελλάδα, όπου χρειάζεται κοντά ενάμισης χρόνος για να αποδοθεί Δικαιοσύνη, στην Ολλανδία υπάρχουν υποθέσεις που επιλύονται εντός μερικών ημερών! Πώς γίνεται αυτό; Απλά πράγματα. Η κυβέρνηση της Ολλανδίας προώθησε την ψηφιοποίηση των δικαστηρίων, η οποία έδωσε τη δυνατότητα στα ολλανδικά δικαστήρια να έχουν οπτικοακουστική καταγραφή της δίκης, δυνατότητες απομακρυσμένης ανάκρισης, απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση με πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες (π.χ. αστυνομία, φορολογικά, γραφείο μετανάστευσης). Η ψηφιοποίηση των δικαστηρίων ενίσχυσε την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υποθέσεων, την επιτάχυνση των διαδικασιών και συνετέλεσε στη δραστική μείωση του κόστους.

Το αγγλοσαξονικό μοντέλο για τη φορολογία

Ο Αντώνης Σαμαράς έχει ταχθεί υπέρ ενός ενιαίου φόρου 15% για τις επιχειρήσεις. Δεν είναι άλλωστε και ο μόνος ο οποίος παραδέχεται ότι η υψηλή φορολογία έχει αντίθετα αποτελέσματα. Μεταξύ αυτών, την αύξηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής.

Το πρόβλημα αυτό, δηλαδή της φοροδιαφυγής, σίγουρα δεν μόνο ελληνικό. Το έχουν αντιμετωπίσει και άλλα κράτη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο πριν από τέσσερα χρόνια, το 2010, προχώρησε σε μια μεγάλη μεταρρύθμιση του φορολογικού πλαισίου με έμφαση στη δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος προς τις επιχειρήσεις και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Σε αυτήν τη βάση μειώθηκε ο εταιρικός φόρος στο 23% και η γραφειοκρατία, απλοποιήθηκε η νομοθεσία κ.ά. Η κυβέρνηση όμως δεν έμεινε μόνο εκεί. Ξόδεψε περισσότερο από 1 δισ. ευρώ για να ενδυναμώσει τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και να προωθήσει καμπάνιες κατά της φοροδιαφυγής. Επιπλέον, ενίσχυσε τους πόρους για να υπάρξει ταχεία νομική αντιμετώπιση με αποτέλεσμα την κατακόρυφη άνοδο των διώξεων.

Ταυτόχρονα, ενίσχυσε τα ηλεκτρονικά συστήματα και κατάφερε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, να φέρει ~2 δισ. ευρώ στα ταμεία της. Επίσης προώθησε διακρατικές συμφωνίες για αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών υπηρεσιών.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Ανταποδοτικό το σουηδικό ασφαλιστικό σύστημα

Δυστυχώς ως χώρα δεν καταφέραμε να γίνουμε ούτε Δανία ούτε Σουηδία του Νότου, παρά τις εξαγγελίες πολιτικών αρχηγών λίγα χρόνια νωρίτερα. Όχι μόνο αυτό, γυρίσαμε και πολλές δεκαετίες πίσω κάτι που αποτυπώνεται και στο ασφαλιστικό μας σύστημα.

Εν αντιθέσει με ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα, η οποία ας σημειωθεί έχει και σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα (δραματική μείωση των γεννήσεων), η Σουηδία εν έτει 1998, δηλαδή την περίοδο που η Ελλάδα ζούσε τις μεγάλες δόξες του ελληνικού χρηματιστηρίου, προχώρησε σε αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού της συστήματος το οποίο σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ανταποδοτικό.

Συγκεκριμένα θέσπισε τη μικτή συνεισφορά των εργαζομένων-εργοδοτών στο 18,5% των αποδοχών των εργαζομένων, από το οποίο το 16% είναι ανταποδοτικό (pay-as-you-go) και το 2,5% κατατίθεται σε προκεφαλαιοποιητικό συνταξιοδοτικό ταμείο (prefunded pension), αναβαθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. 

Επίσης, εφάρμοσε μια καινοτόμο προσέγγιση στους ατομικούς λογαριασμούς. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται τις αμοιβές με ιδιωτικά αμοιβαία κεφάλαια, στα οποία θα επενδυθούν οι συνεισφορές, αλλά οι εργαζόμενοι έχουν την ελευθερία να επιλέξουν ποιο αμοιβαίο κεφάλαιο προτιμούν να επενδύσουν τα χρήματά τους. Ταυτόχρονα, οι ασφαλισμένοι μπορούν να αλλάξουν αμοιβαίο κεφάλαιο όποτε θελήσουν, με την προϋπόθεση ότι θα επωμιστούν οι ίδιοι το κόστος.

Κορέα: Μόλις 3,5% η ανεργία

Η ασιατική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 90 άφησε την Κορέα πολλαπλά τραυματισμένη. Αυτή η κρίση ήταν η αφορμή για να κινητοποιηθεί η κυβέρνηση της χώρας και να προωθήσει μεταρρυθμίσεις οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα σήμερα η ανεργία να βρίσκεται στο 3,5%. Τι έκανε; Ενίσχυσε το εκπαιδευτικό της σύστημα και διαθέτει σήμερα ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, όπου τα πανεπιστήμια είναι πρωτοπόρα σε θέματα έρευνας και τεχνολογίας. Δεν έμεινε όμως μόνο σε αυτό. Θέσπισε φοροαπαλλαγές για εταιρείες που προσλαμβάνουν εργαζόμενους από τεχνικά ή ειδικά λύκεια, επιδότησε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προσέλαβαν νέους εργαζόμενους κ.ά.

Επιπλέον, προώθησε συγκεκριμένα προγράμματα ενίσχυσης της δημιουργίας θέσεων εργασίας, όπως τα προγράμματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, και παροχής βοήθειας (π.χ. χρηματοδότηση, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός) σε νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) κ.ά. Παράλληλα ενδυνάμωσε το δίκτυο εργασιακής πληροφόρησης, το Job Young Service, παρέχοντας πληθώρα πληροφοριών που καλύπτει από θέσεις εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, μέχρι συμβουλευτικές υπηρεσίες πάνω στην επαγγελματική πορεία των νέων.

Οι τομές της Φινλανδίας στο εκπαιδευτικό σύστημα

Η παπαγαλία είναι κάτι τελείως άγνωστο στη Φινλανδία. Αποτέλεσμα το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα να θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα στον κόσμο, βάσει και των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνουν οι μαθητές του στο Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών PISA του Ο.Ο.Σ.Α.

Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η αυτονομία που παρέχεται τόσο στο σχολείο, όσο και στον εκπαιδευτικό να διαμορφώσουν ελεύθερα το πρόγραμμα σπουδών και τις μεθόδους διδασκαλίας που επιθυμούν. Επιπλέον, οι φορείς παροχής εκπαίδευσης (σχολεία) είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχουν.

Παράλληλα, βασική αρχή του φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι τα παιδιά να ενθαρρύνονται ώστε να αποφεύγουν την παθητική απομνημόνευση, αφού στόχος είναι κυρίως η εκμάθηση της διαδικασίας απόκτησης της γνώσης (έρευνα σε πηγές και αξιολόγηση αυτών) και λιγότερο η ίδια η γνώση.

Η «Silicon Valley» βρίσκεται στο Ισραήλ

Ξεχάστε ό,τι ξέρατε μέχρι σήμερα. Η Silicon Valley δεν βρίσκεται στις ΗΠΑ, αλλά στο Ισραήλ, το οποίο κάθε χρόνο εξάγει τεχνολογικά προϊόντα αξίας 40 δισ. ευρώ! Το τεχνολογικό θαύμα του Ισραήλ σίγουρα δεν έγινε από τη μία μέρα στην άλλη.

Χρειάσθηκαν αρκετά χρόνια για να καταστεί η χώρα ηγέτιδα παγκοσμίως στην έρευνα και την καινοτομία. Όλα ξεκίνησαν πριν από 30 χρόνια, το 1984, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει ως βασική προτεραιότητα την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας.

Το σχέδιό της βασίστηκε σε τρεις πυλώνες: Στην αύξηση της δαπάνης για έρευνα και καινοτομία που φτάνει το ~5% του ΑΕΠ ετησίως (σ.σ. για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, στην Ελλάδα το 2012 αυτό το ποσοστό ήταν στο 0,69% του ΑΕΠ) και στην ίδρυση ανεξάρτητων υπηρεσιών για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, όπως το Γραφείο του Επιστήμονα και το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Ανάπτυξης.

Αυτά τα γραφεία παρέχουν χρηματική-συμβουλευτική υποστήριξη μέσω συγκεκριμένων προγραμμάτων και βοηθούν νέους επιχειρηματίες να χτίσουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο, να καταγράψουν την καινοτομία τους κ.ά. Επίσης η χώρα έχει προωθήσει τις συνεργασίες μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας.

e-διακυβέρνηση στη Σιγκαπούρη

Μέσω του Bizfile και της πλατφόρμας eService24, η Σιγκαπούρη κατάφερε να μειώσει τη διαφθορά και τη γραφειοκρατία. Η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από την κυβέρνηση της χώρας δεν έμεινε στα χαρτιά, αλλά έγινε πράξη και είχε και απτά αποτελέσματα. Αρκεί να αναφέρουμε ότι πριν από την εγκατάσταση του ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής διακυβέρνησης υπήρχαν μεγάλες καθυστερήσεις και έντονη ανάγκη για βοήθεια από επαγγελματίες, συνεπώς αύξηση του κόστους για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Μέσω του Bizfile και της πλατφόρμας eService24 για 284 ηλεκτρονικές υπηρεσίες, επετεύχθη απευθείας σύνδεση για την κατάθεση εγγραφής, ενώ δίνεται η δυνατότητα ανάκτησης πληροφοριών.

Πέρα από τη μείωση του φόρτου εργασίας, παρατηρήθηκε πολύ σημαντική επιτάχυνση των διαδικασιών. Πλέον στη Σιγκαπούρη είναι εφικτή η καταχώριση εταιρείας η ακόμη και η ενσωμάτωση μιας εταιρείας σε 15 λεπτά, με παράλληλη δραστική μείωση και του κόστους για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.

Το μοντέλο της Ιαπωνίας στις δημόσιες συμβάσεις

Στις αρχές του 2000 η ιαπωνική κυβέρνηση ανανέωσε το νομικό πλαίσιο για τις προμήθειες του δημοσίου, θέτοντας αυστηρότατες ποινές στους παραβάτες και παρέχοντας κίνητρα στις εταιρείες να απέχουν από την υποβολή προσυμφωνημένων προσφορών (leniency program). Στην Ελλάδα από την άλλη πλευρά το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων έμεινε στη ναφθαλίνη πάνω από μία 10ετία.

Χρηματοδότηση εξαγωγέων μέσω αξιολόγησης από την Αυστραλία

Εν αντιθέσει με την Ελλάδα, η Αυστραλία έχει αναπτύξει ένα ανεξάρτητο μοντέλο για τις εξαγωγές της. Αυτό βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: Πρώτον, στην Επιτροπή Εξαγωγών (Austrade), η οποία είναι ανεξάρτητη κυβερνητική υπηρεσία με 94 γραφεία σε 60 χώρες ανά τον κόσμο. Δεύτερον, η κυβέρνηση παρέχει χρηματοδότηση στους Αυστραλούς εξαγωγείς μέσω του προγράμματος EMDG, ενώ παράλληλα κάνει και αξιολόγηση της επίδοσής τους σε προκαθορισμένο διάστημα μετά την έναρξη της χρηματοδότησης (export performance test) και ανάλογα με τα αποτελέσματα μειώνει ή αυξάνει τη χρηματοδότηση.