Ασκήσεις επί... χάρτου για ελληνοκυπριακό αγωγό

Τα χαρακτηριστικά «φαραωνικού» έργου με ελάχιστες πιθανότητες να γίνει πραγματικότητα, εκλαμβάνει ο σχεδιαζόμενος αγωγός φυσικού αερίου, που προτείνεται να μεταφέρει το αέριο της ανατολικής Μεσογείου στις ευρωπαϊκές καταναλώτριες χώρες.

Ο προτεινόμενος από το ΥΠΕΚΑ και τη ΔΕΠΑ αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline με ετήσια δυναμικότητα 8 δις. κυβικά μέτρα, θα έχει συνολικό μήκος περίπου 1.680 χιλιόμετρα, από τα οποία τα περίπου 1.200 θα είναι υποβρύχια και τα υπόλοιπα χερσαία, ενώ η ροή και διαχείριση του αερίου θα υποστηρίζεται από τέσσερις σταθμούς συμπίεσης και δύο μετρητικούς σταθμούς.

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από το διαγωνισμό που προκήρυξε η ΔΕΠΑ, με προτροπή του ΥΠΕΚΑ, για την ανάθεση της τεχνικοοικονομικής μελέτης που θα αφορά το έργο μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς, από τις θαλάσσιες περιοχές των κοιτασμάτων (κυπριακών και ισραηλινών) νότια της Κρήτης, μέχρι τις ακτές του Ιονίου στη Δυτική Ελλάδα.

Δεν περιλαμβάνεται δηλαδή το τμήμα του αγωγού πέρα από την Ελλάδα, καθώς δεν μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων αν θα ακολουθήσει τη διαδρομή προς Ιταλία, ή προς τα βόρεια σύνορα. Στην περίπτωση της όδευσης προς Ιταλία, είναι πλήρως μελετημένο το έργο του υποθαλάσσιου αγωγού «Ποσειδών», στο οποίο συμμετέχει με 50% η ΔΕΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, το προτεινόμενο από την Ελλάδα έργο, εκτός από τα προβλήματα που προκύπτουν από το τεράστιο μέγεθος και το κόστος του σε συνάρτηση με τις μικρές ποσότητες που πρόκειται να μεταφέρει, έχει να αντιμετωπίσει τη δυσπιστία των παραγωγών αερίου από τα μεγαλύτερα βεβαιωμένα αποθέματα της περιοχής, δηλαδή των εταιρειών που απαρτίζουν τις κοινοπραξίες που ανακάλυψαν και θα εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα της Ισραηλινής ΑΟΖ.

Οι εταιρείες αυτές, για καθαρά οικονομικούς λόγους, προκρίνουν φθηνές λύσεις μεταφοράς του αερίου που θα παράγουν. Οι εταιρείες αυτές, όσο και αν δεν μας αρέσει, εντάσσουν στους σχεδιασμούς τους τα τουρκικά δίκτυα, λόγω της εγγύτητάς τους, τα οποία επιπλέον σταδιακά θα συνδέονται με τα ευρωπαϊκά μέσω συστημάτων αγωγών όπως ο ΤΑΡ, ο Τουρκο-βουλγαρικός και ο Ελληνο-βουλγαρικός.

Την επιφυλακτικότητα των εταιρειών για μεγαλεπήβολα και ακριβά σχέδια μεταφοράς, μετέφερε στην ελληνική κυβέρνηση κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Άβινγκτορ Λίμπερμαν.

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο Ισραηλινός υπουργός, την ευθύνη για την επιλογή του έργου που θα μεταφέρει το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, το έχουν αποκλειστικά οι εταιρείες που το παράγουν. Όπως ανέφερε σε δηλώσεις του, το έργο αυτό είναι ιδιωτικό και άρα οι εταιρείες με τα δικά τους κριτήρια θα επιλέξουν αν το αέριο της Ισραηλινής ΑΟΖ θα μεταφερθεί στις αγορές με τη μορφή υγροποιημένου ή μέσω αγωγών, ή ποιών αγωγών.

Όπως δε επισημαίνουν ειδικοί, με δεδομένο ότι το κόστος των έργων αυτών (αγωγοί, μονάδες υγροποίησης) είναι τεράστιο και επηρεάζει άμεσα την ανταγωνιστικότητα του πωλούμενου αερίου και άρα την απόδοση των κεφαλαίων των παραγωγών (δανειακά στο συντριπτικό ποσοστό τους), η τελική επιλογή θα γίνει πρωτίστως με οικονομικά κριτήρια και δευτερευόντως με πολιτικά. Ακόμη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιλογή του τρόπου μεταφοράς του αερίου, είναι συνάρτηση και των βεβαιωμένων ποσοτήτων φυσικού αερίου που ανακαλύπτονται.

Μέχρι στιγμής, μόνο η Ισραηλινή ΑΟΖ διαθέτει κοιτάσματα ικανά να συντηρήσουν σχετικά μεγάλα έργα υποδομής (Λεβιάθαν, Νταλίντ κ.ά). Στην Κυπριακή ΑΟΖ το κοίτασμα στο μπλοκ 12 (Αφροδίτη) μέχρι στιγμής έχει προσφέρει οριακές ποσότητες. Έτσι, μόνο μετά τη συνέχιση της ερευνητικής δραστηριότητας από την κοινοπραξία με επικεφαλής την αμερικανική Noble, θα μπορεί να γίνει συζήτηση για τις ποσότητες που μπορεί να προσφέρει το συγκεκριμένο μπλοκ, ενώ αναμένονται μετά από 3-4 χρόνια τα αποτελέσματα των ερευνών των εταιρειών Τotal, ΕΝΙ, Κοgas σε άλλα μπλοκ της κυπριακής ΑΟΖ.

Σε ό,τι δε αφορά στην ελληνική πρόταση, αυτή σύμφωνα με τα όσα πρόκειται να αξιολογήσει η μελέτη σκοπιμότητας, περιλαμβάνει τις εξής επιμέρους ενότητες έργων:

· Υποθαλάσσιο αγωγό μήκους περίπου 150 χιλιομέτρων για τη μεταφορά του αερίου στην Κύπρο, από τις γεωτρήσεις παραγωγής, οι οποίες βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή νότια του νησιού
· Σταθμό συμπίεσης στην Κύπρο
· Μετρητικό σταθμό στην Κύπρο
· Υποθαλάσσιο αγωγό Κύπρος - Κρήτη μήκους περίπου 630 χιλιομέτρων
· Σταθμό συμπίεσης στην Κρήτη
· Μετρητικό σταθμό στην Κρήτη
· Υποθαλάσσιο αγωγό Κρήτη –Πελοπόννησος μήκους περίπου 405 χιλιομέτρων
· Χερσαίο αγωγό που θα διασχίσει την Πελοπόννησο από το νότιο μέρος στο Νομό Αχαΐας, μήκους περίπου 260 χιλιομέτρων
· Σταθμό συμπίεσης στην Πελοπόννησο (σε σημείο που θα προσδιοριστεί αργότερα)
· Υποθαλάσσιο αγωγό που θα διασχίσει τον Πατραϊκό (Πελοπόννησος- Αιτωλοακαρνανία)
· Χερσαίο αγωγό στη Δυτική Ελλάδα μήκους περίπου 220 χιλιομέτρων με κατάληξη στην Θεσπρωτία
· Σταθμό συμπίεσης στη Δυτική Ελλάδα σε περιοχή που θα προσδιοριστεί αργότερα.