Γιατί οι ξένοι «αγοράζουν» τώρα Ελλάδα

Oι ξένοι, προεξοφλώντας το σενάριο βελτιωμένης πορείας για την Ευρώπη και μακροπρόθεσμου ανοδικού κύκλου για την ελληνική οικονομία, αγοράζουν μετοχές, ομόλογα και ακίνητα από τη χώρα μας.

Μέχρι σήμερα, οι τοποθετήσεις τους είναι επιλεκτικές και εστιάζουν στον χρηματοοικονομικό τομέα, στις ισχυρές επιχειρήσεις, σε εταιρείες που δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς και σε ποιοτικά ακίνητα.

Οι επόμενοι μήνες του έτους είναι καθοριστικοί για τη διαμόρφωση του κλίματος στις τάξεις των ξένων, ωστόσο κύκλοι της αγοράς δεν πιστεύουν σε σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης μέχρι τις επικείμενες εκλογές του Μαΐου.

Το έντονο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών για την πρώην Εμπορική Leasing, αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα για την πρόθεση διεθνών κεφαλαίων να τοποθετηθούν στη χώρα μας (κίνηση που αφορά τη διάθεση αγοράς τόσο δανείων προς ελληνικές επιχειρήσεις όσο και ακινήτων, καθώς μέρος των δραστηριοτήτων αποτελεί το sale and lease back).

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, βέβαια, είναι η διαφαινόμενη άνεση των ελληνικών τραπεζών να αντλήσουν στις μέρες μας κεφάλαια, που στο παρελθόν θα έπρεπε να... ιδρώσουν για να κάνουν κάτι τέτοιο. Το γεγονός ότι οι τράπεζες μπορούν να αντλούν δισεκατομμύρια ευρώ, σε μια περίοδο όπου το ένα stress test διαδέχεται το άλλο και το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, αναμφίβολα είναι θετική έκπληξη.

Ανάλογη εικόνα επικρατεί και στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, όπου, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, ο Γενικός Δείκτης έχει επιδείξει πολύ ισχυρή αντοχή σε εξελίξεις οι οποίες σε άλλες εποχές θα ωθούσαν πολλούς επενδυτές σε πωλήσεις.

Ακόμη και σε πολύ μεγάλα projects, όπως αυτό του Ελληνικού, εκδηλώθηκε ενδιαφέρον. Όσο κι αν πολλοί θα ήθελαν οι διεκδικητές να είναι περισσότεροι, το γεγονός ότι έστω και μία κοινοπραξία ενδιαφέρθηκε ως το τέλος για να επενδύσει πολλά δισ. ευρώ στην Αττική είναι είδηση με μεγάλη σημασία.

Ποιοι είναι και τι επιλέγουν

Σε ό,τι αφορά τη γεωγραφική τους παρουσία, το βασικό στοιχείο είναι η πολύ χαμηλή συμμετοχή των Ευρωπαίων, γεγονός που οφείλεται στα προβλήματα που παρουσιάζει ο ευρύτερος χρηματοοικονομικός τομέας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι τραπεζικά προβλήματα, αρνητική πιστωτική επέκταση, ζητήματα ρευστότητας, υποχώρηση ασφαλιστικής παραγωγής δεν έχουμε μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο, συμπεριλαμβανομένων και πολλών βόρειων χωρών.

Αντίθετα, επενδυτές προέρχονται από όλο σχεδόν τον υπόλοιπο κόσμο ή καλύτερα από εκείνες τις γεωγραφικές περιοχές που διαθέτουν ρευστότητα και διάθεση διεθνοποίησης, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κίνα, η Ρωσία και φυσικά οι χώρες της Μέσης Ανατολής.

Πού επικεντρώνεται όμως το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών; Μια πρώτη παρατήρηση είναι πως οι ξένοι -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- δεν ενδιαφέρονται για... ό,τι κινείται, αλλά αντίθετα είναι αρκετά επιλεκτικοί στις αγοραστικές τους κινήσεις. Για παράδειγμα έχουν επενδύσει στον «αφρό» των ελληνικών επιχειρήσεων (π.χ. Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Folli Follie Group). Επίσης, κάλυψαν ομολογιακά δάνεια ισχυρότατων ομίλων (π.χ. Τιτάν, ΟΤΕ, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά).

Τοποθετήθηκαν στην αγορά ιδιαίτερα ποιοτικών ακινήτων με αξιόπιστους ενοικιαστές και μάλιστα κατά κανόνα χρησιμοποιώντας τις ΑΕΕΑΠ για καλύτερη φορολογική μεταχείριση.

Επίσης, δεν έχουν εστιάσει σε όλους τους κλάδους... αδιακρίτως, αλλά έχουν δείξει προτίμηση στις τράπεζες, στον τουριστικό τομέα (π.χ. Ελληνικό, Αστέρας Βουλιαγμένης, σειρά ξενοδοχείων, μαρίνες), στην ενέργεια, σε εταιρείες που θα μπορούσαν να διευρύνουν τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό (π.χ. MLS, Μύλοι Λούλη), ενώ θα μπορούσαν να διαθέσουν και χρήματα για την εξαγορά ελληνικών ασφαλιστικών αν έκριναν τα τιμήματα συμφέροντα.

Γενικότερα, επί του παρόντος, οι ξένοι -με εξαίρεση τον χρηματοοικονομικό τομέα- έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους σε κλάδους και εταιρείες που δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από την ελληνική οικονομική κρίση. Αντίθετα, δεν τους έχουμε δει να τοποθετούνται σε κλάδους και εταιρείες που εμφανίζουν ζημίες ή αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα ρευστότητας. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς αυτό θα γίνει μόνο από τη στιγμή που οι τράπεζες επιλέξουν να κουρέψουν σημαντικά ποσοστά των χορηγήσεών τους, γεγονός όμως που δεν φαίνεται πιθανό στο άμεσο μέλλον.

Στο χρηματιστήριο

Καταλυτικό ρόλο στις τοποθετήσεις των ξένων επενδυτών στις ελληνικές τράπεζες και γενικότερα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας παίζει η μακροοικονομική πορεία της χώρας. Τα ξένα hedge funds που τοποθετήθηκαν στο Χ.Α. από το περασμένο φθινόπωρο πόνταραν στο «recovery story» της ελληνικής οικονομίας και μέχρι τώρα κερδίζουν το στοίχημα. Το ισχυρό πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 (που παρουσιάζει ανοδική τάση το πρώτο φετινό δίμηνο) σε συνδυασμό με τη μικρότερη ύφεση της οικονομίας σε σχέση με αυτή που αναμενόταν, τους απέφερε ήδη σημαντικά χρηματιστηριακά κέρδη.

Κάποτε όμως τα συγκεκριμένα funds θα θελήσουν να... πάνε ταμείο και να κλειδώσουν τα κέρδη τους. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι στην τρέχουσα συγκυρία να συνεχιστούν τα θετικά νέα για την οικονομία, ώστε να επανέλθουν στην Ελλάδα πιο «ποιοτικά» κεφάλαια, με πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Τι τελικά θα γίνει δεν μπορεί να προβλεφθεί με ασφάλεια, ωστόσο οι αναλυτές πιστεύουν πως δύσκολα θα αλλάξει σημαντικά το κλίμα πριν από τις επικείμενες ευρωεκλογές. Ήδη, το πρώτο δίμηνο έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα ανώτερο του προϋπολογισμένου, ενώ οι θετικές εξελίξεις στα μέτωπα του τουρισμού, της επανεκκίνησης των οδικών αξόνων και της απορρόφησης του ΕΣΠΑ έχουν σηκώσει ακόμη πιο ψηλά τον δείκτη του οικονομικού κλίματος. Αν μάλιστα φέτος αρχίσει να ανακάμπτει η διεθνής ναυτιλία, τότε αυτό θα αποτελέσει ένα ακόμη στήριγμα για την ελληνική οικονομία. Η όλη κατάσταση, ωστόσο, παραμένει εύθραυστη και εύκολα αναστρέψιμη.

Η ουσία είναι πως τα ξένα funds δεν αξιολογούν τις ελληνικές μετοχές με βάση τους δείκτες του 2013 και του 2014 όπως κάνουν στις εταιρείες της βόρειας Ευρώπης, αλλά με βάση μέσους δείκτες μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας, απλώς επειδή έχουν αρχίσει να προεξοφλούν την εκκίνηση ενός μεσομακροπρόθεσμου ανοδικού κύκλου για την ελληνική οικονομία.

Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν και οι γενικότερες εξελίξεις στην Ευρώπη. Η Ιρλανδία βγήκε ήδη από το μνημόνιο, οι αποδόσεις των ομολόγων των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου συνεχίζουν να πέφτουν, η ευρωπαϊκή οικονομία έχει περάσει ήδη σε θετικό έδαφος από το δ΄ τρίμηνο του 2013, ενώ σαφή σήματα εξόδου από το μνημόνιο υπάρχουν τόσο για την Πορτογαλία όσο και για την Ελλάδα.

Αυτό είναι το βασικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι ξένοι επενδυτές και «αγοράζουν Ελλάδα». Aν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε αναμφίβολα το Χ.Α. θα δώσει αξιοσημείωτα κέρδη μέσα στην επόμενη τριετία. Ωστόσο, οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες κάθε άλλο παρά απουσιάζουν.

Οι εισροές συνεχίζονται

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε σημείο καμπής και το καλό χρηματιστηριακό και επενδυτικό κλίμα είναι προαπαιτούμενο για να προσελκύσει η χώρα όσο το δυνατόν περισσότερα κεφάλαια από το εξωτερικό και να στηριχθεί η ανάπτυξη της οικονομίας.

Παρότι οι ελληνικές μετοχές σημειώνουν θεαματικές αποδόσεις από το χαμηλό του 2012 και οι δεικτοβαρείς μετοχικοί τίτλοι ίσως έχουν χάσει την ελκυστικότητά τους ή έχουν πλέον ενσωματώσει ένα σημαντικό κομμάτι των θετικών εκτιμήσεων, οι υψηλές αποδόσεις συνεχίζονται.

Το 2014 το ελληνικό χρηματιστήριο και τα ελληνικά ομόλογα, όχι μόνο λόγω των σημαντικών θετικών αποδόσεων που δίνουν στο α΄ τρίμηνο του έτους, αλλά και επειδή το αγοραστικό ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών συνεχίζεται αμείωτο, είναι προπομποί για την ευρύτερη θετική εξέλιξη στην οικονομία. Οι συνεχόμενες ανοδικές συνεδριάσεις στο χρηματιστήριο στις αρχές του 2014 έφεραν τα κέρδη στο 10% για τη χρονιά που μόλις ξεκίνησε, με τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη να φτάνει σε νέο υψηλό των τελευταίων 35 μηνών.

Ο βασικός λόγος για την ψήφο εμπιστοσύνης των ξένων και την προσέλκυσή τους από τις ελληνικές μετοχές και τα ομόλογα δεν είναι άλλος από το θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία, το οποίο φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα το 2014.

Ο προηγούμενος μήνας ήταν ο 16ος συνεχόμενος μήνας για το χρηματιστήριο όπου οι εισροές κεφαλαίων από ξένους επενδυτές υπερέβησαν τις εκροές, με το ποσό να προσεγγίζει τα 115 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς ανήλθε σε 51,5% τον Φεβρουάριο έναντι 49,9% στο τέλος του προηγούμενου μήνα, καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 3,3%, χωρίς να υπολογίζεται η συμμετοχή του ΤΧΣ.

Οι τοποθετήσεις των ξένων ήταν έντονες από τον περασμένο Μάιο και πολλοί από τότε μέχρι σήμερα έσπευσαν να τις αποδώσουν αποκλειστικά στην υποβάθμιση από τον οίκο MSCI και την ένταξη της χώρας στις αναδυόμενες αγορές, όμως η ροή κεφαλαίων που συνεχίζεται αποδεικνύει ότι οι εισροές πιθανόν να προσβλέπουν και σε άλλες εξελίξεις ή να πηγάζουν από διαφορετικούς λόγους.

Πέρα όμως από την ανοδική πορεία των ελληνικών μετοχών, παρατηρούμε σημαντική υποχώρηση στα spreads των ελληνικών κρατικών ομολόγων και στις αποδόσεις (yields) των εταιρικών ομολόγων των μεγάλων ελληνικών ομίλων. Eπίσης, είναι προφανές πως το επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό είναι αυξημένο το τελευταίο διάστημα και για εγχώρια περιουσιακά στοιχεία που δεν είναι διαπραγματεύσιμα σε κάποια οργανωμένη αγορά, όπως το real estate, αλλά και μη εισηγμένες.

Η αγορά ωστόσο περιμένει με μεγάλες προσδοκίες και τα αποτελέσματα των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου που ανακοίνωσαν οι τράπεζες Alpha Bank και Πειραιώς, όπως και την επίλυση της κεφαλαιακής ενίσχυσης των ΕΤΕ και Eurobank, αφού η επιτυχία τους θα ανοίξει τον δρόμο σε περισσότερους ξένους επενδυτές.

Η αγορά φαίνεται επίσης να προεξοφλεί την πρόσβαση στις αγορές μέσω της έκδοσης ομόλογων τριετούς ή πενταετούς διάρκειας, και αυτό δίνει ώθηση στην ψυχολογία και στις τιμές των ελληνικών assets.