AΔΜΗΕ: Η ιδιωτικοποίηση & η κυβερνητική βιασύνη

Στο αμέσως επόμενο διάστημα, που προσδιορίζεται στα τέλη Ιανουαρίου - αρχές Φεβρουαρίου, προγραμματίζει η κυβέρνηση να δημοσιευτεί η προκήρυξη για την πώληση του 66% του ΑΔΜΗΕ σε ιδιώτη επενδυτή.

Μέχρι τότε, θεωρητικά, θα πρέπει να έχουν επικυρωθεί από τη Βουλή οι νομοθετικές ρυθμίσεις τόσο για το μοντέλο ιδιωτικοποίησης του Διαχειριστή, όσο και για την απεμπλοκή του από τα περιουσιακά στοιχεία της ΔΕΗ, πάνω στα οποία διεκδικούν δικαιώματα οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι της επιχείρησης.

Στο αρμόδιο υπουργείο ΠΕΚΑ που θα έχει και τις πρωτοβουλίες για την προώθηση και υποστήριξη των νομοθετημάτων ευελπιστούν ότι διαθέτουν τις κατάλληλες νομικές διεξόδους που θα αποτρέψουν την προσβολή των ρυθμίσεων στα ακυρωτικά δικαστήρια λόγω αντισυνταγματικότητας.

Ωστόσο, από την πλευρά τους, οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα. Επιδιώκουν, συγκεκριμένα, να μπλοκάρουν τη μεταβίβαση του ΑΔΜΗΕ που ως 100% θυγατρική της ΔΕΗ αποτελεί περιουσιακό της στοιχείο, προβάλλοντας τις πρόνοιες τόσο του Νόμου 4491 του 1966 που ρύθμιζε τα της ασφαλιστικής κάλυψης των εργαζομένων από την ίδια τη ΔΕΗ, όσο και του νόμου 2773 του 1999 με τον οποίο αναγνωρίζονταν οι απαιτήσεις των εργαζομένων και των συνταξιούχων στην περιουσία της ΔΕΗ και στην υποχρέωση του ελληνικού δημοσίου να καλύπτει όλα τα τακτικά και έκτακτα ελλείμματα του Οργανισμού Ασφάλισης (ΟΑΠ-ΔΕΗ) που ιδρύθηκε αποκλειστικά για τους εργαζόμενους.

Στη βάση αυτή ήδη η Ομοσπονδία Συνταξιούχων έχει προσφύγει στο ΣτΕ, το οποίο δεν έχει εκδώσει ακόμη απόφαση, ενώ πλέον πρόσφατη κίνηση αποτελεί το εξώδικο που απέστειλε σε όλους τους αρμόδιους της κυβέρνησης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Σύλλογος Μηχανικών Τεχνολόγων της ΔΕΗ.

Τα επιχειρήματα που προβάλλονται στο δικόγραφο που συνέταξε η δικηγόρος Γεωργία Οικονομήτσιου στηρίζονται στο δικαίωμα που έχουν οι εργαζόμενοι επί της περιουσίας, έτσι όπως αναγνωρίστηκε από τον νόμο 2773 και έναντι του οποίου το Δημόσιο ανέλαβε όλες τις υποχρεώσεις του ασφαλιστικού τους οργανισμού.

Ας σημειωθεί ότι βάσει του νόμου 2773 τόσο η ΓΕΝΟΠ όσο και η Ομοσπονδία Συνταξιούχων της ΔΕΗ υπέγραψαν σχετική συμφωνία με το Δημόσιο. Με βάση αυτή, για οποιαδήποτε αλλαγή στο ισχύον καθεστώς θα πρέπει να συμβληθούν εκ νέου το ελληνικό δημόσιο και οι αντιπροσωπευτικές οργανώσεις. Μάλιστα όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στο δικόγραφο, «καμία συνδικαλιστική οργάνωση δεν νομιμοποιείται να διαθέσει περιουσιακό δικαίωμα των μελών της ή να συναινέσει σε μείωση της εξασφαλίσεως που μπορεί να παρέχεται σε αυτούς, άλλως είναι άκυρη ως αντικείμενη στον νόμο και στους καταστατικούς σκοπούς της».

Επίσης το δικόγραφο επικαλείται τα δικαιώματα επί της περιουσίας που απορρέουν από το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Συνθήκη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Όπως αναφέρει, «ο νομοθέτης δεν μπορεί να διαθέσει –απαλλοτριώσει αναγνωρισμένο από το Σύνταγμα και το Πρώτο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ, το οποίο έχει υπερνομοθετική ισχύ, περιουσιακό δικαίωμα των εργαζομένων, ή να διαφοροποιήσει τη φύση του με συνέπεια την έλλειψη προστασίας, ή εν πάση περιπτώσει την ασθενέστερη προστασία του».

Η όλη εμπλοκή, που μόνο εν μέρει τακτοποιήθηκε το 1999 με τον νόμο 2773, ξεκίνησε το 1966, όταν με τον νόμο 4491, η ΔΕΗ ανέλαβε στο σύνολό τους τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συντάξεις) έναντι των εργαζομένων. Έναντι της ανάληψης των υποχρεώσεων, η ΔΕΗ δεν κατέβαλλε εργοδοτικές εισφορές και παρακρατούσε τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Το κεφάλαιο που δημιουργήθηκε το αξιοποιούσε για τη χρηματοδότηση των παραγωγικών της επενδύσεων, προκειμένου έτσι να αποφεύγει τον δανεισμό σε σκληρό νόμισμα. Έτσι μέσω των παρακρατούμενων εισφορών, οι εργαζόμενοι απέκτησαν δικαιώματα στην περιουσία της, η οποία αποτέλεσε οιονεί εγγύηση στις ασφαλιστικές τους απαιτήσεις έναντι της ΔΕΗ.

Η μικρή ΔΕΗ

Ας σημειωθεί εδώ ότι ακριβώς τα ίδια που ισχύουν για τον ΑΔΜΗΕ ισχύουν και για τη μεταβίβαση σε ξεχωριστή εταιρεία μονάδων της ΔΕΗ και στη συνέχεια πώληση της εταιρείας αυτής σε επενδυτές. Η διαδικασία αυτή, η οποία αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση με στόχο το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, θα νομοθετηθεί στο ίδιο νομοσχέδιο που θα αφορά τον ΑΔΜΗΕ. Ωστόσο όπως όλα δείχνουν το εγχείρημα θα έχει να αντιμετωπίσει τις νομικές εμπλοκές που προκαλούν οι λύσεις οι οποίες επιλέχτηκαν το 1999 (υπουργός Ανάπτυξης Ευάγγελος Βενιζέλος, πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ Νίκος Έξαρχος) προκειμένου να εισαχθεί η ΔΕΗ στο χρηματιστήριο.

Όπως αναφέρουν νομικές και συνδικαλιστικές πηγές, τα πράγματα θα ήταν πιο απλά και τα νομικά επιχειρήματα των εργαζομένων πιο αδύναμα αν το ελληνικό δημόσιο τηρούσε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νόμο 2773.

Ωστόσο ως γνωστόν ο ΟΑΠ - ΔΕΗ συγχωνεύθηκε με το ΤΑΥΤΕΚΩ, ενώ για την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη οι εργαζόμενοι έχουν υπαχθεί στον ΕΟΠΥΥ. Επίσης από το 2010 ο νέος ασφαλιστικός φορέας υποχρεώθηκε σε περικοπή των δαπανών του (παροχή συντάξεων) προκειμένου να εμφανίζει ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.

Μέσω των περικοπών αυτών, έπαψε να καταβάλλεται ο κρατικός πόρος, ο οποίος μόνο για το 2010 και το 2011 ανέρχεται σε 604,8 εκατομμύρια.

Από τα παραπάνω αλλά και από την εμπειρία με τη ΔΕΠΑ και τον ΔΕΣΦΑ, γίνεται κατανοητό ότι οι ιδιωτικοποιήσεις ελληνικών δημοσίων επιχειρήσεων, όσο και αν είναι απαραίτητες ως διαρθρωτικά μέτρα για την εξυγίανση τομέων της αγοράς και την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, δεν είναι καθόλου απλές περιπτώσεις. Από τη μία πλευρά πιέζει η τρόικα, από την άλλη ωστόσο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, εθνικό και κοινοτικό, όσο και ρυθμίσεις του παρελθόντος καθιστούν τα εγχειρήματα προβληματικά.