Εφορία: «Πορτογαλικό μοντέλο» στις αποδείξεις

Το τελευταίο σενάριο που έχει προταθεί είναι αυτό της ηλεκτρονικοποίησης όλων των χάρτινων αποδείξεων με παράλληλη παροχή κινήτρων στους φορολογούμενους ώστε να δηλώνουν βασικά στοιχεία των συναλλαγών τους στη φορολογική διοίκηση.

Η πατέντα δεν είναι ελληνική και αυτό μάλλον καλό είναι, αφού τις προηγούμενες ελληνικές πατέντες είτε τις πλήρωσε ακριβά το υπουργείο (όπως επί Παπακωνσταντίνου όταν δεν προλάβαινε να επιστρέφει φόρους με την ιδέα του μπόνους κατά τη συλλογή περισσοτέρων από τις απαιτούμενες αποδείξεις και το αλισβερίσι που είχε στηθεί), είτε δεν έχουν αποδώσει δεκάρα τσακιστή στα ταμεία.

Η ιδέα έρχεται από την Πορτογαλία και το μοντέλο e-fatura. H προαιρετική εφαρμογή του από τις αρχές του 2013 έχει οδηγήσει σε αύξηση εσόδων από ΦΠΑ και η υποχρεωτική εφαρμογή του από το 2014 εκτιμάται ότι θα αποκαλύψει σημαντικό μέρος της παραοικονομίας που ανέρχεται στο 19% του πορτογαλικού ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το e-fatura, όλες οι επιχειρήσεις αποστέλλουν σε μηνιαία βάση τα δεδομένα των συναλλαγών τους στο υπουργείο Οικονομικών. Αντίστοιχο μέτρο προωθεί και το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών με την υποχρέωση όλων των επιχειρήσεων και επιτηδευματιών να υποβάλουν ηλεκτρονικά από τις αρχές του 2014 όλες τις συναλλαγές τους στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων . Έτσι σε μηνιαία βάση το υπουργείο θα έχει μια εικόνα της αγοράς.

Στους φορολογούμενους από την άλλη πλευρά δίνεται φοροκίνητρο να περνούν ηλεκτρονικά βασικά στοιχεία των συναλλαγών τους, όπως τον ΑΦΜ της επιχείρησης, την ημερομηνία της συναλλαγής και βέβαια το ποσό. Στην Πορτογαλία, προβλέπεται επιστροφή ΦΠΑ 15%.

Συγκεκριμένα, τα βασικά χαρακτηριστικά του πορτογαλικού μοντέλου είναι:

· Η υποχρεωτική ηλεκτρονική μηνιαία κοινοποίηση στη φορολογική διοίκηση των αποδείξεων από όλες τις επιχειρήσεις. Σε ένα κεντρικό σύστημα, αποστέλλονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά στοιχεία για κάθε τιμολόγιο ή απόδειξη που εκδίδεται ή λαμβάνεται από τις επιχειρήσεις. Ανάλογη υποχρέωση έχει προαναγγείλει ο γενικός γραμματέας δημοσίων εσόδων Χ. Θεοχάρης και στην Ελλάδα, καθώς από τις αρχές του 2014 θα ενεργοποιηθεί η υποχρέωση μηνιαίας ηλεκτρονικής υποβολής καταστάσεων με τις συναλλαγές των επιχειρήσεων. Εκτός από τις συναλλαγές που αφορούν τα έσοδα -που θα υποβάλλονται μηνιαία-, θα υποβάλλονται και οι συναλλαγές που αφορούν τα έξοδα (ανάλογα με την κατηγορία των βιβλίων που τηρούνται) σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση.

· Επιστροφή ΦΠΑ 15% στους καταναλωτές οι οποίοι περνούν ηλεκτρονικά τα στοιχεία των αποδείξεών τους από συγκεκριμένους τομείς εμπορικής δραστηριότητας (στην Ελλάδα θα μπορούσε να αναβιώσει και η φοροκάρτα, σημειώνουν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών).

Ειδικότερα, στο σύστημα e-fatura, επιστροφή ΦΠΑ δίνουν οι αποδείξεις από εστιατόρια, ξενοδοχεία, κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής, επισκευές αυτοκινήτων και μοτοσικλετών. Στην Ελλάδα θα μπορούσαν προφανώς οι τομείς να είναι διαφορετικοί, τονίζουν αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, σημειώνοντας μάλιστα ότι το κίνητρο θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο ισχυρό. Επιστροφή του 30% της αξίας της συναλλαγής και όχι μόνο του ΦΠΑ, αλλά προφανώς όχι για κάθε συναλλαγή.

Στο τέλος κάθε έτους, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, το υπουργείο θα ανακοινώνει μια ομάδα αποδείξεων π.χ από κομμωτήρια, ιατρικές εξετάσεις και εστιατόρια, οι οποίες θα οδηγούν σε επιστροφή δαπάνης 30%. Προϋπόθεση για την επιστροφή βέβαια θα είναι ο φορολογούμενος να έχει περάσει είτε μέσω φοροκάρτας, είτε μέσω ειδικής εφαρμογής που θα δημιουργηθεί ή ακόμα και μέσω του κινητού του τηλεφώνου βασικά στοιχεία της απόδειξης στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.

Το πορτογαλικό μοντέλο θεωρείται μεν καλή λύση από το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών, όμως ακόμα οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί. Ίσως θα πρέπει να περάσει το 2013 για να αποφασίσει η ηγεσία του...