Αυτοί είναι οι όροι του... μεταμνημονίου

Με τον... εφιάλτη των εκθέσεων προόδου και τα πήγαινε-έλα των ελεγκτών θα εξακολουθήσει για χρόνια να ζει η ελληνική οικονομία ανεξάρτητα από το εάν θα κληθεί να υπογράψει ένα ακόμα Μνημόνιο στο πλαίσιο μιας νέας βοήθειας.

Αιτία, ο σφιχτός έλεγχος που επιβάλουν οι Βρυξέλλες μέσω της περιβόητης πλέον «ενισχυμένης εποπτείας», του post-programme surveillance σε όσες χώρες ζήτησαν διάσωση. Ένα όρος που εδώ και μήνες αποτελεί πραγματικότητα, αλλά επανήλθε στο προσκήνιο μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις Ολι Ρεν.

Πρακτικά η Ελλάδα θα κληθεί για δεκαετίες, να ζήσει με το σφιχτό κορσέ των Βρυξελλών. Και αυτό γιατί θα παραμείνει σε αυτό το καθεστώς μέχρι την αποπληρωμή του 75% των δανείων που έλαβε από την Ευρώπη (δεν περιλαμβάνονται τα δάνεια του ΔΝΤ) ή και ακόμα περισσότερο αν έτσι κρίνει η Κομισιόν. Ολα αυτά προκειμένου να διασφαλιστεί από την πλευρά των δανειστών, ότι η χώρα (όπως και όλες οι άλλες που μπήκαν σε μνημόνιο και έλαβαν διακρατική βοήθεια) θα είναι σε θέση να αποπληρώνει τα μεγάλα δάνεια που έχει λάβει. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με αυτό που συμβαίνει σε υπερδανεισμένες επιχειρήσεις από την πλευρά των τραπεζών.

Σε κάθε περίπτωση, για όλο αυτό το διάστημα η χώρα θα καλείται να στέλνει «ραπόρτα», αλλά και να υφίσταται εξονυχιστικό έλεγχο των δημόσιων οικονομικών, αλλά και των τραπεζών.

Το ποιες είναι οι απαιτήσεις των δανειστών καταγράφονται αναλυτικά σε… ένα άρθρο, το άρθρο 14 (Άσκηση εποπτείας μετά το πρόγραμμα-Post-programme surveillance):

1. Τα κράτη μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους μέλους. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 ημέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή.

2. Μετά από αίτημα της Επιτροπής, το κράτος μέλος που παραμένει υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του άρθρου 3 παράγραφος 3 του παρόντος κανονισμού και παρέχει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013.

Στο συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται:

Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, κράτος μέλος που υπόκειται σε ενισχυμένη εποπτεία:

α) Κοινοποιεί στην ΕΚΤ, υπό την εποπτική ιδιότητά της, με τη συχνότητα που του έχει ζητηθεί, αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό του σύστημα, συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης των αποτελεσμάτων των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων ή των αναλύσεων ευαισθησίας που έχουν διεξαχθεί.

β) διενεργεί, υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, υπό την εποπτική ιδιότητά της, ή, όταν είναι σκόπιμο, υπό την εποπτεία των αρμόδιων Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (ΕΕΑ), τις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων ή τις αναλύσεις ευαισθησίας, κατά περίπτωση, για να εκτιμήσει την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα σε διάφορους μακροοικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς κραδασμούς, όπως ορίζεται από την Επιτροπή και την ΕΚΤ, σε συνεννόηση με τις αρμόδιες ΕΕΑ και με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ)

γ) υποβάλλεται σε τακτικές εκτιμήσεις των εποπτικών ικανοτήτων του επί του χρηματοπιστωτικού τομέα στο πλαίσιο ειδικής αξιολόγησης από ομοτίμους, που διενεργείται από την ΕΚΤ, υπό την εποπτική ιδιότητά της, ή, όταν είναι σκόπιμο, από τις αρμόδιες ΕΕΑ

δ) κοινοποιεί στην Επιτροπή κάθε πληροφορία που χρειάζεται για την παρακολούθηση μακροοικονομικών ανισορροπιών.

Με βάση την ανάλυση των αποτελεσμάτων των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων και τις αναλύσεις ευαισθησίας που αναφέρονται στο στοιχείο, η ΕΚΤ, υπό την εποπτική ιδιότητά της, καθώς και οι αρμόδιες ΕΕΑ, εκπονούν, σε συνεννόηση με το ΕΣΣΚ, εκτίμηση των δυνητικών ευπαθειών του χρηματοπιστωτικού συστήματος και υποβάλλουν την εν λόγω εκτίμηση στην Επιτροπή, με τη συχνότητα που ορίζει η τελευταία, και στην ΕΚΤ.

Επίσης το άρθρο 14 που αφορά τις χώρες που βρίσκονται υπό επιτήρηση μετά το πρόγραμμα διάσωσης ορίζει ότι η Επιτροπή πραγματοποιεί, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ, τακτικές αποστολές επιθεώρησης στο κράτος μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα, προκειμένου να εκτιμήσει την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική του κατάσταση. Κοινοποιεί ανά εξάμηνο την εκτίμησή της στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην ΟΔΕ, καθώς και στο κοινοβούλιο του οικείου κράτους μέλους, και εκτιμά ειδικότερα αν χρειάζονται διορθωτικά μέτρα.

Η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορεί να προσφέρει στο οικείο κράτος μέλος και στην Επιτροπή τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά την πρόοδο που επιτυγχάνεται στο πλαίσιο της εποπτείας μετά το πρόγραμμα.

4. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να συστήσει σε κράτος μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα να λάβει διορθωτικά μέτρα. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 ημέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή.

5. Το κοινοβούλιο του οικείου κράτους μέλους μπορεί να καλέσει εκπροσώπους της Επιτροπής να συμμετάσχουν σε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο πλαίσιο της εποπτείας μετά το πρόγραμμα.

Υπό συνεχή επιτήρηση

Τα παραπάνω αποτελούν ένα μόνο μέρος της νέας οικονομικής πραγματικότητας που έχει εγκαθιδρυθεί στην Ευρώπη και προβλέπει αυστηρό έλεγχο στις οικονομίες των χωρών-μελών. Αποτελεί το περιβόητο «two pack», το οποίο ορίζει ότι οι προϋπολογισμοί των κρατών μελών θα περνούν από το κόσκινο της Κομισιόν πριν κατατεθούν στα κοινοβούλια.

Στο πλαίσιο αυτό ήδη από πέρυσι έχει περάσει η νέα συνθήκη για τη σταθερότητα της ΕΕ, η οποία προβλέπει ως γενικό κανόνα ότι τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν στόχο το διαρθρωτικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (ο όρος «ετήσιο διαρθρωτικό ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης» αναφέρεται στο ετήσιο κυκλικά προσαρμοσμένο ισοζύγιο χωρίς να υπολογίζονται τα έκτακτα και τα προσωρινά μέτρα) να μην ξεπερνά το 0,5% του ΑΕΠ. Σε διαφορετική περίπτωση η χώρα απειλείται με περικοπή κοινοτικών κονδυλίων, πρόστιμα και παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Ακόμα και αν βγούμε δηλαδή από τα Μνημόνια, ξεπεράσουμε και την «αυξημένη επιτήρηση», τα περιθώρια επεκτατικής πολιτικής θα παραμείνουν εξαιρετικά περιορισμένα.

Καθυσυχαστικός πάντως εμφανίστηκε, χθες, ο Ευάγγελος Βενιζέλος δηλώνοντας ότι «είναι άλλο πράγμα το μνημόνιο που σε προσβάλλει, που σε υποτιμά, που σου αμφισβητεί τη θεσμική ισοτιμία και την εθνική κυριαρχία, τη δημοσιονομική τουλάχιστον και άλλο οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή μιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη ζώνη του ευρώ».