Οικοδομή: Δεν χτίζει πια ο Νότος

Τη δεύτερη μεγαλύτερη πτώση στην Ευρώπη (πίσω από την Ισπανία) αναμένεται να καταγράψει φέτος η κατασκευή κατοικιών στην Ελλάδα, και τα στοιχεία δείχνουν πως συνολικά στον τομέα των διαμερισμάτων η Γηραιά Ήπειρος επιστρέφει στην εποχή πριν από την πτώση του κομμουνισμού και η χώρα μας στη δεκαετία του '60.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις στελεχών της αγοράς, φέτος δεν πρόκειται να κατασκευαστούν περισσότερες από 10.000 κατοικίες στην Ελλάδα, έναντι 18.321 το 2012 και περίπου 30.000 το 2011.

Η πτώση δηλαδή στον αριθμό νέων διαμερισμάτων προβλέπεται πως θα αγγίξει φέτος το 45% σε σύγκριση με το 2012, όταν στην Ισπανία υπολογίζεται πτώση περί το 50% (θα κατασκευαστούν γύρω στις 60.000 κατοικίες από 120.000 πέρυσι). Μάλιστα, η κατασκευή νέων κατοικιών συνεχίζει να κινείται προς τα κάτω, παρά το γεγονός πως οι τιμές τους έχουν μειωθεί κατά περίπου 31% από τα τέλη του 2008 μέχρι και τον Ιούνιο του 2013.

Σε μια πρόσφατη ανάλυση του ινστιτούτου Ifo του Μονάχου, που βασίζεται στα στοιχεία του έγκυρου Euroconstruct (παρακολουθεί τις αγορές κατοικίας 19 ευρωπαϊκών αγορών, αλλά όχι της Ελλάδας), επισημαίνεται πως φέτος η αγορά θα βρεθεί στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας.

Πανευρωπαϊκά, προβλέπεται κάμψη της αγοράς κατασκευής νέων κατοικιών κατά 2,8% κυρίως εξαιτίας της λιτότητας και των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν πολλές οικονομίες. Συνολικά, στις 19 αγορές που παρακολουθεί η Euroconstruct αναμένεται να κατασκευαστούν 1,31 εκατ. νέες κατοικίες, αριθμός που είναι ο χαμηλότερος από την εποχή όπου έπεσε το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Εξαίρεση είναι η Γερμανία και η Νορβηγία, χώρες όπου καταγράφεται σημαντική αύξηση των υπό κατασκευή νέων κατοικιών.

Η αξία των νέων κατοικιών που θα κατασκευαστούν φέτος στην Ευρώπη αναμένεται να υποχωρήσει στα 600 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της Euroconstruct, μέγεθος το οποίο βρίσκεται 45% χαμηλότερα σε σύγκριση με το 2006.

Στην Πορτογαλία και την Ισπανία αναμένεται να κατασκευαστούν το 2015 περίπου 75% και 70% (αντίστοιχα) λιγότερες κατοικίες σε σύγκριση με το 2011, σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις. Στην Πορτογαλία κατασκευάστηκαν 31.000 νέες κατοικίες το 2011 και το 2015 υπολογίζεται πως δεν θα είναι περισσότερες από 7.800. Στην Ισπανία κατασκευάστηκαν 167.900 κατοικίες το 2011 και το 2015 θα παραδοθούν περί τις 50.000.

Αντίστοιχη, έως ακόμα χειρότερη, εικόνα μεταφέρουν για την Ελλάδα οι εγχώριοι κατασκευαστές και μεσίτες. Η ζήτηση στην ελληνική αγορά κατοικίας παραμένει σχεδόν ανύπαρκτη, τη στιγμή μάλιστα που το απόθεμα των νεόδμητων κατοικιών ξεπερνά τις 200.000, ενώ εκτιμάται πως άλλα 200.000 παλαιότερα διαμερίσματα είναι σήμερα χωρίς ενοικιαστή.

Οι φήμες περί δήθεν ισχυρού ενδιαφέροντος από ξένους επενδυτές για αγορά κατοικιών δεν επιβεβαιώνονται από τη σκληρή πραγματικότητα της αγοράς. Ούτως ή άλλως, πέραν από συγκεκριμένες παραθεριστικές κατοικίες, η Ελλάδα δε διαθέτει το προϊόν που θα μπορούσε να προσελκύσει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον.

Είναι χαρακτηριστικό πως την ίδια στιγμή που ο ελληνικός Τύπος πλημμυρίζει από δημοσιεύματα για το «έντονο ενδιαφέρον» των ξένων, ο εξειδικευμένος ευρωπαϊκός Τύπος στον τομέα των ακινήτων εξηγεί πως «οι Έλληνες, οι Νιγηριανοί και οι Γάλλοι, μαζί με τους πλούσιους Κινέζους, Ρώσους και Αραβες» έχουν αγοράσει το 65% - 70% των πολυτελών διαμερισμάτων στο Λονδίνο την τελευταία διετία...

Ήδη στο Λονδίνο πυκνώνουν οι αντιδράσεις από τις τοπικές οργανώσεις οι οποίες υποστηρίζουν πως οι πλούσιοι που αγοράζουν τα διαμερίσματα τα διατηρούν κλειστά («buy to leave» apartments), χωρίς να προσφέρουν τίποτα στην τοπική οικονομία.

Πάντως, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Κύπρο και στην Ελλάδα υιοθετήθηκαν κίνητρα (κυρίως με την έκδοση πολυετούς άδειας παραμονής) με στόχο να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια στην αγορά κατοικίας.

Προς το παρόν, μεγαλύτερη κερδισμένη είναι η Ισπανία, η οποία το 2012 προσέλκυσε ξένες επενδύσεις άνω των 5,5 δισ. ευρώ στην αγορά ακινήτων.