Παπανδρέου: Αποφάσισα για το Μνημόνιο σε 10 λεπτά

«Απρίλιος 2010, μια Κυριακή βράδυ, βρίσκομαι σε συνεδρίαση με τους Eυρωπαίους ομολόγους μου. Είχα μόλις εκλεγεί πρωθυπουργός της Ελλάδας. Είχα όμως το θλιβερό προνόμιο να ανακαλύψω πως το έλλειμμα της χώρας μου δεν ήταν 6% του ΑΕΠ, όπως επίσημα είχε δηλωθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, αλλά πολύ μεγαλύτερο, έφτανε το 15,6%».
«Χρόνος δεν μας δόθηκε. Φανταστείτε τους εαυτούς σας στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης στις Βρυξέλλες. Πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις, η πρόοδος είναι ιδιαίτερα αργή, η ένταση στα ύψη. Είναι πλέον 2 παρά 10 τα ξημερώματα.

Ενας πρωθυπουργός φωνάζει:

- Γρήγορα, έχουμε μόνο 10 λεπτά.

Τον ερωτώ:

- Γιατί; Έχουμε σοβαρές αποφάσεις να λάβουμε, χρειαζόμαστε χρόνο.

Ένας άλλος πρωθυπουργός παρεμβαίνει και λέει:

- Χρειαζόμαστε μία συμφωνία τώρα. Σε 10 λεπτά ανοίγουν οι αγορές στην Ιαπωνία και θα έχουμε πανωλεθρία στην παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτά τα 10 λεπτά λοιπόν, γρήγορα, ήρθαμε σε συμφωνία.

Αυτήν τη φορά δεν ήταν οι στρατιωτικοί, αλλά "οι αγορές" που κρατούσαν το όπλο στα κεφάλια όλων μας».

Ο Γ. Παπανδρέου πρόσθεσε ότι τις στιγμές που ακολούθησαν ήταν οι πιο δύσκολες και επίπονες απαφάσεις της ζωής του, «οδυνηρές για μένα, περισσότερο, όμως, για τους συμπατριώτες μου».

«Ακολούθησε η επιβολή περικοπών και βαριάς λιτότητας, σε πολλές περιπτώσεις σε αυτούς που δεν έφταιγαν για την κρίση. Με τις θυσίες αυτές η Ελλάδα απέφυγε τη χρεοκοπία και την έξοδο από το ευρώ. Η ευρωζώνη απέφυγε μια κατάρρευση. Έλεγαν τότε πως η Ελλάδα πυροδότησε την κρίση του ευρώ και κάποιοι κατηγορούν εμένα για το τράβηγμα της σκανδάλης. Νομίζω, όμως, πως σήμερα, τρία χρόνια μετά, οι περισσότεροι συμφωνούν πως η Ελλάδα ήταν το σύμπτωμα ευρύτερων προβλημάτων, βαθύτερων αδυναμιών στο διεθνές σύστημα».

Η Ελλάδα θα τα καταφέρει

«Στις Βρυξέλλες, ενώ προσπαθούσαμε απελπισμένα, ξανά και ξανά, να βρούμε κοινές λύσεις, συνειδητοποίησα πως απολύτως κανείς, ούτε ένας ηγέτης, δεν έχει αντιμετωπίσει ξανά μία παρόμοια κατάσταση κρίσης. "Τιμωρείστε αυτούς τους ανήθικους, τους τεμπέληδες, που πίνουν ούζο και χορεύουν Ζορμπά, Έλληνες. Αυτοί είναι το πρόβλημα", είπε τότε η Ευρώπη. Βολική, αλλά αβάσιμη και στερεότυπη αντιμετώπιση. Και συχνά πονούσε περισσότερο από την ίδια τη λιτότητα. Αλλά, σας προειδοποιώ, το πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα. Αντίθετα, ό,τι έγινε στη χώρα μου ίσως αποτελέσει την... πατέντα για την αντιμετώπιση διασυνοριακών προκλήσεων: Από την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση, μέχρι τους δημοσιονομικούς κανονισμούς».

Και ο κ. Παπανδρέου συμπλήρωσε: «Επομένως δεν είναι παράξενο πως πολλοί ηγέτες - και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου - έχασαν την εμπιστοσύνη των πολιτών τους. Για το λόγο αυτό ακριβώς ζήτησα να γίνει δημοψήφισμα στην Ελλάδα, ώστε οι Έλληνες να αποφασίσουν για τους όρους του πακέτου διάσωσης». «Όμως, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες τότε αντέδρασαν έντονα. "Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, οι αγορές θα τρελαθούν"», είπαν σύμφωνα με τον ομιλητή, ο οποίος τους απάντησε: «Πριν ξανακερδίσουμε τη εμπιστοσύνη των αγορών, πρέπει να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών».

«Από τη στιγμή που έφυγα από την πρωθυπουργία, είχα τον απαραίτητο καιρό για περισυλλογή. Έχουμε μετριάσει την καταιγίδα και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Και είμαι βέβαιος πως η Ελλάδα θα τα καταφέρει...Ας δοκιμάσουμε κάτι άλλο», προέτρεψε, δηλώνοντας ότι χρειάζεται «να βάλουμε περισσότερη δημοκρατία στην εξίσωση που πρέπει να λύσουμε».

Οι προτάσεις του για την Ευρώπη

Ο κ. Παπανδρέου εξέφρασε την ανάγκη «να οραματιστούμε ξανά ως το πεδίο μιας παγκοσμιοποιημένης Δημοκρατίας» στα πρότυπα των Αρχαίων Ελλήνων και πρότεινε: «Να σχεδιάσουμε μια ευρωπαϊκή "αγορά", όχι μόνο για αγαθά και υπηρεσίες, αλλά και για τους πολίτες. Να μάθουμε από την ανταλλαγή ιδεών, καινοτομίας, διαπολιτισμικής τέχνης, συμμετοχής (online και offline) και δημιουργικών λύσεων. Ας οραματιστούμε τους πολίτες της Ευρώπης να ψηφίζουν απευθείας τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιτροπές πολιτών, διαλεγμένους από κλήρωση να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, έστω και πολύπλοκων. Πανευρωπαϊκά δημοψηφίσματα όπου οι πολίτες να ψηφίζουν ως νομοθέτες μελλοντικών συνθηκών.

Ας ενδυναμώσουμε τους ανέργους με υποτροφίες και κουπόνια για να σπουδάσουν ή και να μετεκπαιδευτούν, όπου αυτοί θέλουν στην Ευρώπη. Να μια ιδέα: Γιατί να μην έχουμε τους πρώτους Ευρωπαίους πολίτες με το να δώσουμε στους μετανάστες ευρωπαϊκή ιθαγένεια και όχι ελληνική, ή γερμανική ή γαλλική; Η Ευρώπη να γίνει έργο των πολιτών της, όχι μιας αποκομμένης ελίτ.

Να ενισχύσουμε τη συμμετοχή, ώστε η ποικιλία εθνών, φυλών, φύλων και εθνικοτήτων να οικοδομεί την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη, ΟΧΙ τον αποκλεισμό και την ξενοφοβία».