Σημαντικές αλλαγές στη φορολογία ακινήτων δρομολογεί η κυβέρνηση, προκειμένου να προσαρμόσει το σύστημα στις νέες συνθήκες που έχει διαμορφώσει η οικονομική κρίση στη χειμάζουσα αγορά και να ικανοποιήσει παράλληλα τους εισπρακτικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα.

Η αρχή θα γίνει με το επικείμενο φορολογικό νομοσχέδιο, στο οποίο θα ενσωματωθούν διατάξεις για τη φορολογία γονικών παροχών και μεταβιβάσεων, ενώ θα ακολουθήσει το... λίφτινγκ στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων.

Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών βγάζει από τα συρτάρια του περισσότερες από 250.000 εκκρεμείς υποθέσεις ακινήτων που έχουν συσσωρευθεί την τελευταία δεκαετία και υπάρχει ο κίνδυνος να παραγραφούν.

Οι γονικές παροχές θα γίνουν ακριβότερες λόγω μείωσης του αφορολογήτου πιθανότατα στις 100.000 ευρώ, ενώ αντίθετα θα φθηνύνουν οι μεταβιβάσεις ακινήτων, σε μια προσπάθεια να μειωθεί το κόστος -έστω και οριακά- για εκείνους που θέλουν να αποκτήσουν ακίνητο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η αρμόδια επιτροπή για το φορολογικό εισηγείται την κατάρτιση νέας κλίμακας για τον υπολογισμό του φόρου μεταβίβασης στα ακίνητα και με συντελεστές οι οποίοι θα κυμαίνονται από 3% έως 6% το ανώτερο.

Σήμερα επιβάλλεται φόρος 8% για την αξία του ακινήτου έως 20.000 ευρώ και πάνω από αυτό το ποσό 10%. Για παράδειγμα, ο φόρος μεταβίβασης για την αγορά ενός διαμερίσματος αντικειμενικής αξίας 100.000 ευρώ που δεν αποτελεί πρώτη κατοικία είναι 9.600 ευρώ.

Με τους νέους συντελεστές που προτείνει η επιτροπή, ο φόρος μεταβίβασης για το ίδιο ακίνητο μειώνεται στα 5.400 ευρώ, δηλαδή το όφελος για τον ίδιο ιδιοκτήτη θα είναι 4.200 ευρώ.
Προϋπόθεση για την «κατοχύρωση» του οφέλους είναι να μην αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Σε διαφορετική περίπτωση το όφελος θα εξανεμιστεί.

Στο υπουργείο Οικονομικών πιστεύουν ότι η μείωση του κόστους στις μεταβιβάσεις ακινήτων θα αλλάξει την κίνηση στα αρμόδια τμήματα των εφοριών, η οποία για πολλούς μήνες τώρα είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Από τις 200 και πλέον πράξεις την ημέρα που γίνονταν πριν από τα «μνημονιακά χρόνια» είναι ζήτημα εάν πραγματοποιούνται μία - δύο τώρα.

Αποκαλυπτικά της κατάστασης που επικρατεί στα τμήματα μεταβιβάσεων είναι τα στοιχεία των εισπράξεων. Τα 200 εκατ. ευρώ του 2008, έγιναν 185 εκατ. το 2009, 178 εκατ. το 2010, 126 εκατ. το 2011 και περίπου 85,5 εκατ. ευρώ το 2012, ενώ για φέτος τα έσοδα υπολογίζονται σε περίπου 84 εκατ. ευρώ.


Τα σχέδια για γονικές παροχές και κληρονομιές

Στο μέτωπο των γονικών παροχών, κληρονομιών και δωρεών, σχεδιάζεται μείωση 30% του σημερινού αφορολόγητου ορίου, το οποίο είναι 150.000 ευρώ (όταν πρόκειται για κληρονομιά ή δωρεά προς τέκνο ή εγγονό). Δηλαδή να μειωθεί στις 100.000 ευρώ.

Σύμφωνα με την ισχύουσα κλίμακα, για αξία ακινήτου έως 300.000 ευρώ, ο φόρος γονικής παροχής ή κληρονομιάς ανέρχεται στο ποσό των 1.500 ευρώ, καθώς ο φορολογικός συντελεστής για την αξία από τα 150.000 ευρώ έως τα 300.000 είναι μόλις 1% (τα πρώτα 150.000 είναι αφορολόγητα).

Αλλαγές επί το δυσμενέστερον για τους φορολογούμενους αναμένονται και στις κλίμακες κληρονομιών και δωρεών προς συγγενείς άλλων βαθμών (ανίψια, αδέλφια, εξαδέλφια κ.ά.) με μείωση αφορολόγητων και αλλαγές σε συντελεστές και φορολογικά κλιμάκια.

Ένα ακόμη θέμα που εξετάζει η επιτροπή είναι και η μείωση των αμοιβών των συμβολαιογράφων προκειμένου να μειωθεί το κόστος των μεταβιβάσεων. Η αμοιβή του συμβολαιογράφου σήμερα είναι 1% επί του φόρου και σε αυτήν προστίθεται η αύξηση του ΦΠΑ 23%.


Οι αντικειμενικές αξίες

Στο μέτωπο των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, η κυβέρνηση τρέχει να προλάβει τις προθεσμίες που έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα.

Η ειδική επιτροπή που συστάθηκε με απόφαση του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα θα πρέπει έως τις 8 Ιουλίου, το αργότερο, να παραδώσει το πόρισμά της για τον νέο μηχανισμό αυτόματης αυξομείωσης των αντικειμενικών τιμών, ο οποίος σύμφωνα με τους σχεδιασμούς θα τεθεί σε ισχύ από το 2014.

Ειδικά για φέτος, προκρίνεται η λύση της οριζόντιας μείωσης των τιμών, καθώς οι συντελεστές εμπορικότητας είναι εκτός πραγματικότητας, με αποτέλεσμα οι αντικειμενικές αξίες, σε πολλές πλέον περιοχές, να είναι σημαντικά υψηλότερες από τις πραγματικές, τις αγοραίες δηλαδή, τιμές.

Δεν αποκλείεται η μείωση να συμβαδίσει με την ελάφρυνση κατά 15% του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ακινήτων.


Έρχονται νέοι έλεγχοι

Εν τω μεταξύ, από τον έλεγχο της εφορίας θα περάσει ένας μεγάλος αριθμός από τις εκκρεμείς υποθέσεις κεφαλαίου που βρίσκονται στα συρτάρια των εφοριών για περίπου δέκα χρόνια.

Ο έλεγχος θα γίνει με συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία θα αποφασίσει ειδική επιτροπή που συστάθηκε στο υπουργείο, με στόχο το καλύτερο δυνατό εισπρακτικό αποτέλεσμα.

Πρόκειται για υποθέσεις αγοράς ακινήτων, δωρεάς, κληρονομιάς, γονικής παροχής ακινήτων που κατά τη μεταβίβασή τους δεν ίσχυε το σύστημα των αντικειμενικών αξιών καθώς και του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας.

Στις περιπτώσεις αυτές οι φορολογούμενοι δεν αποδέχθηκαν τη φορολογητέα αξία του ακινήτου όπως την προσδιόρισε ο προϊστάμενος της εφορίας και πλήρωσαν τον φόρο με βάση τη δήλωση που οι ίδιοι υπέβαλαν στην εφορία, με αποτέλεσμα η υπόθεσή τους να παραμένει ανοικτή μέχρι να διενεργηθεί ο φορολογικός έλεγχος και να προσδιοριστεί η οριστική αξία του ακινήτου.

Οι ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών, από την πλευρά τους, θα επαληθεύουν μια σειρά στοιχεία που έχουν να κάνουν με την αξία των ακινήτων που μεταβιβάστηκαν, το ύψος του φόρου που πληρώθηκε ή που δεν καταβλήθηκε λόγω της φοροαπαλλαγής που επικαλέστηκε ο φορολογούμενος.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις που πρόκειται να ελεγχθούν είναι οι υποθέσεις ακινήτων με μεγάλο φορολογικό ενδιαφέρον καθώς αφορούν μεταβιβάσεις οικοπέδων, σπιτιών ή κατασκευών μεγάλης αξίας π.χ. άνω των 500.000 ευρώ και σε ακριβές περιοχές της χώρας.

Οι εφορίες, λόγω μειωμένου προσωπικού, δεν έχουν καταφέρει να ελέγξουν τις εκκρεμείς υποθέσεις και, ως εκ τούτου, οι φάκελοι παραμένουν ανοικτοί, με αποτέλεσμα αφενός να συνεχίζεται η εκκρεμότητα για τους φορολογουμένους και αφετέρου το Δημόσιο να μην εισπράττει τους φόρους που αναλογούν στην πραγματική αξία των ακινήτων.

Μετά τις 20 Ιουλίου, οπότε και θα παραδοθεί το πόρισμα της συσταθείσας επιτροπής στον υφυπουργό Οικονομικών Γιώργο Μαυραγάνη, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις θα κληθούν να κλείσουν οριστικά τις εκκρεμότητες που έχουν με την εφορία από υποθέσεις κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και φόρου ακίνητης περιουσίας καταβάλλοντας πρόσθετους φόρους για τα ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους.