Tην αλλαγή του κλίματος τόσο για το ευρώ όσο και για την πιθανότητα η Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη περιγράφει σε εκτενές άρθρο το Reuters. Τονίζει ότι οι απαισιόδοξες προβλέψεις διάσημων οικονομόλογων διαψεύστηκαν και ότι υποτιμήθηκε η πολιτική θέληση της Ευρώπης.

Όπως αναφέρει το Reuters, τον περασμένο Μάιο, καθώς η ευρωζώνη βυθιζόταν περισσότερο στην κρίση, ο βραβευμένος με Νόμπελ P. Krugman δημοσίευσε στους Νew York Times ένα από τα πιο απαισιόδοξα άρθρα για το κοινό νόμισμα με τίτλο «Αποκάλυψη αρκετά σύντομα».

«Ξαφνικά είναι εύκολο να δει κανείς πως το ευρώ -αυτό το μεγάλο ελαττωματικό πείραμα στη νομισματική ένωση χωρίς πολιτική ένωση- θα μπορούσε να διαλυθεί. Δεν μιλάμε για μια μακρινή προοπτική. Τα πράγματα θα μπορούσαν να διαλυθούν με απίστευτη ταχύτητα σε διάστημα μηνών και όχι ετών», σημείωνε.

Ο Ρ. Krugman δεν ήταν ο μόνος που προέβλεπε την καταστροφή του ευρώ το 2012. Ο δισεκατομμυριούχος G. Soros είχε δηλώσει σε συνέδριο στην Ιταλία τον Ιούνιο ότι η Γερμανία έχει περίπου τρεις μήνες για να αποτρέψει μια ευρωπαϊκή καταστροφή.

Τον Ιούλιο ο W. Buiter, επικεφαλής οικονομολόγος της Citgroup και πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, αύξησε στο 90% τις πιθανότητες η Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, φτάνοντας στο σημείο να αναφέρει και συγκεκριμένη ημερομηνία.

Αυτή η ημερομηνία είναι η 1η Ιανουαρίου 2013. Ωστόσο, κανείς πλέον δεν πιστεύει ότι το Grexit ή μια καταστροφική έκρηξη στην ευρωζώνη είναι προ των πυλών, διαπιστώνει το Reuters.

Εξι μήνες νωρίτερα, οι φωνές που προέβλεπαν ότι το ευρώ έχει φτάσει στο τέλος του άγγιζαν το ζενίθ. Μεταξύ των καταστροφολόγων συγκαταλέγονταν ορισμένοι από τους κορυφαίους οικονομολόγους, κάποιοι εκ των οποίων Αμερικανοί.

Έξι μήνες αργότερα οι προφητείες τους φαίνονται επιπόλαιες ή το λιγότερο πρόωρες. Το ευρώ ανακάμπτει έναντι του δολαρίου, ενώ οι αποδόσεις ομολόγων υπερχρεωμένων κρατών όπως η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν υποχωρήσει.
Ακόμα και οι πλέον απαισιόδοξοι έχουν αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις τους, αν και προειδοποιούν για προβλήματα στο μέλλον, αναφέρει το Reuters.

«Η Ευρώπη με εξέπληξε με την πολιτική της αντοχή», παραδέχθηκε ο Ρ. Krugman σε blog τον προηγούμενο μήνα.

Τον Οκτώβριο, η Citigroup μείωσε την πιθανότητα να βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη στους επόμενους 18 μήνες στο 60%. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη αρκετοί οικονομολόγοι που πιστεύουν ότι, ενώ η δέσμη μέτρων που έλαβε η Ευρώπη έχει μειώσει την ένταση της κρίσης, δεν έχει αντιμετωπίσει τα βαθύτερα αίτιά της.

Ο Krugman και ο Buiter δεν απάντησαν στα e-mail στα οποία τους ζητήθηκε να σχολιάσουν, ενώ ο Soros αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη, τονίζει το Reuters.

Πολιτική θέληση

Εκ των υστέρων, είναι σαφές ότι πολλοί απλά υποτίμησαν την πολιτική θέληση της ευρωζώνης να κρατήσει ενωμένο το ευρώ και τον αντίκτυπο που θα είχαν στο γενικότερο κλίμα οι μεταβολές πολιτικής το β΄ εξάμηνο του 2012, σημειώνει το Reuters.

Οι σημαντικότερες από αυτές ήταν η υπόσχεση του Μ. Draghi ότι θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να υπερασπίσει το ευρώ - η οποία οδήγησε στη δέσμευση της ΕΚΤ για αγορές ομολόγων, όπως και η αλλαγή στάσης της Μέρκελ προς την Ελλάδα.

Αφού στάθμισε για αρκετούς μήνες τα υπέρ και τα κατά από πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, τελικά κατέληξε στην απόφαση ότι οι κίνδυνοι για την Ευρώπη αλλά και για τις δικές της πολιτικές φιλοδοξίες ήταν πολύ μεγάλοι.

«Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ ίσως έχει μια λογική, όμως οι μηχανισμοί τόσο για τη χώρα όσο και για τους γειτόνους της θα είναι πολύ διασπαστικοί», δήλωσε ο B. Eichegreen, οικονολόγος στο Mπέρκλει, ο οποίος πολύ καιρό τώρα υποστηρίζει πως το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο.

Η Capital Economics, βρετανική εταιρία συμβούλων, προέβλεψε πως μία ή περισσότερες χώρες θα εγκαταλείψουν το ευρώ το 2012, αλλά τώρα παραδέχεται ότι υποτίμησε την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να σώσει το νόμισμα. «Ίσως χρειαστεί περισσότερο χρόνο», δηλώνει η J. McKeown της Capital αναφερόμενη στη διάλυση του ευρώ. «Αλλά προφανώς δεν θα συμβεί φέτος», προσθέτει.

«Επιφανείς» επενδυτές κατέβαλαν υψηλό τίμημα στοιχηματίζοντας κατά της ευρωζώνης φέτος. Τον Δεκέμβριο ο J. Paulson απέδωσε τις μεγάλες ζημίες που σημείωσε το hedge fund που διευθύνει στα στοιχήματα υπέρ της ενίσχυσης της κρίσης στην ευρωζώνη.

Ωστόσο, όσοι πόνταραν στην αντίθετη θέση κατέγραψαν αποδόσεις περίπου 80% τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα 10ετή ομόλογα Ελλάδας και Πορτογαλίας.

Αποφεύχθηκε η κρίση

Ο Ν. Roubini, οικονομολόγος του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που έχει κερδίσει το παρωνύμιο Dr Doom λόγω των απαισιόδοξων προβλέψεών του, βρίσκεται στο στρατόπεδο των καταστροφολόγων από την αρχή, καθώς από το 2010 προβλέπει ότι ορισμένα κράτη θα εγκαταλείψουν την ευρωζώνη.

Τώρα δηλώνει ότι ο κίνδυνος άμεσης καταστροφής έχει περιοριστεί. Αντανακλώντας ορισμένες από τις πιο επιφυλακτικές απόψεις συναδέλφων του, προβλέπει ότι το 2013 η ευρωζώνη θα τα βγάλει πέρα και θα αποφύγει την καταστροφή.

Πιστεύει ωστόσο ότι «η ώρα του λογαριασμού» θα έρθει για την ευρωζώνη και ότι η Ελλάδα θα αποτελέσει για ακόμη μία φορά τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

«Έως τα τέλη του φθινοπώρου του 2013, ο ελληνικός (κυβερνητικός) συνασπισμός θα καταρρεύσει και η πιθανότητα εξόδου ίσως επανέλθει στο τραπέζι», δήλωσε ο Ν. Roubini στο Reuters.

Ακόμα και οικονομολόγοι όπως ο Eichengreen, εμφανίζονται απρόθυμοι να δηλώσουν ότι τα χειρότερα πέρασαν, τονίζοντας τον ενδεχόμενο βαθιάς ύφεσης και πολιτικού εφησυχασμού.

«Αυτό που παρακολουθούμε κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης είναι ένας κύκλος όπου λαμβάνονται μέτρα, οι πολιτικοί πιστεύουν ότι τα προβλήματα επιλύονται, αδρανούν και τότε τα προβλήματα επιδεινώνονται και πάλι, ενώ τα spreads αυξάνονται. Πιστεύω ότι στο μέλλον θα δούμε περισσότερο από αυτήν την κατάσταση», ανέφερε ο Eichengreen.