Θα καθυστερήσει σημαντικά η απόφαση για τη μεταβίβαση της ΔΕΠΑ, στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, παρά την αναπτυσσόμενη φημολογία περί του αντιθέτου.

Όπως επισημαίνουν στο euro2day πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις, μια παρόμοια απόφαση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ληφθεί αποκλειστικά με οικονομικά κριτήρια.

Στην ουσία παραδίδει σε μη δημόσιο έλεγχο τη διακίνηση φυσικού αερίου, μέσω του εθνικού χώρου και μάλιστα σε μία κρίσιμη περίοδο, όπου ο χάρτης των ζωνών επιρροής επαναπροσδιορίζεται.

Οι αναμενόμενες αλλαγές στη Συρία που θα στερήσουν από τη Ρωσία σημαντικά ερείσματα στην περιοχή, η απομάκρυνση της Τουρκίας από τον πρώην παραδοσιακό της σύμμαχο, το Ισραήλ, η προσέγγιση Ελλάδας και Κύπρου με το Ισραήλ, οι κυοφορούμενες αλλαγές στο Βόρειο Ιράκ σε σχέση με τη διευθέτηση του Κουρδικού, είναι φυσικό να προσδίδουν έναν κατά πολλούς, αναβαθμισμένο ρόλο, στον Ελληνικό χώρο. Αυτός σχετίζεται και με τα ενεργειακά, δηλαδή επί της ουσίας την άσκηση επιρροής μέσω της μεταφοράς ενέργειας ή της προμήθειας ενέργειας.

Με τα δεδομένα αυτά, ανάλογα με τα συμφέροντα και τις βλέψεις που έχει κάθε ένας από τους κυριότερους υποψήφιους αγοραστές, θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη ΔΕΠΑ για:
 
* Τη διασφάλιση της μεταφοράς φυσικού αερίου προς την ΕΕ (Νότιος Διάδρομος, διασύνδεση με Ιταλία, συμμετοχή στον αγωγό ΤΑΡ), όπως στην περίπτωση Socar. 

* Την «οχύρωση» γειτονικών προς την Ελλάδα αγορών (ΝΑ Ευρώπη, Δυτικά Βαλκάνια) έναντι εμπορικών «απειλών» εισόδου φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές. Περίπτωση Gazprom, η οποία αναπτύσσει τον αγωγό South Stream με στόχο την ΝΑ Ευρώπη, τα Δ. Βαλκάνια και το hub Baumgarten στην Αυστρία. 

* Την πρόσβαση σε ποσότητες φυσικού αερίου από διαφορετικές πηγές με αξιοποίηση των διεθνών διασυνδέσεων της χώρας και της θέσης της ΔΕΠΑ στην εγχώρια αγορά, δημιουργία υπεραξιών, την ενίσχυση καθετοποίησης των ομίλων. Περίπτωση Μ+Μ (όμιλοι Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη που ήδη αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% της εγχώριας ζήτησης).

Μέχρι στιγμής από τους 3 «παίκτες» μόνο η ρωσική Gazprom έχει «ανοίξει» τα χαρτιά της και ασκεί επικοινωνιακή πολιτική, προβάλλοντας με κάθε τρόπο την πρόθεσή της για νέες επενδύσεις για την τροφοδοσία νησιωτικών και απομονωμένων περιοχών, αλλά και για καλύτερες τιμές φυσικού αερίου.
 
Ο ρωσικός γίγας του φυσικού αερίου, δεν κρύβει ότι είναι διατεθειμένος να «πληρώσει ακριβά» τη ΔΕΠΑ. Πολύ ακριβότερα από την αξία της ως σύνολο εμπορικών συμβολαίων (προμήθειας και πώλησης 4,3 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου το χρόνο) και συμμετοχών σε εταιρείες διανομής (τρεις ΕΠΑ σε Αττική, Θεσσαλία, Θεσσαλονίκη).


Αποκλεισμός του ανταγωνισμού

Από όλες τις αναλύσεις φαίνεται ότι το ενδιαφέρον της Gazprom δεν εστιάζεται τόσο στις ευκαιρίες που προσφέρει η ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς, η οποία δεν αντιπροσωπεύει μεγάλες ποσότητες, όσο στο να «κλείσει» τις διόδους μεταφοράς φυσικού αερίου προς τα βόρεια της χώρας (Βουλγαρία).

Οι δίοδοι αυτές είναι οι διασυνοριακές διασυνδέσεις του Ελληνικού συστήματος με Τουρκία όπου θα καταλήξει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν, ο τερματικός υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας, η δυναμικότητα του οποίου αναβαθμίζεται και οι διασυνδέσεις με Βουλγαρία (μια σε λειτουργία και μία που ετοιμάζεται).
 
Μέσω αυτού του συστήματος θα μπορούσε πολύ εύκολα να εισέλθει αέριο μη ρωσικής προέλευσης στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σερβία), οι οποίες ήδη αναβαθμίζουν τις υφιστάμενες ή προχωρούν σε νέες διασυνοριακές διασυνδέσεις.

Επιπλέον, ας σημειωθεί ότι η ΔΕΠΑ μελετά εδώ και καιρό τη δημιουργία και νέου τέρμιναλ υγροποιημένου αερίου στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ το 2013 θα διατεθεί μέσω διαγωνισμού η παραχώρηση του κοιτάσματος της Νότιας Καβάλας για χρήση του ως υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου.

Έτσι οι υφιστάμενες και οι σχεδιαζόμενες υποδομές στον Ελληνικό χώρο, είναι φυσικό να αποτελούν εισόδους τροφοδοσίας και άλλων χωρών με φυσικό αέριο, μειώνοντας τις αποδόσεις της επένδυσης που κάνει η Gazprom και οι συνεταίροι της (ιταλική ΕΝΙ, γαλλική EDF, γερμανική BASF), στον αγωγό South Stream προϋπολογισμού πολύ πάνω από 10 δισ. (το πόσο θα κοστίσει τελικά θα εξαρτηθεί από τις τιμές του χάλυβα).

Ας σημειωθεί δε ότι η διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας στο Σιδηρόκαστρο μέσα στους πρώτους μήνες του 2013 θα λειτουργεί ως διπλής κατεύθυνσης (μέχρι τώρα λειτουργεί μόνο για εισαγωγές), ενώ διπλής κατεύθυνσης είναι και η νέα διασύνδεση IGB (Κομοτηνή Στάρα Ζαγκόρα), ιδιοκτήτης της οποίας είναι η ΔΕΠΑ με την Edison.


Διαφορετική στρατηγική

Ένα άλλο σημείο που αξίζει να προσεχθεί σχετικά με τις προτάσεις της ρωσικής εταιρείας, είναι ότι ενώ εμφανίζεται ιδιαίτερα γαλαντόμα σε ότι αφορά στην απόκτηση της ΔΕΠΑ, την αντίθετη ακριβώς στάση τηρεί στην περίπτωση συμμετοχής της Ελλάδας στον αγωγό South Stream.

Όπως τόνισε την προπερασμένη εβδομάδα στη Μόσχα ο επικεφαλής του project management της Gazprom Leonid Chugunov, η εταιρεία του δεν «πρόκειται να κατασκευάσει ένα άδειο αγωγό» αναφερόμενος στο Ελληνικό σκέλος του South Stream βάζοντας έτσι την ταφόπλακα στο έργο.

Το επανέλαβε και στη συνέντευξή του στο «Έθνος» το Νο 2 της Gazprom Alexander Medvendef τονίζοντας ότι για το θέμα αυτό, «θα πρέπει να βαδίσουμε αποκλειστικά με βάση το οικονομικό μας συμφέρον».

Με λίγα λόγια, στη μία περίπτωση το συμφέρον της Gazprom επιτάσσει να ακριβοπληρώσει τη ΔΕΠΑ και την μικρή εσωτερική αγορά που αντιπροσωπεύει, και από την άλλη να μην κατασκευάσει το ελληνικό σκέλος του αγωγού.

Σε κάθε περίπτωση, και επειδή το παιχνίδι είναι πολύ μεγάλο, πιστεύουμε ότι οι χειρισμοί θα γίνουν σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο και σε συνεννόηση με την ΕΕ.

Πάντως με δεδομένο ότι επίκειται επίσκεψη του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στη Μόσχα το πρώτο τρίμηνο του 2013, δύσκολα θα ληφθεί οριστική απόφαση για τη ΔΕΠΑ το προηγούμενο διάστημα, έστω και αν θα προηγηθούν επισκέψεις στην Αθήνα του υφυπουργού εξωτερικών της Ρωσίας (αρχές Δεκεμβρίου) και του υπουργού Σεργκέι Λαβρόφ ίσως τον Ιανουάριο.