Σημαντικές δυσκολίες να ξαναγεμίσει με επιβάτες τα τρένα του ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου αντιμετωπίζει η εταιρεία Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑ.ΣΥ.), υπό την ομπρέλα της οποίας έχει ενοποιηθεί το σύνολο των μέσων σταθερής τροχιάς της πρωτεύουσας.

Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, το μόνο μέσο σταθερής τροχιάς που επί πολλά χρόνια διέθετε η πρωτεύουσα, συγκέντρωνε πάντα μεγάλη προτίμηση από την πλευρά του επιβατικού κοινού γιατί ήταν σχεδόν η μόνη αξιόπιστη λύση μετακίνησης στο επιβαρυμένο από κίνηση κέντρο της πόλης. Λίγα χρόνια νωρίτερα, στην κορύφωση της κίνησης, ο ΗΣΑΠ έφτασε να εξυπηρετεί περισσότερους από 500.000 επιβάτες σε καθημερινή βάση.

Όμως, από τις αρχές του 2009, οπότε και ξεκίνησαν τα έργα ανακαίνισης της γραμμής, τα οποία αντί για έναν χρόνο κράτησαν συνολικά τρία και είχαν ως αποτέλεσμα την υπολειτουργία της σε πολύ μεγάλο τμήμα της, το επιβατικό κοινό άρχισε να γυρίζει την πλάτη του στο συγκεκριμένο μέσο.

Τα έργα αναβάθμισης, ένα ολυμπιακό έργο που υλοποιήθηκε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση και σημαντική υπέρβαση των χρονοδιαγραμμάτων, μπορεί να βελτίωσαν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, ωστόσο είχαν ως αποτέλεσμα η επιβατική κίνηση να μειωθεί σημαντικά αφού για πολύ μεγάλο διάστημα οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση των δρομολογίων ήταν η καθημερινότητα.

Μεγάλη μείωση πωλήσεων

Ενδεικτικό είναι ότι το 2008, τη χρονιά δηλαδή πριν ξεκινήσουν τα έργα, οι ΗΣΑΠ εξυπηρετούσαν καθημερινά 408.219 επιβάτες, ενώ το 2011 οι επιβάτες ανήλθαν κατά μέσο όρο σε 280.000 χιλιάδες. Από τα πρώτα στοιχεία μετά την παράδοση του έργου στην κυκλοφορία προκύπτει ότι δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος της διοίκησης για αύξηση της επιβατικής κίνησης πάνω από τις 400.000 επιβάτες ημερησίως.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΣΤΑ.ΣΥ., το διάστημα Ιανουαρίου - Ιουνίου 2012, δηλαδή το πρώτο εξάμηνο πλήρους λειτουργίας μετά την παράδοση της γραμμής στο επιβατικό κοινό, η συνολική μείωση των πωλήσεων των εισιτηρίων, μόνο για τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, διαμορφώνεται στο 17,5%.

Βέβαια, η μείωση αυτή δεν προέρχεται μόνο από τους επιβάτες που αναζήτησαν και βρήκαν μόνιμη εναλλακτική λύση στις μεταφορικές τους ανάγκες κατά τα χρόνια όπου ο ΗΣΑΠ υπολειτουργούσε αλλά και από έναν μεγάλο αριθμό επιβατών που δεν ακυρώνουν πλέον εισιτήριο. Οι ελλιπέστατοι έλεγχοι όπως και η οικονομική κρίση, που οδήγησε σε μείωση των μετακινήσεων, δημιούργησαν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που επιδρά αρνητικά στα στοιχεία των πωλήσεων του μέσου.
 
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι την ίδια ώρα παραμένει μειωμένος κι ο αριθμός των τρένων που κινούνται στη γραμμή, θέμα το οποίο είχαν επισημάνει εγκαίρως οι εργαζόμενοι. Η εξυπηρέτηση του κοινού γίνεται με είκοσι συρμούς, ενώ για να επιτευχθεί μείωση της χρονοαπόστασης των συρμών μεταξύ τους θα πρέπει να κινούνται στη γραμμή περίπου 30 τρένα.

Πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι το ζήτημα της μείωσης των πωλήσεων δεν αφορά μόνο τον ηλεκτρικό καθώς και οι άλλες δύο συνιστώσες της ΣΤΑΣΥ, δηλαδή το μετρό και το τραμ, κατέγραψαν μείωση, η οποία συνολικά στις πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών φτάνει στο 24%.

Αναζητούνται εναλλακτικές πηγές εσόδων

Η εταιρεία, βλέποντας τα έσοδα να μειώνονται, αναζητά εναλλακτικές πηγές. Στο πρώτο πεντάμηνο του έτους τα έσοδα της ΣΤΑΣΥ από εμπορικές δραστηριότητες ανήλθαν σε 2,6 εκατ. ευρώ. Κατά κύριο λόγο τα έσοδα προήλθαν από διαφημίσεις, είτε στους σταθμούς, είτε στους συρμούς, ενώ τα μεγαλύτερα έσοδα προήλθαν από την εκμετάλλευση των χώρων αυτών στο μετρό.

Μάλιστα, προκειμένου αυτά να αυξηθούν, τους επόμενους μήνες αναμένεται να αλλάξει πλήρως η εικόνα του μετρό καθώς θα προχωρήσει η εμπορική εκμετάλλευση των σταθμών με τη χωροθέτηση καταστημάτων όπου αυτό είναι εφικτό.

Με τον τρόπο αυτόν το μετρό της Αθήνας θα ακολουθήσει τα βήματα άλλων μητροπολιτικών σιδηροδρόμων που εξασφαλίζουν μεγάλο τμήμα των εσόδων τους από την εμπορική εκμετάλλευση των χώρων τους. Κατά κύριο λόγο αυτό συμβαίνει σε εγκαταστάσεις μετρό σε πόλης της Ασίας.