Το απόσπασμα της πρόσφατης έκθεσης της UBS για τις ελληνικές τράπεζες είναι ενδεικτικό για το περιεχόμενο των προβλέψεων των αναλυτών γύρω από την επόμενη μέρα της εγχώριας οικονομίας:

«Με την προϋπόθεση ότι η κατάσταση θα διατηρηθεί σταθερή και πως το δεύτερο πακέτο βοήθειας θα εγκριθεί, αναμένουμε μείωση των καταθέσεων κατά 1% - 1,5% τον μήνα, ή κατά 2 δισ. ευρώ. Η αποψίλωση αυτή των καταθέσεων θα οφείλεται στο υφεσιακό περιβάλλον που θα επικρατεί» (οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα τρώνε από τα έτοιμα και θα καταβάλλουν επιπλέον φόρους μέσα από τραπεζικές αναλήψεις).

Δηλαδή -με την προϋπόθεση ότι όλα θα πάνε καλά στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους μας-, θα δούμε τις τραπεζικές καταθέσεις μειωμένες σε σχέση με σήμερα περισσότερο από 25 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2012…

Στα 25 αυτά δισ. που θα χαθούν τους επόμενους 13 μήνες θα πρέπει να προστεθούν και άλλα 67 δισ. ευρώ που έχουν ήδη «πετάξει» από τις ελληνικές τράπεζες από το τέλος του 2008 έως και τον Σεπτέμβριο του 2011. Από αυτά τα 67 δισ., σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της UBS, τα 44 δισ. φυγαδεύτηκαν σε τράπεζες του εξωτερικού (Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρος κ.α.) και τα υπόλοιπα 23 δισ. χάθηκαν ως αποτέλεσμα της γενικότερης οικονομικής ύφεσης…

Το βάρος μάλιστα που καλούνται να επωμιστούν τα ελληνικά νοικοκυριά δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Με βάση τα στοιχεία του φετινού Αυγούστου, τα δάνεια των νοικοκυριών προς τις τράπεζες αντιστοιχούν στο 51% του ΑΕΠ! Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι την τριετία 2009 - 2011 οι τράπεζες έκλεισαν ερμητικά τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης προς τα νοικοκυριά, ο συγκεκριμένος δείκτης φέτος είναι υψηλότερος(!) σε σχέση με τα προ της κρίσης επίπεδα (48,2% το 2008)…

Πέρα όμως από τις καταθέσεις, έντονα καθοδικό είναι και το ενδιαφέρον των Ελλήνων επενδυτών για τις άλλες κατηγορίες χρηματοοικονομικών τοποθετήσεων. Σε ό,τι αφορά, για παράδειγμα, το Χρηματιστήριο της Αθήνας, η πτώση των τιμών των μετοχών είναι τόσο μεγάλη ώστε η συνολική του κεφαλαιοποίηση ως ποσοστό του ΑΕΠ από 61,9% το 2005 και από 85,3% το 2007 τον Σεπτέμβριο του 2011 διαμορφώθηκε μόλις στο 13,8%!

Μάλιστα, το συγκεκριμένο ποσοστό θα ήταν ακόμη χαμηλότερο αν δεν μεσολαβούσαν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα πολλές και μεγάλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εισηγμένων εταιριών με καταβολή μετρητών!

Θεσμικοί επενδυτές

Η αγορά των αμοιβαίων στην Ελλάδα, από 24,5 δισ. ευρώ το 2007 και 10,4 δισ. το 2008, περιορίστηκε στα 8 δισ. το 2010 και στα 5,94 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2011. Μάλιστα, από τα 5,94 δισ. μόλις τα 2 δισ. είχαν τοποθετηθεί σε μετοχικά Α/Κ είτε εσωτερικού είτε εξωτερικού.

Γενικός διευθυντής γνωστής ΑΕΔΑΚ προβλέπει πως η τάση υποχώρησης του ενεργητικού των αμοιβαίων κεφαλαίων θα συνεχιστεί. Ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα προβλήματα εξαγορών. Όσοι εξαγόραζαν τις εποχές των παχιών αγελάδων τόσοι εξαγοράζουν περίπου και σήμερα. Το ζήτημα είναι ότι ουσιαστικά έχουν σταματήσει οι εισροές».

Ο ρόλος των εταιριών επενδύσεων χαρτοφυλακίου έχει καταστεί πλέον οριακός. Ήταν που ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού οι ΑΕΕΧ, η Δίας απορροφήθηκε φέτος από τη Eurobank και η Alpha Trust Ανδρομέδα αποφάσισε πρόσφατα να επιστρέψει στους μετόχους της ποσό που αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο κομμάτι του χαρτοφυλακίου της. Μόνη ουσιαστικά στην αγορά έμεινε η Αιολική και αυτή με μόνο ένα τμήμα του χαρτοφυλακίου της να είναι τοποθετημένο στο Χ.Α.

Γενικότερα, στις 30 Σεπτεμβρίου 2011, οι Έλληνες θεσμικοί επενδυτές είχαν αθροιστικά υπό διαχείριση 7,56 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 79% σε αμοιβαία κεφάλαια, το 1% σε ΑΕΕΧ και το υπόλοιπο 20% σε ΑΕΕΑΠ (Ανώνυμες Εταιρίες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας).

Κάτω και οι ασφαλιστικές

Άσχημα επίσης είναι τα νέα και από τον ασφαλιστικό κλάδο, ο οποίος ήταν αδύναμος ακόμη και στις εποχές των παχιών αγελάδων για την ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, ενώ στην Ευρώπη το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ασφαλιστικών εταιριών το 2009 αντιστοιχούσε στο 52,5% του ΑΕΠ (έναντι 48,4% το 2001), στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό ήταν μόλις 5,3% (ή 12,5 δισ. ευρώ) έναντι 3,9% το 2001.

Άλλο ένα στοιχείο είναι πως το 2009 η εγχώρια ασφαλιστική αγορά αντιστοιχούσε στο 2,1% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος διαμορφωνόταν στο 8,1%. Πέραν αυτού, η νέα παραγωγή των ασφαλιστικών εταιριών όχι μόνο δεν ανεβαίνει (υποχώρησε κατά 9,5% στο πρώτο φετινό εξάμηνο), αλλά αντίθετα παρατηρείται:

• Χαρακτηριστική τάση εξαγορών παλαιών συμβολαίων στον κλάδο ζωής.
• Αυξανόμενο ποσοστό των ανασφάλιστων αυτοκινήτων στους γενικούς κλάδους.

Σύμφωνα με παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς, το ποσοστό πτώσης της νέας παραγωγής φαίνεται να έχει ενταθεί το δεύτερο εξάμηνο της φετινής χρονιάς και τίποτε δεν δείχνει ικανό να σταθεροποιήσει την κατάσταση το 2012 (μείωση φοροαπαλλαγών κ.λπ.).

Αγορά ακινήτων

Ο Γενικός Δείκτης της αγοράς ακινήτων της Τραπέζης της Ελλάδος, από το 100 το 2007 και το 101,7 το 2008, υποχώρησε στη συνέχεια στο 90,9 στο τέλος του 2010 και στο 88,2 στο τέλος του τρίτου φετινού τριμήνου.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς και ανεξάρτητων οίκων, το επόμενο έτος αναμένεται υποχώρηση της τάξεως του 20%, τουλάχιστον για την αγορά των κατοικιών.