Η απόφαση της συνόδου κορυφής για τη νέα βοήθεια προς την Ελλάδα μπαίνει τώρα στη φάση της διαπραγμάτευσης. Οι λεπτομέρειες της δανειακής σύμβασης αλλά και το τι θα ζητήσει κάθε δανείστρια χώρα για να συναινέσει στην εκταμίευση των νέων κονδυλίων δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί.

Ήδη η Φινλανδία και η Ολλανδία έθεσαν ως όρο τις εμπράγματες εγγυήσεις (collaterals) για να δώσουν το πράσινο φως, χωρίς ωστόσο να διευκρινιστεί ποιες θα είναι αυτές, εάν θα είναι δημόσια περιουσία ή δέσμευση μελλοντικών εσόδων του κράτους. Η κυβέρνηση καλείται τώρα να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά και να υπογράψει τη νέα σύμβαση, η οποία θα εμπεριέχει και το δεύτερο μνημόνιο με αυστηρότερα δημοσιονομικά χρονοδιαγράμματα και όρους.

Χρονικά, εάν λάβουμε υπόψη ότι η νέα σύμβαση πρέπει να μπει σε εφαρμογή πριν από την εκταμίευση της έκτης δόσης του δανείου, στα μέσα Σεπτεμβρίου, τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές θα συμπέσουν με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Μέχρι τότε, όμως, θα πρέπει να μπουν στη θέση τους αρκετές εκκρεμότητες:

1. Πότε θα ολοκληρωθεί η ανταλλαγή ή η μετακύλιση των ομολόγων από τους ιδιώτες εθελοντές. Ήδη υπάρχει σχετική εγκράτεια από τους ιδιώτες μέχρι να αποσαφηνιστούν οι διάφορες λεπτομέρειες του σχεδίου συμμετοχής. Η πρώτη -μεγάλη- συζήτηση ξεκινά σήμερα στην Αθήνα και η κυβέρνηση εκτιμά ότι το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί μέσα στον Αύγουστο. Από την άλλη, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η μέχρι τώρα συμμετοχή του PSI φθάνει στο 40% του συνολικού ύψους του προγράμματος και προέρχεται κυρίως από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες.

2. Πόση τελικά θα είναι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα. Η αντιδράσεις μελών του Δ.Σ. από τις αναδυόμενες χώρες (Βραζιλία, Ινδία) για τις προοπτικές βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους έχουν προκαλέσει προβλήματα στις όποιες συζητήσεις, όμως οι ενστάσεις δεν θεωρούνται ουσιαστικές καθώς οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. υπερισχύουν στο συμβούλιο. Όμως, η συνεισφορά του ΔΝΤ δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 8 - 10 δισ. ευρώ. Επίσης, για να υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις η κυβέρνηση πρέπει να αποστείλει επίσημο αίτημα. Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε.

3. Ποια θα είναι η πραγματική χρηματική συνεισφορά της ευρωζώνης στο νέο πακέτο των 109 δισ. ευρώ. Το ύψος των νέων κονδυλίων που θα λάβουμε σε ρευστό δεν έχει ακόμα οριστεί και συνεχώς υπάρχουν αντικρουόμενες πληροφορίες. Αν κάνουμε την προσθαφαίρεση όσων γράφονται στο ανακοινωθέν της συνόδου: Τα πραγματικά κονδύλια δεν ξεπερνούν τα 37 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως οι δανειακές ανάγκες της χώρας μας θα συνεχίσουν να καλύπτονται από εκδόσεις εντόκων γραμματίων μικρής διάρκειας αλλά και από τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, που υπολογίζονται στα 27 δισ. ευρώ έως το 2014. Για τη σύγχυση ως προς τις λεπτομέρειες όσων έχουν αποφασίσει οι "27" έγραψαν σχετικά χθες οι "Financial Times".

4. Σύμφωνα με πληροφορίες του euro2day, η ευρωζώνη ετοιμάζεται να θέσει σκληρούς δημοσιονομικούς όρους στη νέα δανειακή σύμβαση. Αναμένεται να απαιτηθεί πρωτογενές πλεόνασμα από το 2012 και η ένταξη του δημοσιονομικού κανόνα με νομοθετική ρύθμιση, ώστε η Ελλάδα να είναι δεσμευμένη να έχει ελλείμματα κάτω από το 3% από το 2013 και μετά. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα, ιδέα που ήδη εξετάζει το Μαξίμου.

5. Οι ελεγκτές που ήδη βρίσκονται στη χώρα μας αναμένεται να προσδιορίσουν και το μέγεθος της μαύρης τρύπας του προϋπολογισμού, βάσει του οποίου θα καταρτιστεί το δεύτερο μνημόνιο. Όσο μεγαλύτερη η τρύπα τόσο πιο σφιχτή θα είναι η δημοσιονομική προσαρμογή που θα μας ζητηθεί. Στις Βρυξέλλες, μάλιστα, ήδη μιλούν ανοιχτά για νέα δέσμη μέτρων τον Σεπτέμβριο. Πιο σφιχτά χρονοδιαγράμματα θα ζητηθούν και για τις αποκρατικοποιήσεις.

Για όλα αυτά, οι δανειστές αναμένεται να βάλουν σκληρές ασφαλιστικές δικλίδες, οι οποίες θα προνοούν άμεσες παρεμβάσεις εκ μέρους της Ε.Ε., όταν θα διαφαίνεται νέος δημοσιονομικός εκτροχιασμός.

Το ίδιο αναμένεται και σε περίπτωση όπου δεν επιτευχθούν πρωτογενή πλεονάσματα το 2012 ή αν δεν μειωθεί το έλλειμμα βάσει των χρονοδιαγραμμάτων. Αναμένονται επίσης η αποσαφήνιση των επιτοκίων του νέου δανείου και το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των δόσεων αλλά και τι θα γίνει αν η Ελλάδα δεν θα μπορεί να αποπληρώσει κάποια δόση. Εκτός από τις εμπράγματες εγγυήσεις, ενδέχεται να ζητηθούν και άλλες παραχωρήσεις.

Όλες οι εκκρεμότητες στις οποίες αναφερθήκαμε εμπεριέχουν ρίσκα. Από τη συμμετοχή του PSI μέχρι τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Εάν δημιουργηθούν τρύπες στη χρηματοδότηση, τότε αναπόφευκτα η Ε.Ε., μέσω του EFSF ή όχι, θα κληθεί να τις καλύψει.

Ωστόσο, η Γερμανία φρόντισε ήδη να στείλει προειδοποιητικό μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η απόφαση της συνόδου κορυφής δεν είναι λευκή επιταγή για τη χρησιμοποίηση του EFSF. Επιπλέον, όπως διεμήνυσε ο ίδιος ο κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, οι υπερχρεωμένες χώρες πρέπει να είναι έτοιμες να παραδώσουν μέρος της εθνικής κυριαρχίας για να μη βρεθούν έξω από το ευρώ.

Με ορίζοντα, λοιπόν, τα μέσα Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει μεταξύ των νέων σκληρών όρων του δεύτερου πακέτου στήριξης, των νέων μέτρων που θα χρειαστεί να εξαγγείλει και της κατάστασης στην πραγματική οικονομία, που δείχνει ότι η ύφεση θα ξεπεράσει και φέτος το 4% του ΑΕΠ.

Επίσης, θα πρέπει να διαχειριστεί επικοινωνιακά την κάθοδο των μόνιμων επιτηρητών σε υπουργεία και οργανισμούς, την απευθείας διαχείριση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ από την task force και τους ελέγχους ανά μήνα και όχι κάθε τρίμηνο και να αποδείξει στην πράξη ότι η νέα δανειακή συμφωνία θα είναι προς όφελος και των φορολογουμένων.

Από την πλευρά της, η Ε.Ε. θα πρέπει με τη νέα δανειακή σύμβαση να πείσει τις αγορές ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, άρα διατηρήσιμο, και να αντικρούσει τα σενάρια που ήδη γράφονται ότι θα χρειαστεί και τρίτο πακέτο στήριξης τα επόμενα δύο χρόνια.