Όχι μόνο για τα δημόσια έργα με προϋπολογισμό άνω των 4,8 εκατ. ευρώ, όπως προβλέπει η πρόταση του υπουργείου Υποδομών, αλλά και για συμβάσεις χαμηλότερης αξίας -τουλάχιστον για εκείνες που ξεκινούν από το 1,5 εκατ. ευρώ- θα πρέπει να ισχύσει το σύστημα της επιλογής αναδόχου με βάση την πλέον συμφέρουσα προσφορά, που θα προσδιορίζεται από τον συνυπολογισμό του ποσοστού έκπτωσης, του χρόνου εκτέλεσης του έργου και του διαστήματος εγγύησής του.

Με επιστολή που απέστειλε προς το ΥΠΟΜΕΔΙ, ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών (ΣΑΤΕ) ζητά να επεκταθεί το σύστημα των πολλαπλών κριτηρίων για την ανάδειξη αναδόχων και στα μικρού προϋπολογισμού έργα, για τα οποία, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε και έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Υποδομών, πρόκειται να διατηρηθεί το σύστημα της απλής μειοδοσίας που ισχύει σήμερα.

Επιπλέον, οι κατασκευαστές ζητούν πριν από την προώθηση προς ψήφιση του νομοσχεδίου για την αναμόρφωση του συστήματος ανάθεσης - εκτέλεσης έργων υποδομής να προσδιοριστούν με σχέδιο υπουργικής απόφασης οι συντελεστές βαρύτητας του καθενός από τα τρία βασικά κριτήρια (έκπτωση, χρόνος κατασκευής, εγγύηση) με τα οποία θα ανατίθενται στο εξής οι δημόσιες συμβάσεις.

Επισημαίνεται ότι στο σχέδιο νόμου αναφέρεται μεν ο μαθηματικός τύπος που θα καθορίζει την περισσότερο συμφέρουσα προσφορά, ωστόσο δεν προσδιορίζονται οι συντελεστές βαρύτητας με τους οποίους θα συμμετέχουν σ’ αυτόν τα επιμέρους κριτήρια.

Ο ΣΑΤΕ επιδιώκει, επίσης, να διατυπωθεί με σαφήνεια η διάταξη για το σύμφωνο ακεραιότητας και τις επιπτώσεις από τη μη τήρησή του, επισημαίνοντας πως είναι απολύτως αόριστη και επομένως δεκτική οποιασδήποτε ερμηνείας ή παρερμηνείας κατά το δοκούν. Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Υποδομών προτείνει την υπογραφή συμφώνου ακεραιότητας από τους κατασκευαστές, με το οποίο θα δεσμεύονται ότι δεν χρησιμοποίησαν άνομους τρόπους για την ανάληψη ενός έργου.

Σε περίπτωση όπου διαπιστωθεί παραβίαση του εν λόγω συμφώνου, θα επιβάλλονται κυρώσεις.

Επιτροπές διαγωνισμών με κλήρωση

Ενστάσεις υπάρχουν από την πλευρά των κατασκευαστών και σε ό,τι αφορά τον τρόπο συγκρότησης των επιτροπών που θα διεξάγουν τους διαγωνισμούς ανάθεσης δημοσίων έργων.

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι επιτροπές θα συνεχίσουν να ορίζονται με απόφαση του ελληνικού δημοσίου.

Ο ΣΑΤΕ προτείνει, ωστόσο, να ισχύσει ό,τι και στην περίπτωση της ανάθεσης μελετών, όπου τα μέλη των επιτροπών των διαγωνισμών θα ορίζονται έπειτα από κλήρωση, εκτιμώντας πως με τον τρόπο αυτόν θα υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια.

Σοβαρές επιφυλάξεις διατυπώνουν οι κατασκευαστές σχετικά με την απόφαση του ΥΠΟΜΕΔΙ να συστήσει την «Ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου Μελετών και Έργων», υποστηρίζοντας πως τον ρόλο αυτόν μπορεί κάλλιστα να παίξει η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων που έχει ήδη αποφασιστεί να λειτουργήσει με νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών.

Σύμφωνα με το ΣΑΤΕ, η λειτουργία δύο ομοειδών αρχών ελέγχου ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της γραφειοκρατίας, αλληλοεμπλοκή και επικάλυψη αρμοδιοτήτων με αρνητικές συνέπειες για την προώθηση των έργων.

Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι οι κατασκευαστές τάσσονται υπέρ της εφαρμογής σε αυστηρά περιορισμένες περιπτώσεις και υπό εξαιρετικά ειδικές συνθήκες της ανάθεσης έργων με το σύστημα της μελέτης - κατασκευής, ζητώντας αυτό να κατοχυρωθεί και νομοθετικά.

Στις παρατηρήσεις που κάνει ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών επί του σχεδίου νόμου για την αναμόρφωση του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων γίνεται λόγος για την απουσία διατάξεων σχετικά με την καθιέρωση σύγχρονων αναλυτικών τιμολογίων, τον αποτελεσματικό έλεγχο της γνησιότητας των εγγυητικών επιστολών, αλλά και για την υποχρέωση των φορέων του Δημοσίου να επιστρέφουν τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης.

Μάλιστα, προτείνει να εκδίδονται στο εξής εγγυητικές καλής εκτέλεσης ορισμένου χρόνου.

Εκτός των επιμέρους σημείων του νομοσχεδίου, το οποίο έπειτα από πολύμηνη καθυστέρηση δεν αποκλείεται να προωθηθεί προς ψήφιση στη Βουλή ίσως και εντός του Μαρτίου, οι κατασκευαστές αντιδρούν στη γενικότερη φιλοσοφία του υποστηρίζοντας ότι η πρόταση του υπουργείου Υποδομών αντιμετωπίζει ανισομερώς τον κύριο και τον ανάδοχο ενός δημοσίου έργου.

Ειδικότερα, θεωρούν ότι το σχέδιο νόμου διευρύνει τις δυνατότητες που έχει ο κύριος ενός έργου να διορθώνει προγενέστερα σφάλματά του και να ανατρέπει υπέρ του όρους της σύμβασης, ενώ αντίθετα περιορίζονται ασφυκτικά τα χρονικά περιθώρια αντιδράσεων εκ μέρους των αναδόχων προκειμένου αυτοί να διασφαλίσουν ζωτικά τους δικαιώματα.

Εν τω μεταξύ, τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος εξαιτίας της αδυναμίας του Δημοσίου να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις του για εκτελεσμένα έργα, της απροθυμίας του να διευκολύνει τις επιχειρήσεις μέσω ρυθμίσεων για την πληρωμή του ΦΠΑ αλλά και της καθυστέρησης στην προώθηση νέων συμβάσεων οδήγησαν τις πέντε εργοληπτικές οργανώσεις (ΣΑΤΕ, ΣΤΕΑΤ, ΠΕΣΕΔΕ, ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΔΜΗΕΔΕ) κατόπιν σχετικής πρότασης της ΠΕΣΕΔΕ στην απόφαση να απέχουν από τους διαγωνισμούς δημοσίων έργων που έχει προγραμματιστεί να διεξαχθούν την επόμενη Τρίτη 15 Μαρτίου 2011.

Οι κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι το ελληνικό δημόσιο -υπουργεία, δήμοι, περιφέρειες, οργανισμοί- οφείλει σήμερα περί το 1,8 δισ. ευρώ προς τις τεχνικές εταιρίες, ποσό που αν εξοφληθεί θα βγάλει πολλές από αυτές από την ιδιαίτερα δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονται.

Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι έβαλαν λουκέτο περισσότερες από είκοσι κατασκευαστικές επιχειρήσεις, ενώ σχεδόν όλες απέλυσαν προσωπικό αυξάνοντας μέσα σε μόλις έναν χρόνο την ανεργία στον κλάδο κατά σχεδόν 60.000 άτομα.