Στον αέρα κινδυνεύουν να μείνουν οι αποφάσεις για την οικονομική διακυβέρνηση, τη σύσφιγξη του Συμφώνου Σταθερότητας και την επίβλεψη του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς ακόμα και η ίδια η ευρωζώνη αδυνατεί να βρει τη χρυσή τομή.

Σύμφωνα με πληροφορίες του euro2day, υπάρχει δυσφορία τόσο στο προεδρείο του Eurogroup όσο και στην ΕΚΤ για την εμμονή της Γερμανίας να περάσει τη δική της σκληρή γραμμή και σιγά - σιγά δημιουργείται αντι-γερμανικό μπλοκ.

Η εξέλιξη αυτή ωφελεί τη χώρα μας, η οποία μπορεί να εκμεταλλευτεί το ρήγμα και να πιέσει τη Γερμανία να αποσύρει την πρότασή της για πτώχευση μιας χώρας αλλά και να συναινέσει σε παράταση αποπληρωμής του δανείου.

Την ίδια στιγμή, ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου αναχωρεί για τα κρίσιμα συμβούλια Eurogroup και Ecofin της Δευτέρας και της Τρίτης, με τη δέσμευση για νέες περικοπές στις δαπάνες του Δημοσίου και επίσπευση των χρονοδιαγραμμάτων των διαρθρωτικών αλλαγών.

Οι εταίροι μας ανησυχούν για τη μεγάλη υστέρηση που συνεχίζουν να παρουσιάζουν τα έσοδα αλλά και για την αύξηση των δαπανών του εννεαμήνου, που θέτουν σε κίνδυνο τους στόχους του μνημονίου.

Ο υπουργός Οικονομικών αναμένεται να κάνει και τις πρώτες διερευνητικές επαφές με τους ομολόγους του στην ευρωζώνη, για πιθανή παράταση στην αποπληρωμή του δανείου της Ελλάδας. Οι συζητήσεις, παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές, έχουν ξεκινήσει μόνο μεταξύ της κυβέρνησης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Μάλιστα, υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι της Κομισιόν δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους για τη δημόσια τοποθέτηση του γενικού διευθυντή του ΔΝΤ κ. Ντομινίκ Στρος-Καν περί του θέματος, που ουσιαστικά πέταξε το μπαλάκι στην ευρωζώνη πριν καν ανοίξει «σοβαρά» η συζήτηση στους 16.


Το παρασκήνιο της διαπραγμάτευσης

Κοινοτικές πληροφορίες αναφέρουν ότι άτυπες διερευνητικές επαφές με την Κομισιόν και την ΕΚΤ έχουν γίνει, όπως και με κάποιες από τις χώρες της ευρωζώνης. Ωστόσο, όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη, οι επαφές «δεν έχουν προχωρήσει σε τέτοιο σημείο όπως αφήνουν να εννοηθεί τόσο το ΔΝΤ όσο και η ελληνική πλευρά». Μάλιστα, υπάρχει ενόχληση στους κύκλους της Ε.Ε. και ιδιαίτερα στη Γερμανία και στη Γαλλία για τις διαρροές, «που κάθε άλλο παρά βοηθούν την κατάσταση».

«Η επίσημη γραμμή παραμένει ότι εάν εφαρμοστεί πιστά το μνημόνιο δεν χρειάζονται παρατάσεις». Ανεπίσημα υπάρχει ανησυχία για την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας που, όπως λένε, αργά ή γρήγορα θα φανεί.

Επίσης, η εξυπηρέτηση των δανειακών αναγκών του μνημονίου ήταν εξαρχής γνωστό ότι θα ανάγκαζε την Ελλάδα να δανείζεται μεγάλα ποσά από τις αγορές μετά το 2013 και υπήρχε η επιλογή για πάγωμα της έναρξης αποπληρωμής για 1 - 2 χρόνια. Κοινοτικός αξιωματούχος αναφέρει ότι «το δέλεαρ για τους 15 θα ήταν τα επιπλέον κέρδη που θα λάμβαναν από την παράταση καθώς οι τόκοι του δανείου θα έτρεχαν».

Για την ευρωζώνη, η συζήτηση άνοιξε πρώιμα και σε μια πολιτικά δύσκολη στιγμή όπου πρωτίστως υπάρχει ανάγκη για σύμπνοια σχετικά με τα ακανθώδη θέματα της διακυβέρνησης και της αντιμετώπισης της κρίσης.

Οι αξιωματούχοι της Κομισιόν τοποθετούσαν χρονικά την έναρξη της συζήτησης για αλλαγή του μνημονίου στο δεύτερο εξάμηνο του 2011, όμως η κίνηση Στρος-Καν άλλαξε τα δεδομένα. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν και η ΕΚΤ έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα και για οποιαδήποτε απόφαση που αφορά στο μνημόνιο πρέπει να υπάρξει ομόφωνη απόφαση των 15 της ευρωζώνης.

Ήδη η Γερμανία, επισήμως τουλάχιστον, το απορρίπτει κατηγορηματικά, ενώ η Σλοβακία αρνείται ακόμα και να καταβάλει τη δόση που της αναλογεί από τη δανειακή σύμβαση. Συνεπώς, μια τέτοια απόφαση έχει πολύ δρόμο ακόμα.

Από την πλευρά της, η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι δηλώσεις Στρος-Καν τορπιλίζουν το ήδη φορτισμένο κλίμα στην ευρωζώνη, καθώς «εάν δημιουργηθούν προσδοκίες στις αγορές για άμεση απόφαση, το κλίμα στην αγορά ομολόγων θα αλλάξει», αναφέρει αξιωματούχος της. Και προσθέτει ότι «οποιαδήποτε άμεση απόφαση (για αλλαγή των δανειακών όρων) θα σήμαινε και παραδοχή αποτυχίας του μοντέλου που ακολουθείται». Μάλιστα, υποδεικνύει ότι οι πρόσφατες δηλώσεις του μέλους του Δ.Σ. κ. Λ. Μπίνι Σμάγκι αναφέρονταν μόνο στις πρακτικές επιμήκυνσης δανείων που ακολουθεί το ΔΝΤ και όχι στην Ε.Ε.


Μπλόκο κατά της Γερμανίας

Για πρώτη φορά από την ημέρα της δημιουργίας της, η ευρωζώνη βρίσκεται στα χαρακώματα και το πολιτικό παρασκήνιο είναι πλούσιο και έντονο. Την τελευταία εβδομάδα υπάρχει συντονισμένη «επίθεση» κατά των προσπαθειών της Γερμανίας να επιβληθεί στα ακανθώδη ζητήματα της διακυβέρνησης και του Συμφώνου Σταθερότητας.

Στη συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ, την περασμένη Πέμπτη, ο κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ έριξε την ατάκα «όταν η Γερμανία συμπεριφέρεται σωστά, κάνει καλό στην ευρωζώνη». Λίγες μέρες αργότερα, στη σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος του Eurogroup, κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, επέκρινε τη στάση του Βερολίνου λέγοντας ότι η αυστηρή γραμμή που επιδιώκει να επιβάλει προκαλεί αναταράξεις και αντιδράσεις από τις χώρες-μέλη.

Όπως ανέφεραν συνεργάτες του κ. Γιούνκερ, ακόμα και η αναφορά του στην Ελλάδα, που προκάλεσε πολιτικούς τριγμούς εδώ, έγινε στο πλαίσιο ανάδειξης της γερμανικής υποκρισίας. Ότι, δηλαδή, από τη μια πλευρά σπρώχνει για σκληρή δημοσιονομική πολιτική, όμως από την άλλη τόσα χρόνια συνέβαλλε ουσιαστικά στη μεγέθυνση του ελληνικού προβλήματος λόγω συμφερόντων.

Τα τελευταία 24ωρα το Βερολίνο φαίνεται πως δυσφορεί για την προσπάθεια απομόνωσής του και εξετάζει το ενδεχόμενο να μεταθέσει την κατάθεση της πρότασης περί ελεγχόμενης πτώχευσης για τον Δεκέμβριο.

Δυσφορεί επίσης για τις επαφές μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ, θεωρώντας ότι η πολιτική πρέπει να χαράσσεται εντός ευρωζώνης. Άλλωστε και η δήλωση του ισχυρού άνδρα της Bundesbank, κ. Άξελ Βέμπερ, ότι η ΕΚΤ πρέπει να σταματήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ερμηνεύτηκε από τους αναλυτές και ως έμμεση προειδοποίηση προς την Ελλάδα να «μαζευτεί».


Το μήνυμα της κυβέρνησης

Ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου αναμένεται να αναφερθεί στα αποτελέσματα του προϋπολογισμού στο εννεάμηνο που δείχνουν απόκλιση από τους δύο κύριους στόχους: τα έσοδα και τις δαπάνες.

Ετοιμάζεται να επαναλάβει τη δέσμευση της κυβέρνησης για πιστή εφαρμογή του μνημονίου και να εκθέσει τα σχέδια για νέο κύκλο περικοπών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, άμεση εξυγίανση στις ζημιογόνες ΔΕΚΟ, την πορεία των ιδιωτικοποιήσεων αλλά, προπάντων, τη δέσμευση που έχει ήδη δώσει στην τρόικα ότι θα επισπεύσει τα χρονοδιαγράμματα διαρθρωτικών αλλαγών μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, που εκτός από τα παραπάνω περιλαμβάνουν: πλήρες άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα μέχρι το τέλος του έτους και φιλελευθεροποίηση της αγοράς εργασίας με την κατάργηση της κλαδικής σύμβασης, αναλυτικό σχέδιο για τις περικοπές στον τομέα της υγείας και προπάντων την εξαγγελία του αναπτυξιακού νόμου.

Παράλληλα, όπως έγραψε το euro2day στις 6/10/2010, το υπουργείο πρέπει να υποβάλει μέχρι το τέλος του μήνα και απαισιόδοξο σενάριο του προϋπολογισμού, βάσει των αναθεωρήσεων της Eurostat (θα ανακοινωθούν στις 22 Οκτωβρίου), χαμηλότερες εκτιμήσεις για τα έσοδα, υψηλότερο πληθωρισμό, μεγαλύτερη ύφεση και αυξημένες δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους. Ενώ, σε συνεργασία με την τρόικα, εξετάζονται τρόποι άμεσης αύξησης εσόδων.

Σύμφωνα με το μνημόνιο, εάν μέχρι τον Νοέμβριο τα στοιχεία παραμείνουν χαμηλά, τότε ενεργοποιείται αυτόματα ο όρος για πρόσθετα μέτρα. Το μνημόνιο προνοεί την περαιτέρω αύξηση των έμμεσων φόρων, που όμως θα στεγνώσουν κι άλλο την αγορά.

Έτσι μελετώνται διάφορες εναλλακτικές, ακόμα και για προσωρινή (τρίμηνη) αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ στο 25% από το 23%. Υπενθυμίζεται ότι βάσει των κανόνων ESA95, όσα έσοδα εισπράξει το κράτος μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2011 μπορούν να γραφτούν στον προϋπολογισμό του 2010.

Το ΥΠΟΙΚ ποντάρει στα έσοδα από την περαίωση, τη ρύθμιση χρεών σε ασφαλιστικά ταμεία, το ΕΤΑΚ αλλά και στην πλήρη αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η οποία (έτσι όπως θα διαμορφωθεί από το μόνιμο προσωπικό του ΔΝΤ που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα) θα κινηθεί στη λογική των άμεσων εισπράξεων φόρων αλλά και της πάταξης της φοροδιαφυγής που, κατά το ΥΠΟΙΚ, θα αποδώσει καρπούς το 2011.

Η λογική θα βασίζεται στα γερμανικά πρότυπα και έχει να κάνει με την κατάργηση των εφοριών, τη συγχώνευσή τους σε 8 ανά την Ελλάδα και την ταυτόχρονη δημιουργία σωμάτων που θα ασχολούνται μόνο με την είσπραξη των οφειλών και με τους ελέγχους.