Κατά κύματα προσφεύγουν οι επιχειρήσεις στις τράπεζες με στόχο την αναδιάρθρωση των δανείων τους - Πού αποβλέπουν τα πιστωτικά ιδρύματα, τι φοβάται η αγορά και ποιο είναι το περιεχόμενο σχετικής εγκυκλίου της Τραπέζης της Ελλάδος.

Μαζικές διαστάσεις έχει λάβει το φαινόμενο της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού δανεισμού των εταιριών, καθώς επιχειρήσεις και τράπεζες συμφωνούν στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, αλλά και σε αρκετές άλλες αλλαγές στους όρους των συμβάσεων, που σηκώνουν… πολλή κουβέντα.

Η ουσία είναι ότι οι επιχειρήσεις καταφεύγουν μαζικά στις τράπεζες και στις πλείστες των περιπτώσεων επιτυγχάνουν:

Α. Να μετατρέψουν τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε μακροπρόθεσμα (συμπεριλαμβανομένων και των ομολογιακών).

Β. Να ανεβάζουν τις γραμμές πίστωσης (credit lines).

Γ. Να πετυχαίνουν περιόδους χάριτος.

Δ. Να χρεώνονται ενίοτε με επιτόκια πολύ χαμηλότερα από αυτά που επικρατούν στην αγορά και από αυτά που επιβάλλονται σε πολύ πιο αξιόπιστες εταιρίες!


Προειδοποίηση από ΤτΕ

Το θέμα μάλιστα φαίνεται να έχει απασχολήσει έντονα και την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία ήδη από το καλοκαίρι του 2009 έσπευσε να εκδώσει εγκύκλιο προς τις εμπορικές τράπεζες, προκειμένου να αποφευχθεί «κρύψιμο επισφαλειών κάτω από το χαλί», όπως και άλλες ανεπιθύμητες παρενέργειες στην οικονομία.

Για παράδειγμα, στα δάνεια για τα οποία οι τράπεζες προχωρούν σε ρυθμίσεις (ευνοϊκότεροι όροι σε σύγκριση με την αγορά, για εταιρίες που έχουν προβλήματα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους ή έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα πτωτικά οι επιδόσεις τους), η ΤτΕ εστιάζει στο ότι πριν από τη ρύθμιση «θα πρέπει για τα επιχειρηματικά δάνεια να διενεργείται (από την εμπορική τράπεζα) αξιολόγηση της δυνατότητας του δανειολήπτη για αποπληρωμή του δανείου. Οι παράγοντες που εξετάζονται κατά τη διενέργεια της εν λόγω αξιολόγησης θα πρέπει να καθορίζονται σαφώς από τις πολιτικές και διαδικασίες του πιστωτικού ιδρύματος».

Με άλλα λόγια, η ΤτΕ προειδοποιεί τα πιστωτικά ιδρύματα να μην προχωρούν απλώς σε χρονική μετάθεση του χρέους με καλύτερους όρους, χωρίς να έχουν εξετάσει επιμελώς το κατά πόσον ο δανειζόμενος μπορεί να ανταποκριθεί στην αποπληρωμή του δανείου, έστω και με τους νέους ευνοϊκότερους όρους.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, επίσης, «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» και για τις χρονικές επεκτάσεις των δανείων που γίνονται σε εταιρίες, έστω και με όρους αγοράς, ακόμη και αν αυτές ανταποκρίνονται πλήρως στις υποχρεώσεις τους. Η ουσία είναι -σύμφωνα με την εγκύκλιο- ότι και στις περιπτώσεις αυτές οι τράπεζες θα πρέπει να επιδεικνύουν… αυτοσυγκράτηση.

Συγκεκριμένα, «τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να έχουν καταγεγραμμένες και λεπτομερείς πολιτικές και διαδικασίες, σύμφωνα με τις οποίες προβαίνουν σε αλλαγές των συμβατικών όρων πιστοδοτήσεων, ή/και αναχρηματοδοτήσεις που δεν οφείλονται σε αδυναμία του πιστούχου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που προβλέπονται στην αρχική σύμβαση».


Τι φοβάται η αγορά

Κανείς φυσικά δεν διαφωνεί στην αγορά -το αντίθετο μάλιστα- με τις προσπάθειες που θα πρέπει να καταβάλουν οι τράπεζες προκειμένου να στηρίξουν τους πελάτες τους, ιδίως σε μια περίοδο έντονης κρίσης όπως η τρέχουσα.

Κανείς επίσης δεν μπορεί να αρνηθεί στις τράπεζες να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις δανείων με εταιρίες που για κάποιον λόγο βρέθηκαν συγκυριακά σε δυσμενή θέση.

Παράγοντες της αγοράς, ωστόσο, φοβούνται ότι οι τράπεζες -σε κάποιες περιπτώσεις τουλάχιστον- δεν τηρούν την ουσία της εγκυκλίου της Τραπέζης της Ελλάδος και απλώς μεταθέτουν τον χρόνο λήξης των δανείων χωρίς τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις, προκειμένου:

• Να αποφύγουν την εγγραφή επισφαλειών μέσα στη χρήση, με αποτέλεσμα ο επηρεασμός των λογιστικών καταστάσεων από την κρίση να μην εμφανίζεται τόσο έντονος (κρύψιμο προβλημάτων κάτω από το χαλί).

• Να δώσουν την τελευταία δυνατότητα στους πελάτες τους, μήπως και τελικά καταφέρουν να ανακάμψουν, ελπίζοντας ότι η γενικότερη οικονομική κατάσταση θα βελτιωθεί στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι λίγοι τόσο από τον χώρο της Σοφοκλέους όσο και από αυτόν των επιχειρήσεων που πιστεύουν ότι η πολιτική αυτή μόνο βλάπτει, χωρίς να ωφελεί στο παραμικρό.

«Είναι άλλο πράγμα η αναδιάρθρωση του δανεισμού μιας υγιούς εταιρίας, ή η ρύθμιση ενός χρέους σε μια εταιρία που συγκυριακά μπήκε σε περιπέτειες, και εντελώς διαφορετικό πράγμα το να προσπαθούν κάποιοι να αναβάλουν τεχνητά την… κηδεία ενός πτώματος», δήλωσε υψηλόβαθμο στέλεχος εισηγμένης εταιρίας, το οποίο συμπλήρωσε:

«Το να συντηρούν τεχνητά εταιρίες που ουσιαστικά έχουν ήδη πτωχεύσει όχι μόνο δεν εξυπηρετεί τις τράπεζες, αλλά κάνει ζημιά στις υπόλοιπες επιχειρήσεις, τις υγιείς.

Οι προβληματικές αυτές επιχειρήσεις, αντί να κλείσουν, παρατείνουν προσωρινά την επιβίωσή τους μέσα από πολέμους τιμών και με τον τρόπο αυτόν μεταδίδουν το πρόβλημα σε ολόκληρο τον κλάδο. Έτσι, οι τράπεζες όχι μόνο δεν θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω, αλλά θα χάσουν ακόμη περισσότερα αν επιλέξουν να ανοίξουν κι άλλο την κάνουλα του δανεισμού προς αυτές τις επιχειρήσεις. Και επιπλέον, σε βάθος χρόνου, αντί για μία προβληματική, θα βρεθούν αντιμέτωπες με αρκετά περισσότερες».

Παράπονα επιχειρηματιών επίσης υπάρχουν και για τις διατάξεις του περίφημου άρθρου 99 (του παλιού άρθρου 44), καθώς -σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους- η προστασία του νόμου είναι υπερβολική. Μάλιστα, «στο τέλος της ημέρας», όχι μόνο δεν επιβιώνουν οι εταιρίες, αλλά επιπλέον τίθενται σε δοκιμασία και οι υπόλοιπες.

Ενστάσεις επιχειρηματικών κύκλων υπάρχουν επίσης απέναντι στην ήδη εκφρασθείσα κυβερνητική πρόθεση να στηρίξει επιλεκτικά, με εγγυημένα από το ελληνικό δημόσιο δάνεια, εταιρίες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. «Φοβόμαστε μήπως ξαναδούμε φαινόμενα τύπου Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων της δεκαετίας του 1980», αναφέρουν χαρακτηριστικά.