Αντίστροφα δουλεύει πλέον ο χρόνος για την προσαρμογή των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου στις επιταγές του 3ου πακέτου απελευθέρωσης της κοινοτικής αγοράς.

Η χώρα μας οφείλει μέχρι τις 3 Μαρτίου 2011 να έχει ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία τις προβλέψεις δύο κοινοτικών οδηγιών. Της 2009/72 για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και της 2009/73 για την αγορά φυσικού αερίου. Στην πρώτη απομένουν πολλά να γίνουν, ενώ αντίθετα στη δεύτερη εκτιμάται ότι έχουν γίνει ως τώρα αξιόλογα βήματα, τα οποία όμως θα πρέπει να ολοκληρωθούν.

Προκειμένου να μη βρεθεί η χώρα μας για άλλη μία φορά υπόλογος στην Ε.Ε. για τα ενεργειακά ζητήματα και πολύ περισσότερο τώρα υπό την πίεση της τρόικας, το ΥΠΕΚΑ ανακοίνωσε χθες τη σύσταση δύο επιτροπών, που θα αναλάβουν να προετοιμάσουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας.

Η αγορά υποδέχτηκε με ικανοποίηση το γεγονός ότι ειδικά στην επιτροπή για τον τομέα του ηλεκτρισμού συμμετέχουν και εκπρόσωποι των ιδιωτών παραγωγών, μέσω του νέου φορέα που ίδρυσαν, του ΕΣΑΗ.

Η άποψη που διατυπώθηκε είναι ότι, εκτός από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς, και οι ιδιώτες παραγωγοί θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις απόψεις τους, σε μια προσπάθεια να υπάρξει σύγκλιση θέσεων και προτάσεων

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin, ώστε η τελική πολιτική απόφαση που θα ληφθεί από το ΥΠΕΚΑ να καλύπτει όλους τους παίκτες της αγοράς.

Ας δούμε όμως τι επιτάσσει κάθε μία Οδηγία και ποιες απόψεις άρχισαν ήδη να διαμορφώνονται.

Στην Οδηγία 2009/72 για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας επισημαίνεται ότι «σήμερα υπάρχουν εμπόδια στην πώληση ηλεκτρικής ενέργειας. Συγκεκριμένα, δεν παρέχεται ακόμη πρόσβαση στο δίκτυο, χωρίς διακρίσεις και µε εξίσου αποτελεσματική ρυθμιστική εποπτεία σε όλα τα κράτη-µέλη».
 
Με το σκεπτικό αυτό υποδεικνύεται ότι «χωρίς τον αποτελεσματικό διαχωρισμό των δικτύων από τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας, υφίσταται ο κίνδυνος διακρίσεων στην εκμετάλλευση των δικτύων, αλλά και στην παροχή κινήτρων στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις για την πραγματοποίηση των ενδεδειγμένων επενδύσεων στα δίκτυά τους. Οι κανόνες νομικού και λειτουργικού διαχωρισμού που προβλέπονται στην Οδηγία 2003/54 δεν οδήγησαν σε αποτελεσματικό διαχωρισμό των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς».

Η νέα Οδηγία θεσπίζει κοινούς κανόνες που αφορούν στην παραγωγή, τη μεταφορά, τη διανομή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στην προστασία των καταναλωτών, µε στόχο τη βελτίωση και την ολοκλήρωση ανταγωνιστικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας στην Κοινότητα.

Ορίζει τους κανόνες για την οργάνωση και λειτουργία του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, την ανοιχτή πρόσβαση στην αγορά, τα κριτήρια και τις διαδικασίες που ισχύουν για τις προσκλήσεις προς υποβολή προσφορών και τη χορήγηση αδειών, καθώς και για την εκμετάλλευση των δικτύων. Θεσπίζει, επίσης, υποχρεώσεις καθολικής υπηρεσίας και δικαιώματα των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας και αποσαφηνίζει τις υποχρεώσεις του ανταγωνισμού.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τον διαχωρισμό των δικτύων από τις υπόλοιπες δραστηριότητες της καθετοποιημένης επιχείρησης, στην περίπτωσή μας, της ΔΕΗ, προβλέπονται τρία μοντέλα.

Το πρώτο έχει να κάνει με τον πλήρη νομικό και ιδιοκτησιακό διαχωρισμό των δικτύων μεταφοράς και διανομής, το δεύτερο με τον νομικό διαχωρισμό (εδώ ενδεχομένως η καθετοποιημένη επιχείρηση μπορεί να έχει μετοχική συμμετοχή) και το τρίτο έχει να κάνει με τον λειτουργικό διαχωρισμό, γεγονός που σημαίνει ότι ιδρύονται εταιρίες οι οποίες θα ανήκουν ιδιοκτησιακά στην καθετοποιημένη Επιχείρηση.

Το τελευταίο μοντέλο όμως δημιουργεί πρόβλημα με τον διαχειριστή της αγοράς και τον ρόλο του.

Η ΔΕΗ υποστηρίζει τον λειτουργικό διαχωρισμό, με τη δημιουργία ξεχωριστών εταιριών, οι οποίες θα είναι κατά 100% θυγατρικές της. Αντίθετα, οι ιδιώτες παραγωγοί τάσσονται υπέρ του νομικού και ιδιοκτησιακού διαχωρισμού, με τον ΔΕΣΜΗΕ πλήρως ανεξάρτητο.
 
Η ΡΑΕ έως τώρα στις απόψεις που πρόβαλλε υπερθεμάτιζε του ιδιοκτησιακού διαχωρισμού των δικτύων, αλλά καθώς ο ηλεκτρισμός θεωρείται ευαίσθητος τομέας δεν θα έβλεπε με αρνητικό μάτι τα πάγια, ήτοι η μεταφορά, να πάνε σε μια εταιρία την οποία θα έλεγχε η ΔΕΗ, όμως σε αυτήν την περίπτωση θεωρεί ότι πρέπει να δημιουργηθεί μία άλλη, ανεξάρτητη εντελώς εταιρία, η οποία θα αναλάβει τη λειτουργία της αγοράς.

Να υπενθυμίσουμε ότι σήμερα ο ΔΕΣΜΗΕ, στον οποίο η ΔΕΗ κατέχει το 49% των μετοχών, είναι όχι μόνο ο διαχειριστής του Συστήματος, αλλά και market operator. Στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται, αν υποτεθεί ότι στον ΔΕΣΜΗΕ θα πάνε τα πάγια, δεν θα μπορεί να είναι ταυτόχρονα και market operator.

Σε κάθε περίπτωση, έργο της επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι της ΡΑΕ, του ΔΕΣΜΗΕ, του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού Ελλάδος (δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της ΔΕΗ), της ΔΕΗ, του ΕΣΑΗ και του ΥΠΕΚΑ, είναι να διαμορφώσει τις προτάσεις εκείνες που θα καλύπτουν όλους τους υφιστάμενους παίκτες της αγοράς.

Στην Οδηγία 2009/73 για την αγορά φυσικού αερίου επισημαίνεται ομοίως ότι «υφίστανται εμπόδια στην πώληση φυσικού αερίου στην Κοινότητα, επί ίσοις όροις και χωρίς διακρίσεις και μειονεκτήματα». Ειδικότερα, εκτιμάται ότι «δεν παρέχεται ακόμη πρόσβαση στο δίκτυο χωρίς διακρίσεις και με εξίσου αποτελεσματική ρυθμιστική εποπτεία σε όλα τα κράτη-μέλη, επειδή το ισχύον νομικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές».

Και εδώ υπαγορεύεται ότι «ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας, κάτι που προϋποθέτει ότι ο ιδιοκτήτης δικτύου ορίζεται ως ο διαχειριστής του δικτύου και είναι ανεξάρτητος από συμφέροντα προμήθειας και παραγωγής, είναι σαφώς αποτελεσματικός τρόπος για την επίλυση της εγγενούς σύγκρουσης συμφερόντων και την εξασφάλιση του εφοδιασμού».

Το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει τώρα στη συγκεκριμένη αγορά θεωρείται ότι δεν απέχει πολύ από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, ο ΔΕΣΦΑ λειτουργεί σε ένα ικανοποιητικά αποδεκτό πλαίσιο, ενώ και ο Κώδικας Διαχείρισης του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου εκτιμάται ότι εμπεριέχει πρωτοποριακές ρυθμίσεις.

Εξάλλου, μέσα από τις ρυθμίσεις του 3ου πακέτου αναδεικνύονται πανίσχυρες οι εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές και δημιουργείται Ευρωπαίος Ρυθμιστής, από τη συνεργασία των οποίων θα κινητοποιείται η Κομισιόν για να παρεμβαίνει άμεσα στις περιπτώσεις που δεν εφαρμόζονται σωστά. Επί της ουσίας, ο έλεγχος περνάει σε κοινοτικό επίπεδο.

Επίσης, ενισχύεται αποφασιστικά ο ανταγωνισμός μέσω της υποχρέωσης το 80% των καταναλωτών έως το 2020 να διαθέτει έξυπνους μετρητές, για τη δημιουργία ενός ενιαίου σημείου επαφής για την πληροφόρησή τους, του ελέγχου για τα δικαιώματά τους και της δυνατότητας να διατηρούν ταυτόχρονα δύο και τρεις προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας.