Ως πορεία «από τον Όλυμπο, στον Καιάδα» χαρακτήρισε ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ Γεώργιος Βλάχος την εξέλιξη του κατασκευαστικού κλάδου τα τελευταία περίπου 15 χρόνια στη χώρα μας, μιλώντας κατά την Ημερίδα «Η κρίση στον τομέα της οικοδομής και των κατασκευών», την οποία οργάνωσε το ΤΕΕ.

Τεκμηριώνοντας την άποψη αυτή υπογράμμισε ότι «η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου των κατασκευών, τη δεκαετία 1995-2004, παρουσίασε συνεχή μεγέθυνση, σε σταθερές τιμές, με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,6%, με αποτέλεσμα η συμμετοχή του κλάδου των κατασκευών στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν να ανέλθει κατά μέσο όρο την συγκεκριμένη περίοδο στο 6,4%. Ειδικά δε στην περίοδο 2000 – 2004 η άμεση συμμετοχή του κλάδου στην δημιουργία του ΑΕΠ ανήλθε κατά μέσο όρο σε 6,9%.

»Αντιστρόφως, από την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Έργων και μετά, η συνολική ζήτηση κατασκευαστικού έργου καταγράφηκε πτωτική, με συνέπεια να βρεθεί πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1998. Συγκεκριμένα κατά μέσο όρο την περίοδο 2005-2009 η συνεισφορά του κλάδου στην δημιουργία του ΑΕΠ ανήλθε κατά μέσο όρο σε 5,6% ενώ την διετία 2008-2009 μόλις στο 4,6% κατά μέσο όρο».

Η συρρίκνωση αυτή, όπως είπε, «επιδρά αρνητικά σε όλο το φάσμα της εθνικής οικονομίας, καθώς είναι δεδομένες οι ισχυρές διασυνδέσεις του με βασικούς βιομηχανικούς και άλλους κλάδους της οικονομίας και, προπαντός, της σημαντικής αναπτυξιακής του διάστασης».

Αναφερόμενος ιδιαίτερα στην απασχόληση, επεσήμανε ότι «από το 2003 και μετά, ο κατασκευαστικός κλάδος απασχολούσε άνω του 8% των συνολικά εργαζομένων στην χώρα, προσεγγίζοντας, μάλιστα, το τρίτο τρίμηνο του 2007 το 9%. Συνέπεια αυτής της εξέλιξης είναι το γεγονός ότι οι περισσότερες από τις νέες θέσεις εργασίας (19%) που δημιουργήθηκαν στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία, οφείλονται στον κατασκευαστικό κλάδο. Υπενθυμίζουμε ότι με τον κλάδο έχουν συνάφεια 400 επαγγέλματα, εκ των οποίων 200 είναι η κύρια απασχόλησή τους.

»Από το τέταρτο τρίμηνο του 2007 και μετά η ποσοστιαία συμμετοχή της απασχόλησης στις κατασκευές βαίνει μειούμενη καταλήγοντας το τρίτο τρίμηνο του 2009 στο 8,3%.

Έστω και με την εξέλιξη αυτή ο εγχώριος κατασκευαστικός κλάδος παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην ελληνική οικονομία, με συμμετοχή κατά μέσο όρο τη δεκαετία 2000-2009, 8,1% στη συνολική απασχόληση της χώρας». Και αυτό, όπως τόνισε, επιτυγχάνεται, με τεράστιες θυσίες εκ μέρους των εργοληπτών που βιώνουν τη χειρότερη κρίση που έχει υποστεί ποτέ ο κλάδος.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin
Ο κ. Βλάχος, θέλοντας να διαλύσει τις όποιες λανθασμένες εντυπώσεις υφίστανται, αναφορικά με το μέγεθος του κλάδου και το πλήθος των εταιρειών αναφέρθηκε στα πανευρωπαϊκά δεδομένα.

Όπως, είπε, κατά το 2008 ο ευρωπαϊκός κατασκευαστικός κλάδος των 27 κρατών – μελών: 

*  Παρήγαγε το 10,4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ,
* Απασχόλησε περισσότερους από 16,3 εκατομμύρια εργαζόμενους (έναντι 7,2 εκ. στις ΗΠΑ και 5,3 εκ. στην Ιαπωνία), δηλαδή το 7,6% των εργαζομένων στην Ευρώπη. 
* Στον κλάδο δραστηριοποιήθηκαν περισσότερες από 3 εκατομμύρια επιχειρήσεις, το 95% των οποίων είναι μικρομεσαίες (απασχολούν λιγότερους από 20 απασχολουμένους) ενώ το 93% απασχολεί λιγότερους από 10 εργαζόμενους.

Η επίδραση στη συνολική απασχόληση στην Ευρώπη ήταν, ωστόσο, πολύ μεγαλύτερη.
Εξαιτίας του πολλαπλασιαστικού παράγοντα (1 θέση εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο = 2 θέσεις εργασίας σε σχετιζόμενους κλάδους - όπως βιομηχανία παραγωγής δομικών υλικών, διανομές, μεταφορές, χημική βιομηχανία, εξόρυξη και επεξεργασία μετάλλων, ηλεκτρισμού, κ.α.), κατά το 2008 εκτιμάται ότι 48,9 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ε.Ε. είχαν άμεση ή έμμεση εξάρτηση από τον κατασκευαστικό κλάδο, καθιστώντας τον, τον μεγαλύτερο εργοδότη στην ΕΕ στο σύνολο της μεταποίησης.

«Στις ευρωπαϊκές και άλλες χώρες – τόνισε ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ – οι υπεύθυνοι άσκησης οικονομικής πολιτικής γνωρίζουν ότι οι περίοδοι κρίσης, δεν είναι περίοδοι πειραματισμών και παλινωδιών αλλά ταχέων, δραστικών και αποτελεσματικών επιλογών και δράσεων. Με αυτή τη γνώση όλες οι αναπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη επέλεξαν να στηρίξουν δραστικά τα προγράμματα επενδύσεων και δημιουργίας υποδομών, ώστε να τεθεί το απαιτούμενο ανάχωμα στην γενικευμένη ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας».

Κατά τον κ. Βλάχο «καρδιά κάθε προγράμματος ανάκαμψης, το οποίο εφαρμόστηκε σε ευρωπαϊκά και άλλα κράτη, βρίσκονται οι δημόσιες επενδύσεις, δηλαδή επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές και σε δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και τα ιδιωτικά κτιριακά έργα. Η προώθηση των δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές και η κινητοποίηση των ιδιωτικών κεφαλαίων για την χρηματοδότηση κτιριακών έργων αποτελούν προαπαιτούμενα στην έξοδο από την κρίση».

Ξεκαθάρισε ότι «ο κατασκευαστικός κλάδος δεν ζητά επιδοτήσεις, όπως άλλοι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας, αλλά μία σταθερή και συνεπή εφαρμογή κατασκευαστικών έργων, τα οποία χρειάζονται και για την ενεργειακή αποδοτικότητα, καθώς και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, βασικό προαπαιτούμενο της διασφάλισης της ευημερίας των πολιτών της». Έναντι αυτών η κυβέρνηση επέλεξε το αμέσως προηγούμενο διάστημα να μειώσει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Η κυβέρνηση, όπως είπε, «οφείλει να ασχοληθεί με την οικονομία» και στην κατεύθυνση αυτή αναφέρθηκε στις προτάσεις του ΣΑΤΕ, οι οποίες είναι:

Προώθηση των δημοσίων επενδύσεων σε έργα και υποδομές.

Κάθε δημόσια αρχή οφείλει να έχει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο επενδύσεων σε δημόσια έργα και υποδομές. Με στόχο την αποφυγή της τρέχουσας ύφεσης και του κύματος ανεργίας που αναμένεται (και το οποίο θα δημιουργήσει πρόσθετα δημοσιονομικά βάρη και από την ανάλογη μείωση των φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων, αλλά και από την μείωση της ζήτησης και την αύξηση των προνοιακών επιδομάτων) προτείνεται η επιτάχυνση υλοποίησης του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και υποδομών κάθε αρχής, έναντι άλλων δαπανών.

Χρήσιμες δημόσιες επενδύσεις όπως: σχολεία, νοσοκομεία, παιδικοί σταθμοί οικίες για απόρους και λοιπές επενδύσεις όπως βιβλιοθήκες, γήπεδα, μπορούν να δημιουργήσουν μία μακροχρόνια σημαντική προστιθέμενη αξία για την συνολική κοινωνία.

Κίνητρα για αγορά και ανακαίνιση κατοικιών

Η αγορά ιδιωτικής κατοικίας είναι υψηλά εξαρτώμενη από το επίπεδο της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Όταν η καταναλωτική εμπιστοσύνη κλονίζεται το πρώτο πράγμα το οποίο οι καταναλωτές πράττουν, είναι να μειώνουν τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, όπως η αγορά ενός σπιτιού ή η ανακαίνισή του. Απαιτούνται μέτρα (φορολογικά, δημοσιονομικά για πράσινες επενδύσεις) ώστε να ισχυροποιηθεί η κλονισμένη καταναλωτική πίστη και ειδικά στο χώρο της αγοράς ακινήτων, ώστε να ενδυναμωθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ αγοραστών και χρηματοδοτών. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί η συνεχιζόμενη ύφεση στην αγορά ακινήτων θα έχει σημαντικότατες αρνητικές επιπτώσεις στην συνολική οικονομία.

Εγγυήσεις στην χρηματοδότηση αγοράς / ανακαίνισης κατοικίας

Η αγορά ιδιωτικής κατοικίας και εμπορικών ακινήτων κατά μεγάλο ποσοστό χρηματοδοτείται από στεγαστικά δάνεια ή άλλα δάνεια. Οι περισσότερες τράπεζες ήδη εφαρμόζουν πολύ αυστηρότερα κριτήρια στην χορήγηση των δανείων. Αυτή η πραγματικότητα θα μπορούσε να αρθεί με την παροχή εγγυήσεων από το κράτος στις περιπτώσεις εκείνες των ιδιωτών ή των επιχειρήσεων που θέλουν να αποκτήσουν ένα ακίνητο είτε για στεγαστική είτε για εμπορική χρήση. Εντονότερη είναι η ανάγκη τέτοιων μέτρων για την αγορά πρώτης κατοικίας αφού αυτή αφορά κυρίως νέους ανθρώπους που πλήττονται περισσότερο από την παρούσα οικονομική κρίση.

Επιτάχυνση των προγραμμάτων στέγασης του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας

Πολλοί πολίτες δεν έχουν την δυνατότητα δανειοληψίας για αγορά στέγης λόγω του χαμηλού εισοδήματός τους. Είναι πάγια τακτική σε αυτές τις περιπτώσεις το κράτος να επεμβαίνει με κάποιας μορφής επιδότησης ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης. Στην Ελλάδα τον ρόλο αυτό έχει αναλάβει ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, ο οποίος τα τελευταία έτη έχει ολοένα και μειωμένο ρόλο. Προτείνεται η επαναδραστηριοποίηση του Οργανισμού, ώστε οι μακριές λίστες αναμονής για την απόκτηση ενός σπιτιού να αρχίζουν να ικανοποιούνται, μέσω των διάφορων μορφών επιδοτήσεων που προσφέρει ο Οργανισμός.

Αποτελεσματική χρήση όλων των χρηματοδοτικών/επενδυτικών πηγών για τον κατασκευαστικό κλάδο

Κάθε χρόνο σημαντικό κομμάτι χρηματοδοτικών πόρων παραμένει αδιάθετο ή οι επενδύσεις στις οποίες απευθύνεται αναβάλλονται ως αποτέλεσμα υπερβολικών διαχειριστικών μέτρων, καθυστερήσεων και λαθών: υπερβολικές ή και αντικρουόμενες θεσμικές διαδικασίες, καθυστερήσεις στην έκδοση κάθε τύπου αδειών, καθυστερήσεις στις δημοπρασίες κ.ο.κ. Στην σημερινή ύφεση είναι εξαιρετικά σημαντικό όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης, σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο να κινητοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν άριστα εξαφανίζοντας κάθε είδους περιττών εγκρίσεων και διαχειριστικών βαρών.

Λειτουργία προγραμμάτων κατάρτισης – ανάπτυξης δεξιοτήτων.

Με τις παρούσες συνθήκες είναι αναμενόμενη η αύξηση της ανεργίας στον κλάδο, κατάσταση που ούτως ή άλλως είναι οικεία στον κατασκευαστικό κλάδο λόγω της φύσης της περιοδικότητας και εποχικότητας των εργασιών του κλάδου. Προτείνεται η εκμετάλλευση του χρόνου ανεργίας με την ένταξη των προσωρινά ανέργων σε προγράμματα ανάπτυξης των δεξιοτήτων τους.

Σταθερό διατηρήσιμο και διαφανές χρηματοπιστωτικό σύστημα

Παρά το γεγονός ότι η σημερινή κρίση ξεκίνησε από το χρηματοπιστωτικό τομέα, πλέον έχει επηρεάσει βαθιά όλη την «πραγματική» οικονομία παγκοσμίως. Η αποτυχία των ελεγκτικών μηχανισμών και των αλληλεπιδράσεων των αγορών έχουν επιταχύνει και γιγαντώσει τις επιπτώσεις. Τόσο οι πολίτες όσο και οι επιχειρήσεις, κυρίως οι μικρομεσαίες που αποτελούν την πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου, χρειάζονται ένα σταθερό, διατηρήσιμο και διαφανές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ως εκ τούτου είναι ανάγκη να αναμορφωθεί πλήρως η σημερινή στρεβλή και μη αποτελεσματική δομή του χρηματοπιστωτικού συστήματος και στη χώρα μας.

Διαμόρφωση των δημοσίων επενδύσεων σε βιώσιμες κατασκευές

Η αειφορία είναι το μέλλον της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Σημαντικές επενδύσεις στην δημιουργία αειφόρων κατοικιών, ανακαινίσεων και υποδομών θα προσέφεραν μία σημαντική ώθηση στις κατασκευές, καθώς και στην απασχόληση στον κλάδο ενώ θα βοηθούσε σημαντικότατα και στον τιθέμενο στόχο μείωσης κατά 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020.

Ως εκ τούτου προτείνεται να πριμοδοτηθεί η επένδυση σε ενεργειακά αποδοτικές κατασκευές ή ανακαινίσεις αυτών καθώς και να υιοθετηθούν ανάλογες πολιτικές για τα δημόσια κτίρια.
Επίσης παρόμοιες μορφές επενδύσεων αφορούν στην δημιουργία πράσινων υποδομών όπως τραμ, σταθερής τροχιάς μεταφορικά μέσα, ποδηλατόδρομοι καθώς και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Αναμόρφωση συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων – Διαφάνεια.

Η πλέον αναγκαία και αποτελεσματική είναι η διαφάνεια στο σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων, αφού η έλλειψή της καθιστά μερικώς ανενεργή κάθε προσπάθεια υλοποίησης οποιουδήποτε προγράμματος ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας μέσα από επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές.