Σε καθοριστικό crash test για το αν η Ελλάδα θα προσφύγει σύντομα στον μηχανισμό στήριξης ή όχι αναδεικνύονται η πορεία των spreads τις επόμενες ώρες και η δημοπρασία εντόκων, συνολικής αξίας 1,2 δισ. ευρώ, που έχει προγραμματίσει για αύριο Τρίτη η κυβέρνηση.

Η απόφαση της ευρωζώνης να επισπεύσει την οριστικοποίηση του ποσού της βοήθειας και των τεχνικών λεπτομερειών της, μέσω μάλιστα τηλεδιάσκεψης των υπουργών Οικονομικών, δείχνει την προσπάθεια που καταβάλλει η Ευρώπη να κινηθεί, έστω και στο... και πέντε, ταχύτερα από τις αγορές.

Η οριστικοποίηση των λεπτομερειών του μηχανισμού επισπεύστηκε μετά την εκτίναξη των spreads των ελληνικών ομολόγων σε επίπεδα-ρεκόρ, που αν δεν υποχωρήσουν θα αναγκάσουν την Ελλάδα να εκδώσει ομόλογα υψηλού κινδύνου.

Με 30 δισ. ευρώ πάνω στο τραπέζι -συν επιπλέον 10 - 20 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ- και με οριοθετημένη σε τάξη μεγέθους την τιμολόγηση (Euribor τριμήνου συν 350 μ.β.), η ευρωζώνη αλλά και η κυβέρνηση επιδιώκουν να ηρεμήσουν τις αγορές και να φοβίσουν τους κερδοσκόπους, προκαλώντας βίαιο κλείσιμο short θέσεων και βαθιά ανάσα στα spreads. Η χρήση της βοήθειας παραμένει και για τις δύο πλευρές η έσχατη λύση.

Για τον λόγο αυτόν η οριστικοποίηση του ποσού και της βάσης τιμολόγησης συνοδεύτηκε από ομοβροντία ευρωπαϊκών δηλώσεων ότι ο μηχανισμός είναι πλέον έτοιμος και αποτελεί επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης αν θα τον χρησιμοποιήσει.

Τι θα κάνει η Ελλάδα;

"Ο χρόνος τρέχει από σήμερα το πρωί αντίστροφα", αναφέρουν στο Euro2day κυβερνητικοί κύκλοι. "Αν η απόφαση της ευρωζώνης δεν ηρεμήσει τις αγορές και τα spreads δεν αποκλιμακωθούν αισθητά, επιτρέποντας δανεισμό μέσω εντόκων με λογικούς όρους, τότε η χρήση της βοήθειας θα εξεταστεί σοβαρά".

Η δημοπρασία εντόκων γραμματίων εξάμηνης και ετήσιας διάρκειας αύριο θα αποτελέσει, ως εκ τούτου, το πρώτο και πιθανότατα καθοριστικό τεστ για το τι θα συμβεί. Αν το επιτόκιο δανεισμού για ένα έτος διαμορφωθεί σε επίπεδα άνω του 6,5%, διαταράσσοντας περαιτέρω την καμπύλη των επιτοκίων, η άμεση προσφυγή στον μηχανισμό φαντάζει σίγουρη.

Το ορόσημο της δημοπρασίας δείχνει να είναι το πρώτο τελεσίγραφο που θέτει η κυβέρνηση στις αγορές, επιδιώκοντας σε συνδυασμό με τα μέτρα που πήρε η ΤτΕ (διακανονισμός ανοιχτών θέσεων στο Τ+1) να προκαλέσει short squeeze.

Επισήμως, η πρώτη επιλογή της κυβέρνησης ήταν και παραμένει, όπως δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στο "Βήμα της Κυριακής", ότι η χώρα θα τα καταφέρει μόνη της. Ανεπισήμως, όμως, η τελική απόφαση, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, θα ληφθεί μετά τη δημοπρασία της Τρίτης.

Το δίλημμα για την κυβέρνηση παραμένει μεγάλο, παρά το γεγονός ότι, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα, τυχόν προσφυγή στον μηχανισμό δεν συνεπάγεται υποχρέωση λήψης νέων επώδυνων μέτρων. Κυβερνητικά στελέχη φοβούνται ότι η ένταξη στον μηχανισμό θα έχει σημαντική επικοινωνιακή επίπτωση και πιθανή αναστροφή της ανοχής που έχει κερδίσει μέχρι σήμερα η κυβέρνηση από την κοινωνία για τα επώδυνα μέτρα που πήρε.

"Θα φανούμε απλοί διαχειριστές της κρίσης και εντολοδόχοι των Βρυξελλών και του ΔΝΤ για τα περαιτέρω μέτρα (μεταρρύθμιση ασφαλιστικού και εργασιακού, απελευθέρωση αγορών, αποκρατικοποιήσεις) που έτσι και αλλιώς πρέπει να ληφθούν", αναφέρει στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που δεν συμμετέχει στην κυβέρνηση.

Στον αντίποδα, υπέρ της άμεσης προσφυγής στον μηχανισμό τάσσονται τα περισσότερα μέλη της άλλοτε ομάδας των εκσυγχρονιστών, καθώς θεωρούν ότι ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και η χώρα έχει πληρώσει υψηλό κόστος.

Στο καθαρά πρακτικό σκέλος, το υπουργείο Οικονομικών έχει να αντιμετωπίσει τη νέα υποβάθμιση της Fitch καθώς και πληροφορίες ότι επίκειται και υποβάθμιση από την S&P εντός των επόμενων 24ώρων. Προς το παρόν, η νέα υποβάθμιση της Fitch και μάλιστα κατά δύο ολόκληρες βαθμίδες είναι κάπως ανεκτή και η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι η S&P και η Μοοdy’s δεν θα την ακολουθήσουν στην ακραία επιφυλακτικότητά της απέναντι στις προοπτικές επίτευξης του στόχου δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Αν όμως υπάρξει και νέα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας στο "BBB-", τότε και σε αυτό το μέτωπο το θρίλερ θα επιστρέψει, καθώς στην πράξη θα ακυρωθεί η ευνοϊκή επίδραση από την απόφαση της ΕΚΤ να δέχεται και μετά το τέλος του 2010 ως ενέχυρο κρατικά ομόλογα με αξιολόγηση έως και "BBB-".

Αν η S&P ακολουθήσει τη Fitch, η Ελλάδα θα επιστρέψει στη θέση όπου βρισκόταν πριν από τη βοήθεια Τρισέ, καθώς τα κρατικά ομόλογα θα έχουν από δύο οίκους αξιολόγησης το όριο της αποδοχής από την ΕΚΤ και η χώρα θα εξαρτάται από την καλύτερη βαθμολογία της Moody’s, αναφέρουν τραπεζικά στελέχη. Τα ίδια στελέχη θεωρούν ότι οι ακραίες πλέον συνθήκες επιβάλλουν την προσφυγή της χώρας στον μηχανισμό στήριξης.

Ενδεχόμενη νέα υποβάθμιση θα μειώσει σημαντικά και τη θελκτικότητα της έκδοσης των εντόκων, τα οποία υπό διαφορετικές συνθήκες λόγω της κοντινής λήξης τους αποτελούν καλή τοποθέτηση για τις τράπεζες, μια και είναι σχετικά ασφαλές asset για ενέχυρο δανεισμού από την ΕΚΤ.

Τι θα βαρύνει στην κρίση των επενδυτών;

Την περασμένη Παρασκευή, υπό τον φόβο μήπως η κυβέρνηση υποβάλλει επίσημο αίτημα βοήθειας, μέρος των short θέσεων έκλεισε, με αποτέλεσμα το spread του δεκαετούς να υποχωρήσει στις 392 μονάδες βάσης.

Αυτή η υποχώρηση σημειώθηκε στη δημοπρασία καθώς δεν υπήρχαν πρόθυμοι πωλητές "χαρτιών" κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης. Λίγο πριν από το κλείσιμο της δευτερογενούς αγοράς ομολόγων είχε σπάσει το εμπάργκο και κυκλοφόρησε η υποβάθμιση της Fitch.

Η οριστικοποίηση των λεπτομερειών του μηχανισμού και το ορατό πλέον ενδεχόμενο η Ελλάδα να ζητήσει βοήθεια θα συνεχίσουν να πιέζουν τους κερδοσκόπους να πάρουν μέρος των μεγάλων κερδών τους από τις short θέσεις, εκτιμά έμπειρο στέλεχος της αγοράς.

Από την άλλη, ενδεχόμενη νέα υποβάθμιση της οικονομίας πιθανώς βραχυπρόθεσμα να επηρεάσει αρνητικά, αν όμως επιταχύνει την προσφυγή στον μηχανισμό, η επίπτωσή της μειώνεται, αναφέρει το ίδιο στέλεχος.