Οπαδούς στους κόλπους των τραπεζιτών και πολέμιους στους κόλπους των αναλυτών που παρακολουθούν το ανηλεές σφυροκόπημα των τραπεζικών μετοχών, συνδέοντάς το και με τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες, συγκεντρώνει το σχέδιο των 28 δισ. ευρώ του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.

Η πρώτη λογική παρατήρηση συνδέεται με τα… αυτονόητα. Για ποιον λόγο η κυβέρνηση παρέχει απλόχερα ρευστότητα σε ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο η ίδια διαβεβαιώνει πως δεν έχει πρόβλημα;

Μήπως, αναρωτιούνται οι περισσότερο καχύποπτοι, προκειμένου να μη φανούν τα προβλήματα ορισμένων τραπεζών, εξαναγκάζονται όλες να μετάσχουν στο σχέδιο, ασχέτως αν πραγματικά το έχουν ανάγκη; Ή ενδεχομένως η "ομπρέλα" του Δημοσίου έχει προληπτικό χαρακτήρα για να προλάβει προβλήματα αδυναμίας κάλυψης λήξεων χρεών και τιτλοποιημένων δανείων, που θα αρχίσουν να κάνουν έντονα την εμφάνισή τους από το 2009, με ποσά που προσεγγίζουν τα 15 δισ. ευρώ;

Η απάντηση στελεχών του υπουργείου Οικονομίας και της Τράπεζας της Ελλάδος για την ενεργοποίηση του σχεδίου συνδέεται με την ανάγκη να διατηρηθεί ζωντανή η πιστωτική επέκταση και δεν είναι τυχαίος ο στόχος για ρυθμό αύξησης των δανείων πάνω από το όριο του 10% το επόμενο έτος.

Πράγματι, η πιστωτική επέκταση δείχνει τουλάχιστον αξιοπρόσεχτη συγκράτηση τους τελευταίους μήνες, με το κόστος του χρήματος στα ύψη, τους καταναλωτές πρωτοφανώς επιφυλακτικούς, την τραπεζική ρευστότητα σφιχτή και τα δάνεια σε καθυστέρηση σε ανοδική τροχιά.

Είναι σαφές πως αν "παγώσουν" οι χορηγήσεις δανείων, η… μηχανή της ελληνικής οικονομίας θα αρχίσει να εμφανίζει εντονότερα σημάδια αρρυθμίας. Αγορά χωρίς χρήμα μεταφράζεται σε αγορά χωρίς επενδύσεις, χωρίς κατανάλωση, με αύξηση της ανεργίας και κατάρρευση του προϋπολογισμού. Γι’ αυτό και αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη στήριξη της πιστωτικής επέκτασης.

Στη διευκρινιστική ανακοίνωση που εξέδωσε άλλωστε την Παρασκευή το υπουργείο Οικονομίας τονίζει ότι "στο σχέδιο προβλέπεται ρητά ότι η πρόσθετη χρηματοδότηση που θα αποκτήσουν οι τράπεζες με τίτλους του ελληνικού δημοσίου θα διοχετευθεί αποκλειστικά για δάνεια προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στεγαστικά δάνεια με ανταγωνιστικούς όρους".

Το πρόβλημα είναι πως ασφαλιστικές δικλίδες στο σχέδιο δεν περιλαμβάνονται και οι πραγματικά θετικές διατυπώσεις φαντάζουν σαν ευχολόγιο. Ενδεχομένως να υπάρξει κάτι περισσότερο σαφές με τις υπουργικές αποφάσεις που αναμένεται να εκδοθούν τις προσεχείς εβδομάδες, αλλά προς το παρόν τίποτα δεν διασφαλίζει ότι οι τράπεζες δεν θα επωφεληθούν από την κρατική αρωγή για να κλείσουν τις δικές τους "τρύπες", μεταθέτοντας σε δεύτερο πλάνο τη δανειοδότηση μικρομεσαίων και νοικοκυριών με "ανταγωνιστικούς όρους".

Όσο για την "υποχρεωτική" συμμετοχή των τραπεζών που θα κάνουν χρήση των διατάξεων του σχεδίου και στο άρθρο 1 για την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης με αντάλλαγμα την έκδοση προνομιούχων μετοχών, ενδιαφέρον έχει η διαρροή των τελευταίων ημερών πληροφοριών σύμφωνα με τις οποίες η συμμετοχή του κράτους στο μετοχικό κεφάλαιο των εν λόγω τραπεζών μπορεί να φτάσει έως και το 25%.

Φαντάζει τουλάχιστον παράδοξο για μία τράπεζα η οποία δεν έχει πρόβλημα να αποδεχθεί "κρατικό καπέλο" σε τόσο μεγάλο ποσοστό έστω και αν το σχέδιο δίνει τη δυνατότητα απαλλαγής από το δημόσιο έλεγχο από την 1η Ιουλίου 2009 και μετά και όχι έπειτα από πέντε χρόνια όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο.