Η αμερικανική προεδρία Μπάιντεν απέδειξε μέσα στο Σαββατοκύριακο πόσο μεγάλη σημασία έχει για τον υπόλοιπο κόσμο, ποιος βρίσκεται στο τιμόνι των ΗΠΑ.
Ελάχιστος χρόνος έχει περάσει από τότε που πρωτοανακοινώθηκε μέσω της Τζάνετ Γέλεν η πρόταση των ΗΠΑ για έναν ελάχιστο αλλά παγκόσμιο κοινό παρονομαστή στην εταιρική φορολογία, έως τη λήψη της σχετικής απόφασης από τους G-7, που εκτιμάται βάσιμα ότι θα υιοθετηθεί γενικώς, επιφέροντας σημαντικό πλήγμα στους λεγόμενους φορολογικούς παραδείσους αλλά και στη δυνατότητα πολυεθνικών κολοσσών, εντός αλλά και εκτός του χώρου της τεχνολογίας, να φοροαποφεύγουν με άνεση.
Χρειάστηκε να περάσουν περίπου… 11 χρόνια από τότε που ο υπογράφων είχε αναφερθεί σε αυτή την αχίλλειο πτέρνα της παγκοσμιοποίησης, τόσο σε σχέση με τη φορολόγηση των μεγάλων διεθνών εταιρειών όσο και των πλούσιων πολιτών (ζητήματα που συνδέονται πολύ περισσότερο απ' ό,τι εκ πρώτης όψεως φαίνεται), προειδοποιώντας ότι χρειάζεται διεθνής πολιτική δράση για να αποφευχθούν τα χειρότερα…
Σήμερα, αυτή η πολιτική δράση δείχνει να κορυφώνεται καθώς οι ίδιοι οι πολιτικοί συνειδητοποίησαν τις παρενέργειες που δημιουργήθηκαν στις κοινωνίες τους από την αύξηση των ανισοτήτων.
Προ μηνών, είχαμε επίσης παρατηρήσει ότι τα όσα έχουν ήδη συμβεί στις κοινωνίες, δημιουργώντας νέες δυναμικές, επιτείνονται από τις επιπτώσεις, κοινωνικές, οικονομικές αλλά και ψυχολογικές, της πανδημίας.
Οι αλλαγές που έρχονται μπορεί να είναι σαρωτικές, ακόμη και σε ό,τι αφορά την ίδια τη λειτουργία των εταιρικών γιγάντων, αλλά και τη σχέση με τους μετόχους τους.
ESG: Μετοχικός ακτιβισμός για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση
Στην ουσία, όπως είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται εδώ και λίγα χρόνια, όταν άρχισε μια συζήτηση μεταξύ υψηλόβαθμων εταιρικών CEO στις ΗΠΑ ότι «σκοπός δεν μπορεί να είναι μόνο το κέρδος», μπαίνει μπροστά μια διαδικασία που ενδέχεται να καταστήσει… παλαιολιθικές τις απόψεις ότι μια επιχείρηση έχει σκοπό αποκλειστικά τη μεγιστοποίηση του κέρδους της (άντε με μια εσάνς… κοινωνικής ευθύνης).
Μετασχηματίζοντας έτσι συνολικά τον ρόλο των επιχειρήσεων, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο!
Μοχλός αυτής της κίνησης είναι το λεγόμενο ESG (Environmental, Social, and Governance), που μπορεί στα καθ' ημάς να αποτελεί «φρέσκο» ακρωνύμιο και... «σλογκανάκι», στο εξωτερικό όμως και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ αρχίζει να έχει πολύ μεγάλες επιπτώσεις, καθώς οι επενδυτές/μέτοχοι απαιτούν (κυριολεκτικά) από τις εταιρείες στις οποίες επενδύουν, να τηρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, σε αυτούς τους ανερχόμενους πυλώνες της εταιρικής δραστηριότητας!
Ο λεγόμενος «μετοχικός ακτιβισμός», ειδικά στις ΗΠΑ, δεν αφορά μόνο το περιβάλλον ή τη συνηθισμένη εταιρική διακυβέρνηση, όπως ίσως θα πίστευαν κάποιοι.
Σαφή ένδειξη της δύναμης αυτών των νέων μετοχικών κινημάτων αποτελεί όντως το γεγονός ότι ένα μικρό fund που κατείχε λιγότερο από το 1% της EXXON υποστηρίχθηκε από άλλα μεγάλα, με αποτέλεσμα να εκλέξει δύο μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο της πασίγνωστης πετρελαϊκής εταιρείας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας να στραφεί η διοίκησή της δυναμικά προς την καθαρή ενέργεια.
Αναδύεται και η πολιτική «διαπλοκή»
Ίσως ακόμη μεγαλύτερη σημασία όμως έχει ο ακτιβισμός σε θέματα που αφορούν τη σχέση των μεγάλων εταιρειών με την πολιτική, ιδίως δε με το ποιους πολιτικούς και ποιες πολιτικές θέσεις υποστηρίζουν, όχι μόνο με τα λόγια αλλά με το… χρήμα τους!
Βλέποντας ότι αρκετές εταιρείες αλλού «ψηφίζουν» με το «στόμα» τους (δημόσιες δηλώσεις και θέσεις σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα) κι αλλού με την… τσέπη τους (δωρεές και επιχορηγήσεις σε πολιτικούς και κόμματα), ακτιβιστές μέτοχοι άρχισαν να ζητούν «πλήρη αποκάλυψη» σε τέτοιου είδους πολιτικά κονδύλια.
Όπως γράφουν οι New York Times, το 2019 υπήρξαν 51 τέτοιες προτάσεις σε Γενικές Συνελεύσεις εταιρειών του S&P 500, από τις οποίες όμως δεν «πέρασε» καμία. Το 2020, υπήρξαν 55 και πέρασαν οι έξι.
Φέτος έχουν ήδη υποβληθεί 30 προτάσεις και από τις επτά που τέθηκαν σε ψηφοφορία, πέρασαν οι πέντε, ενώ ήδη καταγράφονται και περιπτώσεις που οι προτάσεις αυτές υιοθετούνται ομόφωνα, χωρίς να απαιτηθεί ψηφοφορία!
Είναι ίσως νωρίς για να κρίνουμε πόσο δυνατός θα αποδειχθεί αυτός ο άνεμος αλλαγής. Όλα όμως δείχνουν ότι μετά τα όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον εσωτερικό διχασμό που έχουν προκαλέσει, ο «φάρος της Δύσης» αρχίζει να ψάχνει πολύ συστηματικά σε ποια σημεία η στρέβλωση του καπιταλισμού άρχισε να βλάπτει σοβαρά την ομαλή λειτουργία της Δημοκρατίας.
Αλλά και ότι παρά τα γνωστά μειονεκτήματά της, η άνοδος της διαδραστικής επικοινωνίας, των social media, που καθιστούν την πληροφορία όπλο υπέρ δικαίων και αδίκων, οδηγώντας ενίοτε σε οργανωμένες αντιδράσεις, πελατών/καταναλωτών και επενδυτών/μετόχων, δημιουργεί διεθνώς ένα κλίμα αυξημένης λογοδοσίας, ακόμη και τις πιο ισχυρές διεθνείς εταιρείες.
Ένα κλίμα που σταδιακά θα έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο και στις ελληνικές εταιρείες…