Σήκω, άνοιξε το μυαλό σου και …περπάτα

Η "φιλοσοφία της περπατήματος", μιας εξαιρετικά απλής τακτικής που μπορεί να αλλάξει τον νου και την ζωή του ανθρώπου -και που εξάλλου συνέβαλλε στην αναρρίχηση πολλών μεγάλων φιλοσόφων.

Δημοσιεύθηκε: 2 Ιανουαρίου 2012 - 17:36

Christopher Caldwell

Το να καταφύγουμε στο να κάνουμε περισσότερες βόλτες στο νέο έτος, ακούγεται σαν να προτρέπουμε τον κόσμο να πάρει έναν υπνάκο παραπάνω –να επιλέγουμε την τεμπελιά αντί για την δουλειά.

Πολλοί ευφυείς άνθρωποι δεν το βλέπουν όμως έτσι. Ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα το 2011 ήταν το «Marcher: Une philosophie» (Περπάτημα: Μια φιλοσοφία), του Frederic Gros, Παριζιάνου Καθηγητή και εκδότη έργων του Μισέλ Φουκώ. Ο κ. Gros παρατηρεί ότι οι πλέον παραγωγικοί συγγραφείς και φιλόσοφοι –Ρουσώ, Καντ, Ρεμπώ, Ρ. Λ. Στήβενσον, Νίτσε, Τζακ Κέρουακ- υπήρξαν επίσης ακαταπόνητοι περιπατητές.

Η εύκολη απάντηση είναι ότι είχαν δίκιο οι μητέρες που συμβούλευαν ότι «ένα καλό, δυναμικό περπάτημα θα καθαρίσει το κεφάλι σου!». Όταν περπατάς, αφήνεις πίσω πολλά βάρη της καθημερινότητας, αν και συλλέγεις των άλλων. Όταν περπατάς, πολλά πράγματα που μοιάζουν ευλογοφανή μετατρέπονται σε αστήριχτα και πολλά πράγματα που μοιάζουν απίθανα γίνονται αληθινά. Και αυτό είναι που κάνουν οι ευφυείς συγγραφείς.

Φυσικά, δεν είναι όλα τα περπατήματα ίδια. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα randonnees (πεζοπορία) και τα promenades (περίπατοι). Οι αλητείες του Νίτσε στα αλπινικά δάση δεν είναι το ίδιο με τους αργούς περιπάτους του Καντ κάθε απόγευμα στο Κόνισμπεργκ, όπου πρόσεχε να μην αναπνέει από την μύτη (γιατί το θεωρούσε ανθυγιεινό) και να μην ιδρώνει (γιατί το θεωρούσε αηδιαστικό).

Ο Ρεμπώ έφτιαξε το όνομά του ως ποιητής όταν περπάτησε από το Σαρλβιλ στο Παρίσι, αλλά αυτό συνέπεσε με τον γαλλο-πρωσικό πόλεμο. Όταν τελείωσαν τα λεφτά του, υποχρεώθηκε να διασχίσει εχθρικά μέτωπα για να φτάσει σπίτι του. Πέρασε τις τελευταίες ημέρες του στην Μασσαλία περιμένοντας ένα τεχνητό πόδι με το οποίο θα αντικαθιστούσε εκείνο που έχασε όταν μολύνθηκε διασχίζοντας την ανατολική Αφρική.

Το παράδοξο της μεγάλης λογοτεχνικής αξίας του περπατήματος, είναι ότι το νόημα έρχεται όταν ο αφηγητής σταματά να περπατά και επανεντάσσεται στο κοινωνικό σύνολο. Το ίδιο το περπάτημα σπάνια είναι φοβερά ενδιαφέρον. Ο κ. Gros το αντιλαμβάνεται αυτό. Δεν αποκαλεί το περπάτημα βαρετό, αλλά παραδέχεται ότι είναι μονότονο.

Οπότε, πώς γίνεται μια τόσο μονότονη δραστηριότητα ελκυστική για τους βαθιά σκεπτόμενους; Κατά τον κ. Gros, σε μια βόλτα μπορεί να συμβούν μαγικά πράγματα. «Αυτή η αίσθηση υπέρβασης που δίνει το περπάτημα, έρχεται όταν πια μετά δυσκολίας σηκώνεις τα πόδια σου από το έδαφος, το μυαλό σου είναι τόσο γεμάτο, που ξεχνάει να λάβει υπόψη πόσο εξαντλημένα είναι τα πόδια.»

Η εξάντληση είναι εξαγνιστική, γιατί μειώνει την περηφάνια. Το να ξεφύγεις για λίγες ημέρες ή ακόμη και για λίγες ώρες, σημαίνει να αφήσεις πίσω αυτά για τα οποία νοιάζεσαι, όπως και να αφήσεις πίσω την ίδια σου την ταυτότητα και έτσι, μπορείς να δοκιμάσεις νέους τρόπους σκέψης.

Υπάρχει και πρακτική πλευρά. Η προετοιμασία για μια βόλτα σε υποχρεώνει να κάνεις τι ξεκαθάρισμα ανάμεσα σε αυτά που χρειάζεται (βασικά να προστατευθείς από το κρύο και την πείνα) και εκείνα που θέλεις. Επίσης κάνει το ξεκαθάρισμα ανάμεσα στο τι είναι παροδικό και τι είναι μόνιμο. Και «το να αντιμετωπίσουμε κάτι που έχει διάρκεια, μας αποστασιοποιεί από τα εφήμερα νέα που μας κατακλύζουν καθημερινά.»

Το πιο σημαντικό μάθημα που διδάσκει το περπάτημα στον συγγραφέα είναι ότι, αν και υπάρχουν ορισμένες υποχρεώσεις που δεν γίνεται να εξαφανιστούν, αυτές οι υποχρεώσεις συχνά αποδεικνύονται λιγότερο δύσκολες απ’όσο νομίζαμε. Υπάρχουν καταστάσεις που μοιάζει αδύνατο να πραγματοποιηθούν, αλλά εντέλει είναι δυνατόν να υλοποιηθούν αν τις προσεγγίσουμε με μικρά, πρακτικά βήματα.

«Ότι κι είναι, θα χρειαστεί χρόνο,» αναφέρει ο κ. Gros όσον αφορά τα δύσκολα σημεία της πεζοπορίας. «Σε κάθε περίπτωση, το βράδυ θα έρθει και τότε τα πόδια εντέλει θα έχουν καταπιεί με μικρές, συνεχόμενες μπουκιές, την απόσταση που έμοιαζε αδύνατο να καλυφθεί.»

Ο αρθρογράφος είναι senior editor της The Weekly Standard

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation