Το Brexit τρομάζει τις χώρες εκτός ευρωζώνης

Η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ θα στερήσει από τις οκτώ άλλες χώρες του μπλοκ που δεν συμμετέχουν στην ευρωζώνη έναν ισχυρό σύμμαχο, αναγκάζοντάς τες να κάνουν πολιτικά δύσκολες επιλογές, σύμφωνα με αξιωματούχους και αναλυτές στα εν λόγω κράτη.

«Η βρετανική έξοδος από την ΕΕ θα αλλάξει τη σχέση μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης και εκείνων εκτός του κοινού νομίσματος, σε βάρος των τελευταίων», ανέφερε ο Sebastian Plociennik, επικεφαλής του ευρωπαϊκού προγράμματος του Πολωνικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, ενός think-tank.

«Θα αντιμετωπίσουν μια επιλογή μεταξύ της εσπευσμένης υιοθέτησης του ευρώ και της πολιτικής και οικονομικής περιθωριοποίησης».

Αν και δεν θα αντιμετωπίσουν ένα τόσο δύσκολο μέλλον όλες οι χώρες που δεν συμμετέχουν στην ευρωζώνη, τα κράτη αυτά ανησυχούν πως, χωρίς τη Βρετανία, η ισορροπία δυνάμεων στην ΕΕ θα γείρει έντονα υπέρ των κυβερνήσεων της ευρωζώνης. Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει δυσκολότερο να προωθηθούν όπως πρέπει τα συμφέροντα εκείνων που δεν συμμετέχουν στο κοινό νόμισμα.

Στον βαθμό που η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και άλλοι, επιδιώκουν πρωτοβουλίες που στοχεύουν σε στενότερη οικονομική, χρηματοοικονομική και δημοσιονομική ολοκλήρωση στην ευρωζώνη, θα μπορούσε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι χώρες εκτός ευρώ είναι εγκλωβισμένες σε μια περιοχή δεύτερης ταχύτητας.

Ο Lubomir Zaoralek, ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών, ήταν μεταξύ των πρώτων που προειδοποίησαν γι' αυτούς τους κινδύνους, υποστηρίζοντας στον απόηχο του δημοψηφίσματος για το Brexit: «Η συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ πρέπει να πραγματοποιηθεί και με τα 27 κράτη (...) Η λανθασμένη αντίδραση θα ήταν μια βιαστική ολοκλήρωση».

Πέραν της Βρετανίας, τα κράτη της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στην ευρωζώνη είναι η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσέχικη Δημοκρατία, η Δανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σουηδία.

Οι διαφωνίες είναι έντονες μεταξύ των κυβερνήσεων της ευρωζώνης, σχετικά με μια πιο ολοκληρωμένη νομισματική ένωση, περιλαμβανομένης της κοινής ασφάλισης των καταθέσεων και των μεταφορών δημοσιονομικών πόρων.

Ωστόσο, οι χώρες που επιφυλάσσονται να υιοθετήσουν το ευρώ, όπως η Πολωνία και η Σουηδία, θεωρούσαν τη Βρετανία ως καθησυχαστική παρουσία στις Βρυξέλλες, επιδεικνύοντας με το οικονομικό της κύρος και την ισχύ του χρηματοοικονομικού της τομέα ότι η ΕΕ ήταν αναμφίβολα μια ένωση πολλών νομισμάτων.

Με τη Βρετανία μέσα στην ΕΕ, το συνολικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των μελών εκτός της ευρωζώνης αντιστοιχεί περίπου στο 40% εκείνου των 19 χωρών της ευρωζώνης. Χωρίς τη Βρετανία, το ΑΕΠ των χωρών που δεν είναι στο ευρώ θα συρρικνωθεί περίπου στο 16% εκείνου της ευρωζώνης.

Περιλαμβανομένης της Βρετανίας, οι χώρες που δεν είναι στην ευρωζώνη έχουν συνολικό πληθυσμό 170 εκατομμυρίων ανθρώπων, δηλαδή το μισό εκείνου της ευρωζώνης. Χωρίς τη Βρετανία, αυτό το νούμερο συρρικνώνεται σε 105 εκατομμύρια ή ελάχιστα άνω του 30% του συνολικού πληθυσμού της ευρωζώνης.

Πρώιμο «θύμα» του Brexit ήταν η συμφωνία που διαπραγματεύτηκε τον Φεβρουάριο ο Ντέιβιντ Κάμερον, πρώην πρωθυπουργός, προκειμένου να χαλαρώσουν οι όροι της βρετανικής συμμετοχής -μια συμφωνία που είχε σημαντικές συνέπειες για τις χώρες που δεν είναι στο ευρώ.

Βάσει της συμφωνίας, «μέτρα των οποίων σκοπός είναι η εμβάθυνση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, δεν θα είναι υποχρεωτικά για κράτη μέλη των οποίων το νόμισμα δεν είναι το ευρώ». Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι οι χώρες εκτός ευρωζώνης είχαν το ελεύθερο να μη συνδράμουν τις χρηματοοικονομικές διασώσεις των κρατών της ευρωζώνης.

Χάρη στο «όχι» του βρετανικού δημοψηφίσματος, αυτή η συμφωνία δεν είναι πλέον βάσιμη. Η ΕΕ επανέρχεται στο προηγούμενο status quo, στο πλαίσιο του οποίου μόνο η Δανία έχει το νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να μην υιοθετήσει το ευρώ -αν και η Σουηδία απέρριψε τη συμμετοχή στη νομισματική ένωση με δημοψήφισμα το 2003 και άλλες κυβερνήσεις δεν έχουν πιέσει πολύ τη Στοκχόλμη επάνω στο θέμα από τότε.

Όλα τα κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που προσχώρησαν στην ΕΕ την περίοδο 2004-2013 είναι, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου, υποχρεωμένα να υιοθετήσουν το ευρώ προκειμένου να ανταποκριθούν στα κριτήρια της συμμετοχής.

Αυτό ανησυχεί την Πολωνία, τη μεγαλύτερη οικονομία στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη και έκτη μεγαλύτερη στην ΕΕ. Μιλώντας λίγες ημέρες μετά το βρετανικό δημοψήφισμα, ο Witold Waszczykowski, υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, τόνισε: «Το να μπούμε στο ευρώ σήμερα και να αναλάβουμε μια κοινή οικονομική πολιτική με τους φόρους της, τις δημοσιονομικές λύσεις, τον βασικό μισθό που βασίζεται στα επίπεδα των μισθών της δυτικής Ευρώπης -αυτό θα ήταν καταστροφή για την πολωνική οικονομία».

Την ίδια ώρα, ο Waszczykowski βλέπει επιπλέον τα μειονεκτήματα του να είναι «στην απέξω». «Αν δεν είμαστε στην ευρωζώνη, τότε δεν θα μπορούμε να συμμετέχουμε στις πολιτικές δομές τις οποίες η ευρωζώνη θέλει να δημιουργήσει», επεσήμανε.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation