Ευρωσχέδιο απευθείας απελάσεων στην Τουρκία ανάβει φωτιές στην Αγκυρα

Η ΕΕ αποπειράται να ανοίξει μια νόμιμη οδό, ώστε η Ελλάδα να στέλνει συστηματικά αιτούντες ασύλου πίσω στην Τουρκία, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να απογοητεύσει την Άγκυρα και να θέσει σε κίνδυνο το σχέδιο δράσης τριών δισ. ευρώ που συμφώνησε για την αναχαίτιση της ροής προσφυγών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ζητήσει από τα κράτη-μέλη να εξετάσουν τον χαρακτηρισμό χωρών με λειτουργικά συστήματα ασύλου στα σύνορα του μπλοκ ως «ασφαλείς τρίτες χώρες», επιτρέποντας τη γρήγορη απέλαση σε αυτές των αιτούντων ασύλου που τις διέσχισαν.

Η πρόταση έχει αναστατώσει την Άγκυρα, η οποία υποστηρίζει πως οι υπάρχοντες κανονισμοί δεν επιτρέπουν στην Ελλάδα να επιστρέψει «γνήσιους» πρόσφυγες. Τούρκοι αξιωματούχοι ανησυχούν πως το μήνυμα της Κομισιόν υπονοεί πως οποιοσδήποτε έχει περάσει από την Τουρκία, θα μπορούσε να επιστρέψει εκεί.

Ένας Τούρκος αξιωματούχος προειδοποίησε πως μια τέτοια κίνηση θα «βύθιζε» τη συμφωνία-ναυαρχίδα μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, που αποσκοπεί στη μείωση της ροής προσφύγων προς την Ευρώπη. «Αν συμβεί αυτό, το σχέδιο δράσης Τουρκίας-ΕΕ θα έχει πρόβλημα», τόνισε.

Στο πλαίσιο της κίνησης για αύξηση των απελάσεων αιτούντων ασύλου από την Ευρώπη, η Αθήνα χαρακτήρισε την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα», παρά τις αμφιβολίες για την πρακτικότητα και τη νομιμότητα ενός τέτοιου σχεδίου.

Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επανειλημμένως ζητήσει από την Άγκυρα να δεχθεί οικειοθελώς πίσω αιτούντες ασύλου που έχουν ταξιδέψει μέσω Τουρκίας για να φτάσουν στην Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα, η ΕΕ θα ξεκινούσε ένα μεγάλο πρόγραμμα μετεγκατάστασης περίπου 250.000 προσφύγων τον χρόνο, σύμφωνα με το «σχέδιο Samsom» -από τον Diederik Samsom, τον Ολλανδό πολιτικό που πέταξε την ιδέα δημόσια τον περασμένο μήνα.

Πολιτικοί αναλυτές έχουν αμφισβητήσει το αν το σχέδιο που στηρίζει το Βερολίνο για χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλή χώρα θα ήταν νόμιμο, δεδομένου του ασυνάρτητου συστήματος ασύλου της και της αστάθειας στα ανατολικά της χώρας. Κάθε άφιξη θα πρέπει να περάσει από πλήρη εξέταση για να προσδιοριστεί η διαδρομή που ακολούθησε, ενώ η Τουρκία πρέπει να είναι πρόθυμη να δεχθεί οποιαδήποτε επιστροφή.

«Αυτό είναι πολιτικό όσο και νομικό», τόνισε η Elizabeth Collett, διευθύντρια στο think tank Migration Policy Institute. «Δεν νομίζω πως αυτή τη στιγμή το τουρκικό σύστημα ασύλου είναι σε τέτοια κατάσταση ώστε η Ελλάδα να στείλει πίσω κάθε άφιξη».

Αν και η Ουγγαρία έχει μια παρόμοια πολιτική στα σύνορά της με τη Σερβία, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν επιτρέπουν απελάσεις προς «ασφαλείς τρίτες χώρες», αλλά μόνο την αποστολή των ανθρώπων πίσω στη χώρα προέλευσής τους.

Η κίνηση της Βουδαπέστης αρχικά προσέλκυσε οξεία κριτική, αλλά από τότε έχει θεωρηθεί εύλογη ανταπόκριση στην προσφυγική κρίση της ηπείρου που δεν δίνει ενδείξεις υποχώρησης.

Οι Βρυξέλλες και τα κράτη-μέλη έχουν στραφεί σε όλο και πιο σκληροπυρηνικές πολιτικές, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το ένα εκατομμύριο πρόσφυγες που έχουν φτάσει στην Ευρώπη από τις αρχές του 2015.

Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, επικεφαλής της ΕΕ για τη μετανάστευση, προειδοποίησε την Τετάρτη ότι δεν θα επιτρέπεται η είσοδος στην ΕΕ σε πρόσφυγες που αρνούνται να αιτηθούν προστασία στην πρώτη χώρα όπου φτάνουν -όπως στην Ιταλία ή την Ελλάδα. «Δεν είναι στο χέρι τους να διαλέξουν κράτος-μέλος», ανέφερε ο κ. Αβραμόπουλος.

Επιπλέον εγκωμίασε την Ιταλία και την Ελλάδα, οι οποίες έχουν και οι δύο δεχθεί κριτική πως απέτυχαν να επεξεργαστούν σωστά τις αφίξεις, λέγοντας πως βελτίωσαν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τους αιτούντες ασύλου. Η Ελλάδα παίρνει πλέον τα αποτυπώματα από το 78% των αφίξεων, έναντι μόλις 8% των αφίξεων τον Σεπτέμβριο. Η Ιταλία, στο μεταξύ, παίρνει αποτυπώματα από το 87% των νεοφερμένων, έναντι μόλις 36% την ίδια περίοδο πέρυσι.

Αλλά ο κ. Αβραμόπουλος επέκρινε τα κράτη-μέλη πως δεν κάνουν αρκετά σε ό,τι αφορά στο σχέδιο της ΕΕ για μετεγκατάσταση των προσφύγων, γεγονός που έχει οδηγήσει στη μετακίνηση μόλις λιγότερων από 500 ανθρώπων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες χώρες της ΕΕ σε πέντε μήνες. Το αρχικό σχέδιο αποσκοπούσε στη μετακίνηση 160.000 ανθρώπων μέσα σε δύο χρόνια.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation