To Ιράν απειλεί την οικονομική υπεροχή της Σαουδικής Αραβίας

Οι πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ της Ιταλίας και της Γαλλίας υποδέχτηκαν την επίσκεψη του Ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί αυτή την εβδομάδα με μεγάλο ενθουσιασμό.

Η Μέση Ανατολή είναι βυθισμένη σε μια θρησκευτική αναταραχή, με το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία να μετέχουν σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων στη Συρία, που αποκτάει απειλητικές διαστάσεις για τη διεθνή ασφάλεια.

Αλλά η επανεμφάνιση του Ιράν στις διεθνείς αγορές δημιουργεί προοπτικές για μια σπάνια φλέβα χρυσού από τις αναδυόμενες αγορές και καθιστά πιθανό το ενδεχόμενο η ανάδυσή του να παρακινήσει τη Σαουδική Αραβία σε μια νέα φάση οικονομικού ανταγωνισμού με τον περιφερειακό της αντίπαλο.

Ο κ. Ρουχάνι και η αντιπροσωπεία του υπέγραψαν συμβόλαια στην Ιταλία αξίας περίπου 17 δισ. δολαρίων -για αγωγούς πετρελαίου μέχρι σιδηροδρόμους- και στη Γαλλία για 114 αεροσκάφη Airbus. Τα ντιλ αυτά, με δύο ευρωπαϊκές χώρες με τις οποίες το Ιράν είχε σχέσεις πριν η επιβολή του εμπάργκο συνθλίψει την οικονομία του, είναι ένα προμήνυμα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει τώρα που έχουν αρθεί οι περισσότερες (αλλά όχι όλες) κυρώσεις.

Ορισμένοι περιφερειακοί οικονομολόγοι υπολογίζουν τις επενδυτικές ανάγκες του Ιράν στα 150 δισ. δολάρια ετησίως για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το πιο προσεκτικό Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει την αύξηση των ιρανικών εισαγωγών από τα 75 δισ. δολάρια φέτος στα 115 δισ. δολάρια το 2020.

Τι έχει κάνει για αυτό η Σαουδική Αραβία; Έχει ξεκινήσει μια ριζική μεταρρύθμιση της διοίκησης της οικονομίας της και του συστήματος κοινωνικών παροχών. Παρόμοιες μεταρρυθμίσεις είχαν συζητηθεί και στο παρελθόν και είχαν απορριφθεί ως πολύ ριψοκίνδυνες. Αλλά κάποιες επιδοτήσεις για καύσιμα -μια τεράστια αιμορραγία σε εποχές χαμηλών τιμών πετρελαίου- κόπηκαν. Και ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο νέος διάδοχος, έχει παρουσιάσει την ιδέα μιας μερικής εισαγωγής στο χρηματιστήριο της Saudi Aramco, της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας και το «διαμάντι» του βασιλείου.

Η ιδέα οδήγησε διεθνείς αναλυτές σε εκτιμήσεις για τις πιθανές αποτιμήσεις, που μπορεί να ήταν και η βασική πρόθεση: να στρέψει τα φώτα μακριά από το Ιράν. Το Ριάντ γνωρίζει πολύ καλά ότι όταν οι Δυτικοί κοιτούν την Σαουδική Αραβία, βλέπουν τον τεράστιο πλούτο της. Η οικονομία παραμένει σχετικά κλειστή στους ξένους επενδυτές. Αλλά δεν πρέπει να υποτιμάται.

Αν και μια χώρα ραντιέρηδων που βασίζεται στην πελατοκρατία, έχει κατά το παρελθόν δημιουργήσει οάσεις υπεροχής. Η Saudi Aramco, που επαναγοράστηκε από τους Αμερικανούς ιδιοκτήτες της το 1970 και η Sabic, η εταιρεία πετροχημικών που ιδρύθηκε την ίδια εποχή, είναι δύο παραδείγματα. Αλλά έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε.

Η κατάρρευση των τιμών του αργού πετρελαίου, η πρόκληση του Ιράν και η ανάγκη να προσφέρει προοπτικές για τους νέους που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στον τζιχαντισμό του ISIS, δείχνουν ότι η ηγεσία του βασιλείου πρέπει να δώσει μια απάντηση.

Οι γείτονές τους καραδοκούν για να αρπάξουν τις ευκαιρίες. Τα λιμάνια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων θα γίνουν κέντρο μεταφόρτωσης για το Ιράν. Το πλούσιο σε αέριο Κατάρ μπορεί να βοηθήσει το Ιράν να εκμεταλλευτεί τα τεράστια αποθέματά του. Οι διεθνείς τράπεζες πιθανότατα θα κρατήσουν αποστάσεις από το Ιράν από φόβο για τον κίνδυνο του αντισυμβαλλόμενου, που δημιουργεί χρυσές ευκαιρίες για τοπικές τράπεζες από το Ντουμπάι έως τη Βηρυτό.

Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία μπορεί να τα πάει καλύτερα κατά του Ιράν στην οικονομική παρά στη διπλωματική και στρατιωτική αρένα. Ακόμα και ένα Ιράν που ήταν αντιμέτωπο με κυρώσεις, κατάφερε να κερδίσει το βασίλειο στα μέτωπα της ευρύτερης περιοχής, ασκώντας μεγαλύτερη επιρροή. Όταν το Ριάντ διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Τεχεράνη, μόνο ο «πελάτης» του το Μπαχρέιν και μια ομάδα χωρών από το Κέρας της Αφρικής ακολούθησαν.

Η ιδέα ότι οι τιτάνες του Κόλπου θα μετατρέψουν την αντιμαχία τους σε μια οικονομική μάχη βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο. Ωστόσο, σε μια εποχή που το διεθνές γεωπολιτικό σύστημα μετατοπίζεται για να συμπεριλάβει και το Ιράν και πληθαίνουν οι φωνές για τις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με τον τζιχαντισμό, οι ηγέτες του Ριάντ πρέπει να επανεξετάσουν την ισχύ τους.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation