Οι Κούρδοι ετοιμάζονται για νέο «χτύπημα» στον Ερντογάν

Τον Ιούνιο, μια νέα συμμαχία των ασθενέστερων δυνάμεων της τουρκικής πολιτικής -Κούρδων, αριστεριστών και ακτιβιστών για τα δικαιώματα των γυναικών- άφησε κατάπληκτη την τουρκική πολιτική ελίτ κερδίζοντας το 13% των ψήφων.

Την Κυριακή ελπίζουν να το κάνουν ξανά, αλλά αυτή τη φορά υπό πιο δυσμενείς συνθήκες: με τις συγκρούσεις ανάμεσα στο κράτος και τους Κούρδους μαχητές να έχουν αρχίσει ξανά, τις βομβιστικές επιθέσεις ισλαμιστών κατά Κούρδων ακτιβιστών και την πόλωση που προκαλεί η πολιτική ρητορική του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.

Αν το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) πιάσει το όριο του 10% για την εκπροσώπησή του στο κοινοβούλιο, θα προκαλέσει ένα σοβαρό πλήγμα στην ηγεσία του κ. Ερντογάν, πιθανότατα στερώντας του την απόλυτη πλειοψηφία και την αύρα του άτρωτου που τον ακολουθεί από τότε που ξεκίνησε την πρώτη από τις τρεις θητείες ως πρωθυπουργός το 2003.

«Τουλάχιστον έχουν καινούργιες ιδέες», είπε η Γιλντίζ Ασλάν, 24χρονος κάτοικος της Κωνσταντινούπολης, που ανέφερε ότι παρότι δεν είναι Κούρδισσα, σκοπεύει να ψηφίσει το HDP.

«Το AKP βρίσκεται στην εξουσία από τότε που ήμουν παιδί και η οικογένειά μου ψηφίζει πάντοτε αυτούς», σημείωσε. «Αλλά για εμένα, πρέπει πάντα να θυμίζεις στους πολιτικούς ότι είσαι ανεξάρτητος, όχι ότι είσαι πάντα στο στρατόπεδό τους».

Οι εκλογές του Νοεμβρίου είναι η δεύτερη αναμέτρηση μετά από αυτήν του Ιουνίου, που οδήγησε στην ιστορική συμμετοχή του φιλοκουρδικού HDP στο νομοθετικό σώμα, αλλά και στη διάσπαση του κοινοβουλίου, σε κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για σχηματισμό κυβέρνησης και σε νέες εκλογές.

Από τότε, ισλαμιστές τζιχαντιστές πραγματοποίησαν βομβιστική επίθεση σε ειρηνική διαδήλωση στην Άγκυρα στην οποία μετείχε το HDP, προκαλώντας τον θάνατο 102 ανθρώπων στο μεγαλύτερο τρομοκρατικό χτύπημα στην ιστορία της Τουρκίας. Τα γραφεία του κόμματος δέχθηκαν επίθεση και ο ηγέτης τους, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ερευνάται για προσβολή του προέδρου και για παραγωγή προπαγάνδας για τρομοκρατική οργάνωση. Ο κ. Ντεμιρτάς αρνήθηκε να δώσει συνέντευξη, επικαλούμενος το βαρύ του πρόγραμμα.

Η επίθεση στην Άγκυρα ανάγκασε το HDP να αναβάλει για λόγους ασφαλείας τις πολυπληθείς του διαδηλώσεις, μέσω των οποίων είχε επιτευχθεί η πολιτική ζύμωση ανάμεσα σε Κούρδους που αναζητούν μια πολιτική φωνή, αριστερούς που εδώ και καιρό έχουν εκτοπιστεί στο περιθώριο του πολιτικού διαλόγου, ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών και των ομοφυλοφίλων και ακόμα και πρώην υποστηρικτών του Ερντογάν που βλέπουν τις προσπάθειές του να διευρύνει τις αρμοδιότητες του προέδρου ως κατάχρηση εξουσίας.

Το κυβερνών κόμμα AKP και τα μεγαλύτερα αντιπολιτευτικά κόμματα έχουν εντωμεταξύ εντείνει τις επιθέσεις τους κατά του HDP, που απέρριπταν κάποτε ως πολιτικό νάνο. Αυτό που παίζεται είναι η ψήφος 15 περίπου εκατ. Κούρδων, που μέχρι πρόσφατα μοίραζαν την στήριξή τους ανάμεσα στον Ερντογάν και στην αντιπολίτευση.

Ο κ. Ερντογάν δεν εγκαταλείπει εύκολα τις ψήφους των Κούρδων. Έχει κάνει δημόσιες εμφανίσεις με κουρδικό κοράνι στην νότια Τουρκία, θέλοντας να υπενθυμίσει ότι τα τελευταία χρόνια εισήγαγε περισσότερες ελευθερίες στη χρήση της κουρδικής γλώσσας, η οποία είχε απαγορευτεί ως το 1991. Yπενθυμίζει στους πολίτες ότι αυτός ξεκίνησε τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το κόμμα των Εργατών του Κουρδιστάν ή PKK, το οποίο θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Οι συζητήσεις αυτές είναι παγωμένες, κάτι για το οποίο καταλογίζει την ευθύνη στο PKK.

Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου έχει επίσης επανειλημμένα προσπαθήσει να συνδέσει το PKK με το HDP, ισχυρισμός που έχει σαν στόχο τους Κούρδους ψηφοφόρους που φοβούνται μια επιστροφή στη βία του 1990. Δεν είναι δύσκολο να κάνει αυτή την κατηγορία -το HDP δημιουργήθηκε μετά από μήνυμα του φυλακισμένου ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, το οποίο καλούσε τους υποστηρικτές του να σκεφτούν μια πολιτική λύση για τα δικαιώματα των Κούρδων. Ο αδερφός του κ. Ντεμιρτάς αγωνίζεται με το παράνομο PKK και σε κάποιες διαδηλώσεις του HDP στον Νότο, υποστηρικτές έχουν εμφανιστεί με σημαίες του Οτσαλάν.

«Το πραγματικό εμπόδιο για το HDP δεν είναι το 10% -το εμπόδιο είναι αν έχουν απομακρύνει όσο θα έπρεπε την τρομοκρατική οργάνωση (PKK) από την πολιτική τους οργάνωση», σχολίασε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Νούμαν Κουρτουλμούς.

Ο κ. Κουρτουλμούς είπε ότι δεν πιστεύει ότι το HDP έχει επιτύχει στο μέτωπο αυτό. «Αν πάρουν μια απόσταση από τις τρομοκρατικές δραστηριότητες, τότε θα έχουν πολύ θετικό ρόλο για το τουρκικό δημοκρατικό σύστημα».

Η ρητορική δεινότητα του κ. Ντεμιρτάς έχει βοηθήσει να αποκρουστούν οι κατηγορίες αυτές και να διαχωριστεί το HDP από το βίαιο PKK. Βοήθησε και η απάντηση της κυβέρνησης στον βομβαρδισμό της Άγκυρας, η οποία επέρριψε την ευθύνη σε μια συμμαχία του PKK, τζιχαντιστών του ISIS και άλλων Σύρων ισλαμιστών για την οργάνωση μιας επίθεσης στους Κούρδους στην Τουρκία.

«Μέχρι και τη νίκη του HDP στις προηγούμενες εκλογές και το πέρασμα του ορίου του 10%, η κυβέρνηση ήταν πολύ πιο υποστηρικτική», ανέφερε ο Ιλτέρ Τουράν, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο Bilgi. «Μόνο όταν έγινε ορατό ότι το ΗDP μπορούσε να στερήσει την πλειοψηφία στην κυβέρνηση, ο πρόεδρος άρχισε να τους κατηγορεί ότι είναι βραχίονας του PKK. Δεν είναι νομικό το ζήτημα, είναι καθαρά πολιτικό. Ο στόχος είναι να πουν ότι αν ψηφίσουν το HDP, ψηφίζουν μια τρομοκρατική οργάνωση».

Ο κ. Ερντογάν δεν είναι υποψήφιος, αλλά επιθυμεί μια απόλυτη πλειοψηφία για το κόμμα του, ώστε να δώσει εκτελεστικές εξουσίες στην προεδρία του. Εχει ήδη εκτίσει τρεις θητείες ως πρωθυπουργός, το μέγιστο που επιτρέπουν οι κανόνες του κόμματός του. Η φιλοδοξία του αυτή και η καταστολή της ελευθερίας του λόγου και των θρησκευτικών ελευθερίων έχει οδηγήσει στο HDP μια ετερόκλητη ομάδα υποστηρικτών και κοινοβουλευτικών.

«Οι ψηφοφόροι βλέπουν το ΗDP ως τη δύναμη που μπορεί να σταματήσει τον Ερντογάν, ειδικά την τουρκικού τύπου προεδρία του», σημείωσε ο Χισάρ Οζόι, Κούρδος ακαδημαϊκός στο πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, ο οποίος κέρδισε έδρα στο κοινοβούλιο στις εκλογές του Ιουνίου. «Αυτό φέρνει μαζί αυτή την τόσο ετερόκλητη ομάδα ανθρώπων, ανθρώπων που ψηφίζουν στρατηγικά για να σταματήσουν τον Ερντογάν».

Είναι κάτι που επαναλαμβάνουν και άλλοι υποψήφιοι. Είναι μια προσπάθεια να υπενθυμίσουν στους ψηφοφόρους ότι μια ψήφος στην HPD, εκτός από μια ψήφος υπέρ των κουρδικών δικαιωμάτων, είναι και μια ψήφος κατά του κ. Ερντογάν.

Ο Ερτουγκρούλ Κουρκτσού είναι ένας παραδοσιακός μαρξιστής που παραχώρησε την ηγεσία του HDP στον κ. Ντεμιτράς και τη Φιγκέν Γιουκσεκντάγκ, μια σοσιαλίστρια και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών. Ο κ. Κουρκτσού, ο οποίος δεν είναι Κούρδος, πέρασε στη φυλακή 14 χρόνια μετά την καταδίκη του από στρατιωτικό δικαστήριο τη δεκαετία του 1970 ότι σχεδίαζε βίαια επίθεση κατά του κράτους.

Μετά από χρόνια στο περιθώριο της πολιτικής, κέρδισε μια θέση στο κοινοβούλιο με το HDP.

«Ενας Κούρδος πολιτικός ηγέτης είναι πιο καλός για τη θέση από έναν αριστεριστή της παλιάς φρουράς σαν και εμένα», υποστήριξε ο 67χρονος υποψήφιος. «Ακόμα και αν είμαστε οι καλύτεροι φίλοι των Κούρδων, θέλουν να ακούσουν τη φωνή ενός από τους γιους τους. Χωρίς τους Κούρδους, δεν θα υπήρχε HDP, αλλά χωρίς την αριστερά, θα μπορούσε να υπάρξει κάποιας μορφής ισχυρό κουρδικό κόμμα».

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation