Αγώνας δρόμου και ερωτήματα για την ανακεφαλαιοποίηση

Οι Eυρωπαίοι αξιωματούχοι τρέχουν να αναδιαρθρώσουν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα πριν τεθούν σε ισχύ οι νέοι κανόνες, που μπορούν να εξαφανίσουν τις εταιρικές καταθέσεις, με πιθανώς καταστροφικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονομία.

Η προσπάθεια επιτάχυνσης περιπλέκεται από τις εκλογές στη χώρα οι οποίες, αν αποδειχτούν σωστές οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις, μπορεί να μη βγάλουν καθαρό νικητή. Παρατεταμένες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο το χρονικό όριο για την «επισκευή» του τραπεζικού συστήματος. 

Όταν οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές συμφώνησαν το πρόγραμμα διάσωσης τον Αύγουστο, υπέκυψαν στην επιμονή του Μάριο Ντράγκι, προέδρου της ΕΚΤ, να μην ακουμπήσουν τις καταθέσεις. Τότε οι πιστωτές σχεδίαζαν επιδρομή στους τραπεζικούς λογαριασμούς των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, για να βρουν ένα μέρος από τα 25 δισ. ευρώ που πιθανόν χρειαστούν για να αναστυλωθεί το τραπεζικό σύστημα, το οποίο δέχτηκε χτύπημα από τη φυγή καταθέσεων και την οικονομική αναταραχή.

Τώρα, όμως, οι ευρωπαϊκές αρχές βρίσκονται σε μια δύσκολη κατάσταση: αν πρόκειται να τηρήσουν την υπόσχεση να μην ακουμπήσουν τις καταθέσεις, πρέπει να ολοκληρώσουν την αναδιάρθρωση των τραπεζών σε λίγο περισσότερο από τρεις μήνες, πριν τεθούν σε ισχύ νέοι κανόνες της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου.

Με βάση αυτούς τους κανόνες, κάθε ευρωπαϊκή τράπεζα που δέχεται κρατική βοήθεια πρέπει πρώτα να επιβάλει bail in στους πιστωτές, που αντιστοιχεί σε 8% των υποχρεώσεων της τράπεζας. Πρακτικά αυτό σημαίνει πρώτα αφανισμό των μετόχων, μετά των χαμηλής προτεραιότητας κατόχων ομολόγων και, αν αυτό δεν αρκεί, των senior ομολογιούχων και των καταθετών με ποσά άνω των 100.000 ευρώ.

Η ιδέα που υποστηρίχθηκε με θέρμη από το Βερολίνο είναι να μειωθεί το κόστος της διάσωσης τραπεζών για τους φορολογούμενους. Ειδικότερα, ήθελαν να αποτρέψουν την επανάληψη των διασώσεων Ιρλανδίας και Ισπανίας, όπου οι κυβερνήσεις χρεώθηκαν με δεκάδες δισεκατομμύρια για να στηρίξουν τις τράπεζές τους.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι προσπαθούν απελπισμένα να ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίηση, πριν ο κανόνας του 8% τεθεί σε ισχύ. Ορισμένοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η βιασύνη να αποφύγουν τη χρήση των κανόνων της πολυδιαφημισμένης «τραπεζικής ένωσης» εγείρει ερωτήματα για το αν είναι κατάλληλοι για τον σκοπό που δημιουργήθηκαν, ειδικά σε περιπτώσεις που το σύνολο του τραπεζικού συστήματος μιας χώρας χρειάζεται διάσωση.

Οι κανόνες όμως συμφωνήθηκαν σε μια από τις πιο «αιματηρές» πολιτικά διαπραγματεύσεις κατά τα χρόνια της κρίσης στην ευρωζώνη και κανείς δεν είναι πρόθυμος να αρχίσει ξανά τη δημόσια συζήτηση.

Ο Μάριο Ντράγκι ενημέρωσε τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης στη συνάντηση του Eurogroup το Σάββατο για την πορεία της αξιολόγησης των τραπεζών και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ επέμεινε ότι το σφιχτό χρονοδιάγραμμα δεν είχε στόχο να αποφευχθεί η εφαρμογή των νέων κανόνων αλλά να απαλλάξει γρήγορα τον χρηματοπιστωτικό τομέα από την αβεβαιότητα. «Η οικονομική ανάκαμψη, πολύ συχνά, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, ξεκινά με την ανάκαμψη των τραπεζών», δήλωσε.

Οι νέοι κανόνες διάσωσης θα βάλουν όσους ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ ξανά στη ζώνη του πυρός, παρότι θα αντιμετωπίσουν κίνδυνο ζημιών μόνο αφότου μεγάλες εταιρικές καταθέσεις και άλλοι senior πιστωτές χτυπηθούν. Οι περισσότεροι Ελληνες καταθέτες θα είναι ασφαλείς αφού η νομοθεσία της ΕΕ ξεκάθαρα αποκλείει την επιβολή ζημιών σε ποσά κάτω των 100.000 ευρώ. Προστατεύονται επίσης από τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων.

Το παράθυρο για να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση είναι στενό. Στις τράπεζες δόθηκαν εννέα μήνες να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες μετά τα πανευρωπαϊκά stress test που διενεργήθηκαν πέρυσι. Οι αξιωματούχοι όμως που δουλεύουν για την αναδιάρθρωση πιστεύουν ότι τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα είναι υλοποιήσιμα. Η ΕΚΤ είναι στο μέσο μιας ταχύτατης αξιολόγησης ενεργητικού και ενός stress test που θα καθορίσουν πόσα κεφάλαια χρειάζονται οι τράπεζες, με στόχο να τα ολοκληρώσει εντός Οκτωβρίου.

«Η Κομισιόν και οι άλλοι θεσμοί που εμπλέκονται εργάζονται εντατικά για να εξασφαλίσουν ότι η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης μπορεί να ολοκληρωθεί όπως προβλέπεται, πριν το τέλος του έτους», επέμεινε ένας αξιωματούχος.

Η βιασύνη όμως να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση ενεργητικού μπορεί να είναι αντιπαραγωγική: πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι όσο περισσότερο περιμένουν, τόσο περισσότεροι Ελληνες θα πειστούν να επιστρέψουν τα χρήματά τους στις τράπεζες και να συνεχίσουν να πληρώνουν τα δάνειά τους. Αν είναι έτσι, αυτό θα μειώσει το κόστος της διάσωσης των τραπεζών.

Οι καταθέσεις ελληνικών νοικοκυριών και εταιρειών βούλιαξαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, από τα 165 δισ. ευρώ πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου σε μόλις 121 δισ. ευρώ τον Ιούλιο. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια επίσης αυξήθηκαν σε πάνω από 30% του συνολικού δανεισμού.

«Θα είχε νόημα να βλέπαμε πρώτα τη σκόνη να κατακάθεται στην ελληνική οικονομία, περιλαμβανομένης της προοπτικής για πολιτική σταθερότητα μετά τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου», δηλώνει ο Nicolas Véron που παρακολουθεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα για το think tank «Bruegel».

«Υπερβολικές διαγραφές δεν θα είναι προς το συμφέρον του δημοσίου, αν αποδειχτεί ότι ήταν πολύ απαισιόδοξες για την πραγματική ικανότητα των δανεισμένων να πληρώσουν».

Ένα ασαφές εκλογικό αποτέλεσμα αυτή την Κυριακή μπορεί να δέσει τα χέρια των αρχών. Οι Ευρωπαίοι έχουν έως τώρα αποφασίσει να διαθέσουν 10 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση και διακρατούν τα υπόλοιπα 15 δισ. ευρώ, ποσό που συνδέεται με την εφαρμογή από την Αθήνα των όρων του προγράμματος. Χωρίς κυβέρνηση, η εφαρμογή είναι σχεδόν αδύνατη.

Παρ’ όλα αυτά αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις συζητήσεις δηλώνουν ότι ανεξάρτητα από την πολιτική αστάθεια οι αρχές είναι δεσμευμένες να ολοκληρώσουν τη διαδικασία χωρίς να ακουμπήσουν τις καταθέσεις. «Η πολιτική αποφασιστικότητα να μείνουν πιστοί σε αυτή τη δήλωση δείχνει πολύ μεγάλη», υποστηρίζει υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ευρωζώνης.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation