Ρουμπινί: Τα νέα μεγάλα λάθη των οίκων αξιολόγησης

Κανείς δεν είπε ότι η δημιουργία ενός συστήματος προειδοποίησης για μια παγκόσμια οικονομική καταιγίδα θα ήταν κάτι εύκολο.

Το φταίξιμο για την αποτυχία να εντοπιστεί η κρίση στα δάνεια subprime το 2008 αποδίδεται στους πολιτικούς, στις μεγάλες τράπεζες και σε μια σειρά υπερεθνικών οργανισμών.

Ωστόσο, με τη Fed και την BoE να ετοιμάζονται να αυξήσουν τα επιτόκια, την κινεζική ανάπτυξη να επιβραδύνεται και τις τιμές των εμπορευμάτων να υποχωρούν, χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ έναν αποτελεσματικό τρόπο για να εντοπίζουμε τα μαύρα σύννεφα.

Οι οίκοι αξιολόγησης επιτελούν ένα σημαντικό ρόλο. Οι εταιρείες αυτές αξιολογούν τη δυνατότητα των οφειλετών, μεταξύ των οποίων και χώρες, να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Επειδή οι ρυθμιστικές αρχές συχνά διαφέρουν στην αξιολόγηση του ρίσκου που ενέχει η απόκτηση ενός στοιχείου ενεργητικού, είναι οι οίκοι που υποδεικνύουν τελικά πού μπορούν να επενδύσουν οι επενδυτές και πόσο.

Βοηθούν να καθοριστεί πόσα είναι διατεθειμένες να δανείσουν οι τράπεζες και πόσα πρέπει να πληρώσουν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες τους για να δανειστούν. Ενημερώνουν με ποιον είναι διατεθειμένες να συνεργαστούν οι εταιρείες και με ποιους όρους.

Επί της αρχής, η πιστοληπτική αξιολόγηση θα έπρεπε να βασίζεται σε στατιστικά μοντέλα για τις χρεοκοπίες του παρελθόντος. Στην πράξη, επειδή έχουν υπάρξει πολύ λίγες χρεοκοπίες, η αξιολόγηση των κρατών είναι συχνά μια πολύ υποκειμενική διαδικασία. Οι αναλυτές παρακολουθούν τις εξελίξεις από τη Νέα Υόρκη έως το Λονδίνο, πραγματοποιώντας επισκέψεις μόνον όταν είναι απολύτως απαραίτητο λόγω μιας αξιοσημείωτης κρίσης, ή επειδή μια χώρα πλήρωσε για να επαναξιολογηθεί.

Αυτό σημαίνει ότι οι αξιολογήσεις δεν βασίζονται στις τελευταίες εξελίξεις και ότι οι υποβαθμίσεις έρχονται με καθυστέρηση. Επιπλέον οι οίκοι αξιολόγησης μπορεί να μην έχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να παρακολουθήσουν σημαντικές παραμέτρους, όπως η δυνατότητα μιας χώρας να καινοτομεί και η οικονομική κατάσταση μη κρατικών οντοτήτων.

Οι επενδυτές έχουν προσπαθήσει να βρουν αξιόπιστες εναλλακτικές στους οίκους αξιολόγησης. Οι μετρήσεις της αγοράς για το ρίσκο -όπως οι αποδόσεις των ομολόγων ή τα ασφάλιστρα κινδύνου (credit default swaps)- αντιδρούν γρήγορα στις αλλαγές (και πολλές φορές υπεραντιδρούν), αλλά δεν αποτελούν συστημικούς μηχανισμούς για την αποκάλυψη κρυφών κινδύνων και την αποτροπή κρίσεων.

Για να αξιολογήσει κανείς τον μακροοικονομικό κίνδυνο μιας χώρας, πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τους ισολογισμούς της, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων στο τραπεζικό σύστημα και στον ευρύτερο τραπεζικό τομέα.

Πάρτε για παράδειγμα την αισιοδοξία των οίκων αξιολόγησης για την Κίνα. Οι τοπικές κυβερνήσεις, οι κρατικές επιχειρήσεις και ο τομέας των κατασκευών. Είναι αλήθεια ότι η τοπική κυβέρνηση έχει αρκετούς πόρους για να τις διασώσει. Αλλά το Πεκίνο θα έρθει αντιμέτωπο με μια απόφαση: να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, ή να πάρει νέα δάνεια για να τονώσει την οικονομία. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι δεν θα καταφέρει να πετύχει τον στόχο του 7% ανάπτυξη για την επόμενη χρονιά.

Η Βραζιλία θα έπρεπε να είχε υποβαθμιστεί κάτω από την επενδυτική βαθμίδα την περασμένη χρονιά, καθώς ήταν αντιμέτωπη με ένα διευρυνόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα, ένα αυξανόμενο χρέος στην ευρύτερη οικονομία και ένα αδύναμο επιχειρηματικό περιβάλλον. Ωστόσο, οι οίκοι αξιολόγησης αρχίζουν μόλις τώρα να προσέχουν την κατάσταση στη χώρα, περισσότερο λόγω του σκανδάλου διαφθοράς στην Petrobas, την κρατικά ελεγχόμενη πετρελαϊκή εταιρεία.

Εν τω μεταξύ, οι επενδυτές χάνουν ευκαιρίες στην Ουγγαρία, η οποία έπρεπε να είχε επιστρέψει σε επενδυτική βαθμίδα από το 2013. Από τότε που έχασε τη «διάκριση», η κυβέρνηση έχει μειώσει το έλλειμμα. Οι ισολογισμοί των νοικοκυριών έχουν βελτιωθεί. Η Ιρλανδία πρέπει επίσης να αναβαθμιστεί, μετά τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Ο εντοπισμός του ρίσκου δεν είναι εύκολη υπόθεση και είναι δελεαστικό να αφήνεις τους άλλους να κάνουν τη σκληρή δουλειά. Αλλά οι οίκοι αξιολόγησης ακολουθούν μια ad hoc και αργή διαδικασία. Τα σήματα της αγοράς, όπως οι αποδόσεις των ομολόγων, είναι πολύ ευμετάβλητα και «θορυβώδη».

Χρειάζεται συστηματική ανάλυση βασισμένη σε στοιχεία για να κατανοήσει κανείς τους κινδύνους που κρύβονται σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που αλλάζει.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation