Munchau: Η Aριστερά έχει δίκιο για το χρέος

Ας υποθέσουμε ότι ενστερνίζεστε τη διεθνή επικρατούσα άποψη για το τι θα πρέπει να κάνει η ευρωζώνη τώρα. Για την ακρίβεια, ζητάτε περισσότερες δημόσιες επενδύσεις και αναδιοργάνωση χρεών.

Τώρα αναρωτηθείτε το εξής: Αν ήσασταν πολίτης της ευρωζώνης, ποιο πολιτικό κόμμα θα υποστηρίζατε για να το πετύχετε; Θα εκπλαγείτε όταν δείτε ότι δεν έχετε και πολλές επιλογές. Στη Γερμανία, το μόνο κόμμα που πλησιάζει αυτήν την ατζέντα είναι το Die Linke, οι πρώην Κομμουνιστές. Στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρίνεται στο προφίλ. Και στην Ισπανία είναι οι Podemos, που προέκυψαν από το πουθενά και σήμερα είναι πρώτη δύναμη στις δημοσκοπήσεις.

Μπορεί να μη θεωρείτε τον εαυτό σας υποστηρικτή της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Εάν όμως ζείτε στην ευρωζώνη και ενστερνίζεστε τις παραπάνω πολιτικές, αυτή είναι η μόνη σας επιλογή.

Τι γίνεται με τα κεντροαριστερά κόμματα της Ευρώπης, τους σοσιαλδημοκράτες και τους σοσιαλιστές; Δεν υποστηρίζουν αυτοί την ίδια ατζέντα; Πιθανόν, όταν βρίσκονταν στην αντιπολίτευση. Όταν βρεθούν όμως στην κυβέρνηση, θεωρούν ότι πρέπει να γίνουν πιο σεβαστοί, και εκεί ανακαλύπτουν τα γονίδιά τους, που τάσσονται υπέρ της προσφοράς. Μην ξεχνάτε ότι ο Γάλλος πρόεδρος François Hollande εξήγησε τη στροφή της κυβέρνησής του λέγοντας ότι «η προσφορά δημιουργεί ζήτηση».

Από τα ριζοσπαστικά κόμματα που έχουν εμφανιστεί πρόσφατα, εκείνο που αξίζει την προσοχή είναι οι Podemos. Είναι ακόμη νεαρό κόμμα, με ατζέντα υπό σχηματισμό. Από όσα έχω διαβάσει μέχρι στιγμής, ίσως είναι εκείνο που πλησιάζει πιο πολύ από όλα στην ευρωζώνη στο να προσφέρει μια σοβαρή προσέγγιση στη διαχείριση της οικονομίας μετά την κρίση.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Nacho Alvarez, ανώτατο μέλος της οικονομικής ομάδας του κόμματος, παρουσίασε το πρόγραμμά του, με αναζωογονητική σαφήνεια. Ο 37χρονος καθηγητής οικονομίας δηλώνει ότι το ισπανικό δανειακό βάρος, ιδιωτικό και δημόσιο, δεν είναι βιώσιμο και πρέπει να μειωθεί. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ένας συνδυασμός από αναδιαπραγμάτευση των επιτοκίων, περιόδους χάριτος, αναδιοργάνωση του χρέους και κούρεμα. Δήλωσε επίσης ότι ο στόχος των Podemos δεν είναι η έξοδος από την ευρωζώνη - αλλά και επίσης ότι το κόμμα δεν πρόκειται να επιμείνει στην παραμονή με κάθε κόστος. Ο στόχος είναι η καλή οικονομική κατάσταση της χώρας.

Για έναν ξένο αυτό μοιάζει ισορροπημένη θέση. Όχι όμως στην Ισπανία. Το καθεστώς φοβάται ότι αυτή η ατζέντα θα μετατρέψει τη χώρα σε ευρωπαϊκή εκδοχή της Βενεζουέλας. Όμως η δήλωση ότι, αν το χρέος δεν είναι βιώσιμο, πρέπει να αναδιοργανωθεί, δεν έχει τίποτα το περίεργο. Ούτε ότι, αν το ευρώ πρόκειται να σημαίνει δεκαετίες με προβλήματα, θα είναι απολύτως θεμιτό να αμφισβητηθούν θεσμοί και οι πολιτικές της ευρωζώνης.

Οι θέσεις των Podemos αναγνωρίζουν μια απλή αλήθεια για την ευρωζώνη στα τέλη του 2014. Είναι αντίθετες με τη λογική να μπει η ευρωζώνη σε μόνιμη στασιμότητα και να μην αναδιοργανωθεί το χρέος της. Αφού δεν γίνεται τίποτα για να αποτραπεί το πρώτο, οι πιθανότητες να γίνει το δεύτερο είναι σχεδόν 100%.

Όμως για την ώρα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν να παίζουν το παιχνίδι «αφήνω λάσκα και σφυρίζω αδιάφορα». Το πού οδηγεί μια τέτοια κοντόφθαλμη στρατηγική είναι εμφανές στην Ελλάδα. Μετά από έξι χρόνια οικονομικής ύφεσης, η κυβέρνηση βρίσκεται σε μεγάλη πολιτική κρίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται στις δημοσκοπήσεις κι έχει πολλές πιθανότητες να πάρει την εξουσία στις επόμενες γενικές εκλογές, πιθανόν το 2015.

Η Ισπανία δεν έχει φθάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Οι Podemos μπορεί να αφαιρέσουν από τα μεγαλύτερα κόμματα -το Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού Mariano Rajoy και το Σοσιαλιστικό της αντιπολίτευσης- την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές του επόμενου έτους. Ίσως υποχρεώσουν τα δύο κόμματα σε έναν γερμανικού τύπου ευρύ συνασπισμό, που θα φέρει το νέο κόμμα στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Η κατάσταση στην Ιταλία είναι διαφορετική, αλλά εξίσου σοβαρή. Αν ο πρωθυπουργός Matteo Renzi δεν καταφέρει να δημιουργήσει οικονομική ανάκαμψη στα τρία χρόνια πρωθυπουργίας που του απομένουν, η αντιπολίτευση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων θα βρεθεί σε κεντρική θέση για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης. Σε αντίθεση με τους Podemos, πρόκειται για πραγματικά ριζοσπαστικό κόμμα, που υποστηρίζει σθεναρά την έξοδο από το ευρώ. Το ίδιο ισχύει για το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία και το Alternative für Deutschland στη Γερμανία.

Αυτό που μένει ακόμη να κάνουν οι Podemos είναι να προσφέρουν ένα κατανοητό όραμα για τη ζωή μετά την αναδιοργάνωση του χρέους. Θα ήταν καλή ιδέα να αναδιοργανωθεί το κόμμα σε επίπεδο ευρωζώνης πέρα από τη συμμαχία του με τον ΣΥΡΙΖΑ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γιατί εκεί είναι που λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις στρατηγικής. Μια αναδιοργάνωση του χρέους της Ισπανίας είναι απαραίτητη, αλλά θα είναι η αρχή μόνο για ευρύτερη αλλαγή στρατηγικής.

Η τραγωδία στην ευρωζώνη σήμερα είναι η αίσθηση παραίτησης που επικρατεί, όπου τα κατεστημένα κόμματα της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς αφήνουν την Ευρώπη να κυλήσει σε έναν οικονομικό πυρηνικό χειμώνα. Κατά μία έννοια είναι τραγικό, αλλά μόνο κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς μπορούν να στηρίξουν αξιόλογες στρατηγικές, όπως αναδιοργάνωση χρέους.

Η άνοδος των Podemos δείχνει ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για εναλλακτική στρατηγική. Αν δεν αλλάξουν θέσεις τα καθιερωμένα κόμματα, θα δημιουργηθεί μεγάλο κενό για να καλύψουν οι Podemos και ο ΣΥΡΙΖΑ.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation