«Βουτιά» σε πιο επικίνδυνα νερά εξετάζει η ΕΚΤ

Δεν πέρασαν λίγες ημέρες μετά την έναρξη του πιο πρόσφατου προγράμματος αγορών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και οι επενδυτές ήδη φωνάζουν στους ρυθμιστές να σκάψουν σε ακόμη πιο ριψοκίνδυνες αγορές για να τραβήξουν την ευρωζώνη έξω από την οικονομική στασιμότητα.

Τη Δευτέρα, η ΕΚΤ άρχισε να αγοράζει εξαιρετικά ασφαλή καλυμμένα ομόλογα, στο πρώτο μέρος του προγράμματος αγοράς χρεογράφων του ιδιωτικού τομέα, το οποίο έχει προαναγγελθεί τον Σεπτέμβριο και περιλαμβάνει επίσης αγορές χρεογράφων με ενυπόθηκο αντίκρισμα (ABS).

Μόλις 24 ώρες αργότερα, όμως, τις ελπίδες ότι ο νομισματικός θεματοφύλακας της ευρωζώνης είναι έτοιμος να προχωρήσει παραπέρα, προκάλεσε ένα δημοσίευμα του Reuters που ισχυρίζεται ότι η ΕΚΤ θα μελετήσει το ενδεχόμενο αγορών εταιρικών ομολόγων πολύ σύντομα, κάτι που θα αποφασιστεί ίσως τον Δεκέμβριο, ώστε οι αγορές να αρχίσουν στο α' τρίμηνο του έτους.

Τρεις κεντρικοί τραπεζίτες δήλωσαν ότι δεν είναι εις γνώση τους κάποιο άμεσο τέτοιο σχέδιο προσθέτοντας ότι η ατζέντα για την τελευταία συνεδρίαση του 2014 δεν είναι παρά ένα κενό φύλλο χαρτί.

Αλλά τα κέρδη στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, στον απόηχο της φήμης, καταδεικνύουν την πρόκληση που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ: Την απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των επενδυτών ότι οι ρυθμιστές μπορούν να πετύχουν τους στρατηγικούς στόχους τους, χωρίς να διευρύνουν την γκάμα των αγορών χρεογράφων.

Η ΕΚΤ έχει υποσχεθεί να διογκώσει τον ισολογισμό της από το σημερινό επίπεδο των 2 τρισ. ευρώ στα 3 τρισ. ευρώ, καθώς προσπαθεί να αυξήσει τις πληθωριστικές προοπτικές και να αποδυναμώσει το ευρώ. Αλλά οι επενδυτές αναρωτιούνται κατά πόσον ο στόχος αυτός είναι ρεαλιστικός.

Μέχρι πρόσφατα, οι ρυθμιστές άφηναν στις τράπεζες τον έλεγχο του μεγέθους του ισολογισμού, μέσω της ζήτησης για τα φθηνά δάνεια της ΕΚΤ. Άλλαξαν πορεία τον Σεπτέμβριο, όταν ο διοικητής της ΕΚΤ Mario Draghi, δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα θέλει να διευρυνθεί η ρευστότητα στα επίπεδα που τελευταία φορά εμφανίστηκαν στις αρχές του 2012.

Ο Guntram Wolff, διευθυντής του Bruegel, think-tank των Βρυξελλών, δήλωσε: «Η ΕΚΤ έκανε πρόσφατα μεγάλη αλλαγή στη φιλοσοφία της, δηλώνοντας ότι θα ελέγχει ενεργά το μέγεθος του ισολογισμού της. Παραμένουν όμως δυσκολίες στις αποφάσεις για το ποια χρεόγραφα θα αγοραστούν».

Το σχέδιο, ως έχει, είναι να προστεθεί φρέσκια ρευστότητα τα δύο επόμενα χρόνια, μέσω οκτώ προσφορών φθηνών 4ετών δανείων, μαζί με αγορές asset-backed securities και καλυμμένων ομολόγων. Ορισμένοι όμως φοβούνται ότι αυτά τα σχέδια δεν θα καλύψουν την ΕΚΤ.

Η ζήτηση στην πρώτη από τις προσφορές των 4ετών δανείων υπό τον στοχευμένο μηχανισμό μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης TLTRO τον Σεπτέμβριο ήταν απογοητευτική. Και μολονότι το ποσό των καλυμμένων ομολόγων και των ABS είναι περίπου 1 τρισ. ευρώ, οι ρυθμιστές δύσκολα θα μπορέσουν να αγοράσουν πολύ περισσότερα από τα μισά, χωρίς να προκαλέσουν αναταραχή στην αγορά.

Η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να προσθέσει έως 1 τρισ. ευρώ σε ρευστότητα, σε μια περίοδο όπου οι τράπεζες αποπληρώνουν τμήματα των κεφαλαίων τα οποία είχαν δανειστεί από την ίδια όταν σοβούσε η χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτές οι αποπληρωμές θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο την κεντρική τράπεζα να φτάσει στον στόχο που έχει κατά νου.

Αν τα στατιστικά στοιχεία που θα ανακοινωθούν τις επόμενες εβδομάδες δείξουν ότι η ανάπτυξη εξακολουθεί να αποφεύγει την Ευρώπη στο γ' τρίμηνο και ο πληθωρισμός παραμένει κοντά στο τρέχον χαμηλό 5 ετών στο 0,3%, οι πιέσεις στην ΕΚΤ να αγοράσει πρόσθετα χρεόγραφα του ιδιωτικού τομέα ή κρατικά ομόλογα θα αυξηθούν. Οι αξιωματούχοι έχουν συζητήσει και τις δύο πιθανότητες τους τελευταίους μήνες.

Ο Frederik Ducrozet, οικονομολόγος της Crédit Agricole, δήλωσε: "Οι αγορές εταιρικών ομολόγων θα ήταν ένα καλό μεταβατικό στάδιο για τη μετακίνηση σε ταχύτερη επέκταση του ισολογισμού".

"Οι αγορές εταιρικών ομολόγων θα καταστήσουν πιο αξιόπιστη την επέκταση", σχολιάζει ο κ. Wolf, αν και προσθέτει ότι θα προτιμούσε να αγόραζε η ΕΚΤ τα χρεόγραφα περιφερειακών θεσμών, όπως του μηχανισμού σταθερότητας European Stability Mechanism, πριν στρέψει την προσοχή της στο επιχειρηματικό χρέος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, στο β΄ τρίμηνο του 2014 κυκλοφορούσαν εταιρικά ομόλογα αξίας 1,4 τρισ. ευρώ που πληρούν τις προϋποθέσεις για εγγυήσεις σε αντάλλαγμα με το ρευστό της ΕΚΤ. 

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη «σκάψει» σε αυτήν την αγορά: Και η Bank of England και η Bank of Japan έχουν αγοράσει στο παρελθόν επιχειρηματικά χρεόγραφα.

Τα εταιρικά ομόλογα είναι πιο ριψοκίνδυνα από τα καλυμμένα και τα ανώτατης αξιολόγησης κομμάτια των ευρωπαϊκών ενυπόθηκων ABS που σκοπεύει να αγοράσει η ΕΚΤ. Αλλά αν βουτήξει σε αυτή την αγορά, θα δώσει τη δυνατότητα στους ρυθμιστές να επανισορροπήσουν το χαρτοφυλάκιο των ενεργητικών, από τραπεζικό χρέος σε εταιρικό.

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ωστόσο ότι τα ευρύτερα οικονομικά πλεονεκτήματα από τις αγορές εταιρικών ομολόγων είναι μικρά.

Ο Lorcan Roche Kelly, οικονομολόγος της Agenda Research, σχολιάζει: "Είναι πολύ δύσκoλo να στοιχειοθετηθεί ο ισχυρισμός ότι οι αγορές ομολόγων θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη. Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν είναι μικρομεσαίες –δεν έχουν και τόσο μεγάλο πρόβλημα να αντλήσουν κεφάλαια μέσω εκδόσεων". Και προσθέτει: "Ως φήμη, θα αρέσει στις αγορές. Αλλά δεν νομίζω ότι θα γίνει κάτι σύντομα... Δεν νομίζω ότι ο Draghi θα ταράξει τα νερά τώρα, με μια νέα στρατηγική. Το μόνο που θα τον υποχρεώσει να το κάνει θα είναι μια ανακοίνωση για αρνητικό πληθωρισμό".

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation