Rachman: Βρετανία και Γαλλία μπορεί να καταστρέψουν την Ευρώπη

Μιλώντας στην τηλεόραση πριν από μερικούς μήνες, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Manuel Valls διακήρυξε ότι ο προϋπολογισμός της κυβέρνησής του δεν μπορεί να συνταχθεί «κατά τρόπον που θα ικανοποιήσει τις Βρυξέλλες», προσθέτοντας: «Είμαστε ένα μεγάλο έθνος... Η Γαλλία είναι ανεξάρτητη χώρα».

Ταράχτηκα όταν το άκουσα. Ήταν μία από αυτές τις δηλώσεις που όσο πιο επιθετικά ξεστομίζονται, τόσο λιγότερο πειστικές ακούγονται. Γιατί η αλήθεια είναι ότι η Γαλλία δεν είναι μια ανεξάρτητη χώρα όταν πρόκειται για ζητήματα προϋπολογισμού, όπως δεν είναι καμία από τις υπόλοιπες 17 χώρες που έχουν υιοθετήσει το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Μέσα στις επόμενες ημέρες, η αλήθεια αυτή θα αποκαλυφθεί επώδυνα.

Η Γαλλία δεν είναι η μόνη που βασανίζεται με τα όρια που θέτει η Ευρώπη στην εθνική της ανεξαρτησία. Η Βρετανία παλεύει επίσης με το γεγονός ότι, με βάση τον ευρωπαϊκό νόμο, δεν μπορεί να αποτρέψει την απεριόριστη μετανάστευση από την υπόλοιπη Ε.Ε.

Ο έλεγχος των συνόρων και των προϋπολογισμών είναι δύο από τις πλέον παραδοσιακές εξουσίες ενός έθνους. Ο βαθμός που η Γαλλία και η Βρετανία έρχονται σε προστριβή με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, που οδηγεί σε μειωμένη εθνική εξουσία σε αυτά τα θέματα, κινδυνεύει να προκαλέσει πολιτικές κρίσεις οι οποίες θα μπορούσαν εύλογα να καταλήξουν στη διάλυση του ευρώ ή και της Ε.Ε.

Η ώρα της αλήθειας για τη Γαλλία φτάνει ταχύτατα. Έχει καταθέσει έναν εθνικό προϋπολογισμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που πιθανόν παραβιάζει τους κανόνες της Ε.Ε. οι οποίοι την υποχρεώνουν να κινηθεί ταχύτερα στη μείωση του ελλείμματος προϋπολογισμού κάτω από το 3% επί του ΑΕΠ.

Η Κομισιόν πρέπει να αποφασίσει τις επόμενες ημέρες κατά πόσον η Γαλλία παραβιάζει αυτόν τον κανόνα. Αν είναι έτσι, η Κομισιόν είναι νομικά υποχρεωμένη να απορρίψει τον γαλλικό προϋπολογισμό και να υποχρεώσει το Παρίσι να τον ξαναγράψει.

Αν υποστεί τέτοια ταπείνωση η γαλλική κυβέρνηση, θα είναι δώρο για την ακροδεξιά της χώρας, η ηγέτις της οποίας Marine Le Pen τάσσεται εναντίον της Ε.Ε. και απαιτεί να εγκαταλείψει η χώρα της το ευρώ.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Matteo Renzi, που επίσης κινδυνεύει να δει τον προϋπολογισμό του να απορρίπτεται από την Ε.Ε., δήλωσε: «Προτιμώ μια Γαλλία με έλλειμμα προϋπολογισμού 4,4% παρά με τη Marine Le Pen για επόμενη πρόεδρο».

Η Ε.Ε. γνωρίζει, βεβαίως, τους πολιτικούς κινδύνους που θα έχει η ταπείνωση της Γαλλίας και ακούγονται φήμες ότι μπορεί να συζητιέται μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής. Ίσως το Παρίσι δεχτεί ένα νέο χρονοδιάγραμμα για διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, με αντάλλαγμα πρόσθετο χρόνο στον προϋπολογισμό. Αλλά οποιαδήποτε υπόνοια ότι η Γαλλία εξασφαλίζει ειδική συμφωνία επειδή είναι «μεγάλο έθνος» θα έχει πολύ κακό αντίκτυπο στις μικρότερες χώρες της Ε.Ε. που έχουν κάνει τεράστια προσπάθεια να εφαρμόσουν τους κανόνες.

Μπορεί επίσης να τονώσει τον ευρωσκεπτικισμό στη Γερμανία, όπου το αντιευρωπαϊκό κόμμα Alternative für Deutschland αυξάνει την απήχησή του.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στις εθνικές απαιτήσεις για επιβολή των νόμων της Ε.Ε. και στην ανάγκη να αποφύγει μια καταστροφική ρήξη με τη Γαλλία.

Η Βρετανία επέλεξε να μείνει έξω από το ευρώ, οπότε γλίτωσε τους σκληρότερους ελέγχους προϋπολογισμού που επιβάλλονται στη Γαλλία. Αλλά υπάρχει αντιπαράθεση με την Ε.Ε. η οποία αφορά την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων εντός της Ευρώπης.

Η Βρετανία συνυπέγραψε αυτήν την αρχή όταν εντάχθηκε στην κοινότητα στη δεκαετία του 1970 και επί χρόνια δεν την αμφισβήτησε. Όμως η επέκταση της Ε.Ε. με το άνοιγμα σε πολύ φτωχότερα κράτη από την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη κατέληξε σε μαζικές εισροές μεταναστών στη Μεγάλη Βρετανία – μεταξύ των οποίων έως 1 εκατομμύριο από την Πολωνία μόνο.

Καθώς οι διαμαρτυρίες για τη μαζική μετανάστευση από την Ευρώπη έχουν έρθει στο επίκεντρο της βρετανικής πολιτικής σκηνής, η κυβέρνηση βρίσκεται στη δύσκολη θέση να εξηγήσει ότι, σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε., δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει τις εισόδους. Η κατάσταση αυτή ήταν δώρο για το κόμμα UK Independence party, που ζητά την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. Γιατί τίποτα δεν καταδεικνύει τι σημαίνει η «απώλεια της εθνικής κυριαρχίας» καλύτερα από την αδυναμία να αποφασίσεις ποιος θα μένει στη χώρα σου.

Ο David Cameron βρίσκεται ενώπιον μεγάλου πολιτικού διλήμματος. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας ξέρει ότι πολλοί ψηφοφόροι του θέλουν να σταματήσει τη μετανάστευση από την Ευρώπη. Αλλά γνωρίζει επίσης ότι η «ελεύθερη κίνηση των πολιτών» αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ε.Ε., την οποία τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. πολύ δύσκολα θα διαπραγματεύονταν.

Επί μήνες ο πρωθυπουργός προσπαθεί να εξομαλύνει το ζήτημα, υποσχόμενος ότι θα πατάξει την πρόσβαση των Ευρωπαίων μεταναστών στο βρετανικό σύστημα ασφάλισης και υγείας – αλλά όχι την ίδια τη μετανάστευση. Η τακτική του, όμως, δεν κατάφερε να κατευνάσει τη διαμάχη. Έτσι μελετά το ενδεχόμενο να απαιτήσει όρια στον αριθμό των μεταναστών από την Ε.Ε.

Ίσως ο κ. Cameron απλώς είναι μπροστά από την εποχή του. Η αντίδραση στη μετανάστευση και σε άλλους κανόνες της Ε.Ε. στην ελεύθερη μετακίνηση αυξάνεται και σε άλλες χώρες-κλειδιά της Ε.Ε., όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ολλανδία. Υπάρχει όμως ένα κόστος στο να είσαι ο πρώτος που θα σπάσει ένα ταμπού. Αν ο κ. Cameron κάνει ανοιχτή επίθεση στην ελεύθερη μετακίνηση, κινδυνεύει να μπει σε διαμάχη με την Ευρώπη που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χάσει. Αυτού του είδους η εθνική ταπείνωση θα καταλήξει τότε αρκετά γρήγορα σε απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει εντελώς την Ε.Ε. στο δημοψήφισμα για την παραμονή στην Ε.Ε. που έχει υποσχεθεί ο κ. Cameron για το 2017.

Τα ευρωπαϊκά όρια στην εθνική κυριαρχία απειλούν να προκαλέσουν κρίσεις στη σχέση της Ε.Ε. τόσο με τη Βρετανία, όσο και με τη Γαλλία. Η Ε.Ε. ορθώς περηφανεύεται ότι είναι μια κοινωνία νόμων που διαφυλάσσουν βασικές αρχές ελευθερίας. Αρνούμενη όμως να δεχτεί συμβιβασμό σε αυτούς τους κανόνες και τις αρχές -για ζητήματα προϋπολογισμών και συνόρων- απειλεί να ωθήσει τον εαυατό της σε μια πολιτική κρίση που εν τέλει θα απειλήσει την ίδια την ύπαρξή της.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation