Τελευταία ευκαιρία Ερντογάν για ειρήνευση με τους Κούρδους

Μέσα στην όλη αντάρα που μαστίζει τη Μέση Ανατολή, η Τουρκία πάντα επιζητούσε να είναι μια άγκυρα σταθερότητας, ένας φάρος του μετριοπαθούς και εκσυγχρονιζόμενου Ισλάμ, στον αραβικό κόσμο της ταραχής.

Δεν ισχύει πια. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κυριάρχησε στην Τουρκία ως πρωθυπουργός για μία δεκαετία και έχει αναλάβει την προεδρία, κινδυνεύει να βυθίσει τη χώρα του σε κρίση και να θάψει την, υποσχόμενη κάποτε, πρωτοβουλία ειρήνευσης με την κουρδική μειονότητα της Τουρκίας.

Ο άμεσος λόγος είναι η πολιορκία του Κομπάνι, της κουρδικής πόλης της Συρίας που βρίσκεται δίπλα στα νότια σύνορα της Τουρκίας και πολιορκείται από το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, το Isis. Οι Κούρδοι της Τουρκίας είναι έξαλλοι γιατί τα τουρκικά τανκς παρακολουθούν αδρανή αυτούς τους φανατικούς να προωθούνται για να σφαγιάσουν τους φτωχά εξοπλισμένους ομοεθνείς τους στη Συρία.

Δεκάδες έχουν πεθάνει σε διαμαρτυρίες στη ΝΑ. Τουρκία, όπου η Άγκυρα έχει κατεβάσει τανκς στους δρόμους πόλεων όπου κατοικούν Κούρδοι. Η κατάπαυση του πυρός που κήρυξε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν PKK προ 18 μηνών, στο πλαίσιο συνομιλιών για τη λήξη του 30ετούς πολέμου με το τουρκικό κράτος, κλονίζεται. Τουρκικά αεροσκάφη έπληξαν στόχους του ΡΚΚ στα σύνορα με το Ιράκ.

Η αρχική ιδέα του Τ. Ερντογάν ήταν να δώσει στους Κούρδους στη νοτιοανατολική Τουρκία κάποια επίπεδα αυτοδιακυβέρνησης, προσελκύοντας την ημιανεξάρτητη Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, του βορείου Ιράκ και τα απελευθερωμένα κουρδικά εδάφη της βορείου Συρίας, σε μία τουρκική σφαίρα επιρροής.

Πέρσι, οι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ φοβούνταν ότι έτσι θα κινδύνευε η ενότητα της Συρίας και του Ιράκ. Φέτος, μετά τον διαμελισμό των δύο αυτών χωρών και την έκρηξη του ISIS που κάλυψε το κενό, προτρέπουν την Τουρκία να βοηθήσει τους Κούρδους και να φέρει τη σταθερότητα στην περιοχή.

Είναι κατανοητό η Τουρκία να αποφεύγει να προσφέρει τα στρατεύματα που δεν παρέχουν οι σύμμαχοί της. Και ο κ. Ερντογάν δεν σφάλλει όταν καταδεικνύει την ασυναρτησία της δυτικής στρατηγικής έναντι του ISIS. Έχει όμως κάνει και υπερφίαλες δηλώσεις και επιπλέον αποτρέπει άλλους από την αποστολή όπλων στο Κομπάνι.

Ο Τ. Ερντογάν προκάλεσε το δόγμα του τουρκικού εθνικισμού, όταν τόλμησε να ανοίξει διάλογο με τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον έγκλειστο ηγέτη του ΡΚΚ, με στόχο να λήξουν οι δεκαετίες εχθρότητας μεταξύ Τούρκων και Κούρδων. Όμως την περασμένη εβδομάδα εξίσωσε το ΡΚΚ με το ISIS, πείθοντας τους Κούρδους για δύο πράγματα: Ότι δεν έχει πρόβλημα να αφήσει το Κομπάνι να πέσει, γιατί οι υπερασπιστές του προέρχονται κυρίως από το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης PYD, που ουσιαστικά είναι η συριακή κουρδική διακλάδωση του ΡΚΚ. Και ότι προτιμά επέκταση των εδαφών που ελέγχει το ISIS σε άλλη ελεύθερη κουρδική περιοχή στα σύνορα της Τουρκίας.

Η σύγκριση του ΡΚΚ με το ISIS είναι τερατώδης. Παρά την αγριότητά του, το ΡΚΚ οφείλει τη φήμη του κυρίως στην άρνηση του τουρκικού κράτους να παραχωρήσει βασικά δικαιώματα στους Κούρδους. Δεν αποκεφαλίζει, δε σφαγιάζει, δε βασανίζει και δε φυλακίζει όπως το ISIS, ούτε επιθυμεί να εξαφανίσει τις μειονότητες «απίστων» όπως οι σιίτες και οι χριστιανοί.

Οι Τούρκοι που παρακολουθούν στενά το κουρδικό ζήτημα -πολύ πριν παραδεχτεί χονδροειδώς ο Τ. Ερντογάν ότι η Τουρκία έχει κουρδικό πρόβλημα- σχολιάζουν ότι αυτή είναι η τελευταία γενιά ηγετών των Κούρδων της Τουρκίας με τους οποίους η Άγκυρα θα μπορούσε να κάνει συμφωνία.

Οι ηγέτες των Κούρδων του Ιράκ, επιπλέον, έχουν δουλέψει για την επίτευξη ειρήνευσης στην Τουρκία, πιστεύοντας ότι θα αποτελέσει ιστορική καμπή για όλους τους Τούρκους. Η εναλλακτική είναι ένα καζάνι από ριζοσπαστική απελπισία.

Ο Τ. Ερντογάν παίζει με τη φωτιά. Ίσως φοβήθηκε ότι η ειρηνευτική του πρωτοβουλία θα γίνει αφετηρία για πανκουρδικό κράτος. Όποια κι είναι όμως τα κίνητρά του, προκαλεί τον διχασμό στην Τουρκία. Έως το ένα πέμπτο του πληθυσμού είναι Κούρδοι και περίπου το ένα πέμπτο των Τούρκων είναι (ετερόδοξοι σιίτες) αλεβίτες, που έχουν αλαφιαστεί με τα ρατσιστικά σουνιτικά σχόλιά του και το νεοϊσλαμικό κόμμα του, καθώς και την απολυταρχική συμπεριφορά του.

Αν δεν κινηθεί πολύ προσεκτικά, αυτός ο ηγέτης με τη μεγάλη αυτοπεποίθηση, μπορεί να ανοίξει τις πύλες της Τουρκίας στον ανεμοστρόβιλο του σεχταρισμού σε όλο το Λεβάντε.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation