Μεγάλο χτύπημα στη φοροαποφυγή των κολοσσών

Εδώ και καιρό οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών ανησυχούν για την ανάγκη να παταχθεί η φοροαποφυγή των επιχειρήσεων. Καθώς παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με μικρότερους προϋπολογισμούς, τα υπουργεία Οικονομικών δεν έχουν την πολυτέλεια να επιτρέπουν τη διαρροή φορολογικών εσόδων από τα διάφορα παραθυράκια, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις παίζουν με τις διαφορές των φορολογικών συστημάτων ανά τον κόσμο. Το άνισο πεδίο μάχης δεν έχει δημιουργήσει μόνο δημοσιονομικό πρόβλημα. Έχει επίσης πυροδοτήσει τη λαϊκή οργή ενάντια σε κολοσσούς όπως η Amazon και η Starbucks που πληρώνουν πολύ λιγότερη επιχειρηματική φορολογία από ό,τι θα έπρεπε.

Οι υπουργοί Οικονομικών -και ειδικότερα ο Βρετανός υπουργός Τζορτζ Όσμπορν- υποστηρίζουν ότι η φοροαποφυγή είναι παγκόσμιο πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με διεθνώς συντονισμένη δράση. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει μόνη της. Είναι λοιπόν ενθαρρυντικό που ο ΟΟΣΑ συμφώνησε αυτήν την εβδομάδα και κοινοποίησε νέους σαρωτικούς κανόνες για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, όπου περιλαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση της διαφάνειας, για να κλείσουν τα παραθυράκια και να περιοριστεί η προσφυγή στους φορολογικούς παραδείσους. Οι κυβερνήσεις πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι κανόνες αυτοί θα εφαρμοστούν πλήρως και θα ενσωματωθούν στις εθνικές νομοθεσίες.

Η εξασφάλιση διεθνούς συμφωνίας στο θέμα της εταιρικής φοροαποφυγής δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το θέμα συζητήθηκε για πρώτη φορά προ διετίας και τότε πολλοί ήταν επιφυλακτικοί για τις πιθανότητες επιτυχίας. Το πακέτο του ΟΟΣΑ όμως -στο οποίο συμφώνησαν όλα τα μέλη του Οργανισμού- περιλαμβάνει αξιόλογες προτάσεις που θα πρέπει να καθοδηγήσουν την κυβερνητική δράση.

Η πιο αξιοσημείωτη μεταρρύθμιση είναι ότι οι πολυεθνικές υποχρεώνονται να ανακοινώνουν στοιχεία για έσοδα, κέρδη και φορολογικές δαπάνες ανά χώρα. Αυτή η διαφάνεια είναι ζωτική επειδή θα βοηθήσει τις πολυάσχολες φορολογικές αρχές να εξακριβώνουν γρήγορα πού πιθανότατα έχει υπάρξει φοροαποφυγή.

Είναι επίσης σημαντικό ότι το G20 συμφώνησε σε ένα προσχέδιο επιπλέον μέτρων στη μάχη εναντίον των πιο δύσκολων σημείων της φοροαποφυγής. Ο ΟΟΣΑ προτείνει πρακτικές αλλαγές στην εγχώρια και στη διεθνή νομοθεσία που θα βοηθήσουν να κλείσουν αυτά τα παραθυράκια. Τα  μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση των αποκαλούμενων «υβριδικών ρυθμίσεων ασυμφωνίας» με τις οποίες οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται τις νομοθετικές διαφορές μεταξύ  διαφόρων χωρών ώστε να μην πληρώνουν τελικά πουθενά φόρο. Για να αντιμετωπιστεί η πρακτική των πολυεθνικών που μεταφέρουν τα κέρδη τους σε διαφορετικές χώρες, ο ΟΟΣΑ ζητά να παρέχονται στις εθνικές φορολογικές αρχές περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το καθεστώς τιμολόγησης μεταφοράς κεφαλαίων.

Η συμφωνία του ΟΟΣΑ αντιμετωπίζει επίσης και το ζήτημα του φορολογικού αρμπιτράζ, όπου οι επιχειρήσεις μεταφέρουν την έδρα τους καταχρώμενες διμερείς φορολογικές συμφωνίες των οποίων ο αρχικός στόχος ήταν να αποφευχθεί η διπλή φορολόγηση. Δεδομένου ότι υπάρχουν περισσότερες από 3.000 τέτοιες φορολογικές συμφωνίες σε ισχύ, εύκολα μπορεί τελικά η αρχή κατά της διπλής φορολόγησης να εκφυλιστεί σε αρχή κατά της φορολόγησης γενικώς.

Υπάρχουν, ωστόσο, σημεία που ακόμη μένουν ανοιχτά. Η ταχεία ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας είναι ένας τομέας όπου η μάχη κατά της φοροαποφυγής αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη. Πολλά μένουν να γίνουν σε αυτό το θέμα. Υπάρχουν επίσης μεγάλες διαφορές στον ορισμό που δίνει κάθε χώρα για την επιζήμια φορολογική πρακτική. Μία χώρα μπορεί να επιδιώκει τόνωση της επιχειρηματικής καινοτομίας, ενώ μία άλλη να προσπαθεί για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, όπως δείχνει και η πρόσφατη διαμάχη στη Βρετανία για τους κανόνες που διέπουν τις ευρεσιτεχνίες και τις πατέντες.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι η πρόοδος που καταγράφεται και όχι τα εμπόδια που βρίσκονται μπροστά. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να διατηρηθεί αυτή η θετική τάση. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό το τόσο τεχνικό θέμα της εταιρικής φοροαποφυγής είχε το βάρος της λαϊκής οργής. Αυτό τώρα μπορεί να αποδειχθεί ισχυρό όπλο που θα βοηθήσει τους πολιτικούς να αντιμετωπίσουν τις επιχειρήσεις. Είναι, όμως, επικίνδυνο όπλο. Εάν οι κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να προχωρήσουν με το μανιφέστο του ΟΟΣΑ, τότε η πολιτική κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη.  

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation