Με «Ναι» ή με «Όχι», οι Σκοτσέζοι θα ευημερήσουν

Η κατάσταση στο νόμισμα σήμερα είναι αδιέξοδη. Η σκοτσέζικη κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα συζητήσει για νομισματική ένωση και η κυβέρνηση του Ουεστμίνστερ έχει πει ότι δεν πρόκειται να μπει σε τέτοια συζήτηση. Αλλά το Εδιμβούργο δεν μπορεί να καθιερώσει μονομερώς νομισματική ένωση και η βρετανική κυβέρνηση δεν μπορεί να καθορίσει μονομερώς το νόμισμα της Σκοτίας. Προφανώς θα πρέπει να βρεθεί μια συμφωνία. Μήπως όμως με αυτήν τη συμφωνία θα κινδυνεύσουν όσοι έκαναν καταθέσεις ή δάνεια σε στερλίνες να πληρωθούν σε σκοτσέζικο νόμισμα αμφιβόλου αξίας;

Όπως ανακάλυψε και η ευρωζώνη, η καθιέρωση νομισματικής ένωσης είναι εύκολη, η λειτουργία της δύσκολη και η διάλυσή της επίσης δύσκολη. Μπορείς να περάσεις νόμους που να λένε ότι όλα τα συμβόλαια που υπάρχουν σε δραχμές θα πληρώνονται σε ευρώ. Αλλά δεν ισχύει το ίδιο όταν τα συμβόλαια σε ευρώ πρέπει να πληρωθούν σε δραχμές. Για ποια ακριβώς συμβόλαια θα ίσχυε το δεύτερο; Όποια κι αν είναι η λύση, η απάντηση θα πλήξει πολλές επιχειρήσεις και άτομα και θα απασχολήσει τα δικαστήρια.

Αλλά στην περίπτωση της Σκοτίας υπάρχει μια απλή απάντηση: οτιδήποτε και να συμβεί μετά την υιοθέτηση νέου νομίσματος, τα υπάρχοντα συμβόλαια σε στερλίνα θα παραμείνουν σε αυτήν. Κι αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή δεν ενέχει νομισματικό κίνδυνο. Δεν γίνεται να ισχύσει το ίδιο για την Ελλάδα, γιατί το νόημα του Grexit θα ήταν να δώσει στη χώρα τη δυνατότητα να κηρύξει στάση πληρωμών των χρεών της και να προκαλέσει μεγάλη υποτίμηση, κάτι που δεν χρειάζεται και δεν θέλει η Σκοτία.

Οι μετοχές που σχετίζονται με τη βρετανική κυβέρνηση βούλιαξαν την περασμένη εβδομάδα όταν οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι εμφανίζεται σχεδόν ισοψηφία - ίσως γιατί οι αγορές δεν ήξεραν πώς να εκλάβουν τα νέα, ίσως λόγω της απειλής της σκοτσέζικης κυβέρνησης να αθετήσεις τις υποχρεώσεις της στο χρέος του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακόμη όμως κι αν οι Σκοτσέζοι έκαναν κάτι τέτοιο, θα προστίθετο λιγότερο από 10% στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της υπόλοιπης Βρετανίας, το οποίο στο 2,5% του ΑΕΠ δεν είναι και βαρύ.
Επιπλέον δεν δικαιολογείται η άποψη ότι πιθανή έξοδος της Σκοτίας, όπως και αν γίνει, θα επηρεάσει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου.

Το τι θα προκαλέσει στην πιστωτική αξιολόγηση της ίδιας της Σκοτίας είναι άλλη υπόθεση. Άλλο πράγμα είναι να ξεκινάς τη ζωή σου ως νέο κράτος απαλλαγμένο από χρέη και άλλο να το κάνεις έχοντας μόλις αθετήσει τις αναλογικές υποχρεώσεις σου στο συνολικό βρετανικό χρέος των £100 δισ.

Ο τρίτος κίνδυνος που σχετίζεται με την ανεξαρτησία είναι μια αλλαγή στον πιστωτικό κίνδυνο για τους χρηματοπιστωτικούς οίκους. Οι τράπεζες και άλλες εταιρίες μπορούν να λειτουργούν στην Ε.Ε. μέσω υποκαταστημάτων των εθνικών τους επιχειρήσεων ή μέσω ίδρυσης ντόπιων θυγατρικών σε άλλα κράτη μέλη. Η σουηδική Handelsbanken χρησιμοποιεί υποκαταστήματα. Η ισπανική Santander παίρνει τις καταθέσεις της Σκοτίας στην εγγλέζικη θυγατρική της. Αν μια τράπεζα καταρρεύσει, ο καταθέτης θα υπαχθεί στο αρμόδιο σύστημα προστασίας καταθέσεων - της χώρας όπου βρίσκεται το προστατευόμενο συμφέρον. Όπως στην περίπτωση της Santander, αυτή μπορεί να μην είναι ούτε η χώρα όπου έγινε η κατάθεση, ούτε η χώρα όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της τράπεζας.

Ο μηχανισμός του πιστωτή έσχατης ανάγκης διαθέτει στήριξη με ρευστότητα, εάν εκδηλωθούν μαζικές αναλήψεις σε μια τράπεζα. Η κατάθεση που έδωσε την περασμένη εβδομάδα ο Mark Carney, διοικητής της Bank of England, στην ειδική επιτροπή του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών, μπέρδεψε το θέμα με ένα άλλο διαφορετικό: Τα αποθέματα που χρειάζονται για να στοιχειοθετείται μια νομισματική σύνδεση και τους πόρους που είναι απαραίτητοι για να παρέχεται στήριξη με ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα.

Η κλίμακα των σύγχρονων κερδοσκοπικών ροών κεφαλαίου είναι τέτοια που πιθανότατα δεν υπάρχει κανένα συναλλαγματικό αποθεματικό αρκετά μεγάλο ώστε να διατηρήσει την τιμή ενός σαφώς υπερτιμημένου νομίσματος. Την ίδια ώρα, η προσφορά στήριξης με ρευστότητα σε ισχυρούς θεσμούς δεν εξαρτάται από τα διαθέσιμα αποθέματα, αλλά από την πιστωτική αξιολόγηση εκείνου που παρέχει αυτήν τηνστήριξη, είτε είναι τράπεζα, είτε κυβέρνηση, είτε κεντρική τράπεζα.

Αλλά μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, ο όρος πιστωτής έσχατης ανάγκης χρησιμοποιείται συνέχεια με μια ευρύτερη και εσφαλμένη έννοια: Εννοεί εκείνον που (αν υπάρχει) θα αποζημιώσει πλήρως τους πιστωτές οποιασδήποτε τράπεζας καταρρεύσει ή θα ανακεφαλαιοποιήσει οποιαδήποτε τράπεζα δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να αντλήσει κεφάλαια από τους μετόχους, όπου κι αν αυτή εδρεύει. Η μόνη λογική απάντηση -για τη Σκοτία και προφανώς για οποιαδήποτε χώρα- είναι «πάντως όχι εγώ».

H διαμάχη για το σκοτσέζικο δημοψήφισμα υποβαθμίζεται με τις κινδυνολογίες και τους θεατρινισμούς και των δύο πλευρών. Η Σκοτία έχει ευημερήσει ως μέλος του Ηνωμένου Βασιλείου και θα ευημερούσε και ως ανεξάρτητη χώρα. Το ποια πορεία είναι η καλύτερη είναι ένα ζήτημα που αφορά την ταυτότητα και τις αξίες, όχι το χρήμα. Και όποιο κι αν θα είναι το αποτέλεσμα του πρωινού της Παρασκευής, υπάρχουν λογικοί άνθρωποι που θα συνεργαστούν για να διασφαλίσουν ότι η έκβαση θα έχει και το καλύτερο δυνατό οικονομικό αποτέλεσμα.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation