Πώς επηρεάζει τις αγορές η χρεοκοπία της Αργεντινής

Είναι εύκολο για τις αγορές να απορρίψουν την τελευταία χρεοκοπία της Αργεντινής ως μία απλή εκτροπή. Σε μεγάλο βαθμό άλλωστε αφορούσε τη νομική διαμάχη στα αμερικανικά δικαστήρια, θέματα εγχώριας πολιτικής αλλά και το ιστορικό της χώρας.

Χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα ατύχημα στη Λατινική Αμερική για να διαταραχθεί η ηρεμία που έχει δημιουργηθεί από την υποστηρικτική στάση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.  Η αδιαφορία, ωστόσο, μπορεί πλέον να εξαντλείται. Η αντοχή των αναδυόμενων οικονομιών έχει ενισχυθεί αφάνταστα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Οι κρατικές χρεοκοπίες ήταν παραδόξως σπάνιες στα χρόνια που ακολούθησαν τη χρηματοοικονομική κρίση του 2007. Ωστόσο, η παλίρροια μπορεί να γυρίζει και ο αντίκτυπος του επόμενου ατυχήματος σε μία αναδυόμενη οικονομία μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο σοβαρός.

Η τελευταία χρεοκοπία της Αργεντινής θα προκαλέσει σημαντικές ζημίες στην ίδια τη χώρα και ενδεχομένως σε γειτονικά κράτη όπως η Βραζιλία. Πέρα από αυτό όμως, δεν υπάρχει άμεσος λόγος για ευρύτερη ανησυχία.

Ο δείκτης diversified global EM bond της JPMorgan δείχνει πόσο πολύ έχει βελτιωθεί η πιστοληπτική αξιοπιστία των αναδυόμενων αγορών. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μόλις το 3% των τίτλων του δείκτη είχε αξιολόγηση επενδυτικής κλίμακας. Το ποσοστό αυτό έφτασε στο 35% στη δεκαετία του 2000 και σχεδόν στο 70% στα μέσα του 2013

Η βελτίωση αντικατοπτρίζει τις ισχυρές δυνάμεις που καθοδήγησαν την άνοδο των αναδυόμενων οικονομιών, τουλάχιστον στον απόηχο της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007 - παγκοσμιοποίηση, ενίσχυση της ζήτησης για εμπορεύματα, ανάπτυξη των ανεπτυγμένων οικονομιών που βασίστηκε στην κατανάλωση.

Οι αναδυόμενες οικονομίες περιόρισαν τον πληθωρισμό τους, έχτισαν συναλλαγματικά αποθέματα, υιοθέτησαν πιο ευέλικτη πολιτική για τις ισοτιμίες των εθνικών τους νομισμάτων και περιόρισαν την εξάρτησή τους από τη χρηματοδότηση σε ξένα νομίσματα. Η μεγαλύτερη εστία κινδύνων για τις αναδυόμενες αγορές ήταν τελικά η Ευρώπη. Η χρεοκοπία της Ελλάδας το 2012 ήταν η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στην Ιστορία.

Ακόμη, όμως, κι αν λάβει κανείς υπόψη τα δεινά της Ευρώπης -και της Αργεντινής- ο αριθμός των κρατικών χρεοκοπιών παραμένει πολύ χαμηλός μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers στα τέλη του 2008.

Μέχρι πρότινος, ήταν δύσκολο να συγκρίνει κανείς το ιστορικό χρεοκοπιών των χωρών. Η Τράπεζα του Καναδά, όμως, δημιούργησε μία εντυπωσιακή νέα βάση δεδομένων που καθιστά εύκολη την παρακολούθηση των κρατικών χρεοκοπιών και αναδιαρθρώσεων από το 1975. Δείχνει πως όταν η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση, την περίοδο 2009-2011, μόλις το 0,1% των κρατικών ομολόγων που κυκλοφορούσαν χρεοκόπησε.

Οι εντάσεις αυτής της περιόδου στην αγορά ομολόγων δεν ήταν τίποτα συγκριτικά με τις κρίσεις χρέους τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, όταν μία ομάδα αναδυόμενων οικονομιών και χωρών της ανατολικής Ευρώπης χρεοκόπησαν σε τραπεζικά δάνεια και σε άλλες μορφές χρέους. Το 1987, το ποσοστό του δημοσίου χρέους που βρισκόταν σε χρεοκοπία βρέθηκε σε ιστορικό υψηλό, αγγίζοντας το 5,6%.

Οι ρυθμοί κρατικών χρεοκοπιών που καταγράφονται στις μέρες μας είναι ήπιοι και συγκριτικά με όσα έγιναν τη δεκαετία του 1930, ακόμη και με την αναταραχή που είχε επικρατήσει σε συγκεκριμένες περιόδους του 19ου αιώνα, αν και είναι δύσκολο να γίνουν αυτές οι συγκρίσεις, λόγω των διαφορών στα χρηματοοικονομικά συστήματα και στις οικονομίες, αλλά και των δυσκολιών που υπάρχουν στην εύρεση αξιόπιστων στοιχείων.

Η χρηματοοικονομική ισχύς των αναδυόμενων αγορών, ωστόσο, ενδεχομένως να έχει κορυφωθεί. Παγκοσμίως, η πιστοληπτική αξιοπιστία των κρατών υποχώρησε τα χρόνια της κρίσης. Τους τελευταίους 12 μήνες, μειώθηκε και το ποσοστό των τίτλων επενδυτικής κλίμακας στον δείκτη της JPMorgan, αν και αυτό ενδεχομένως να αντικατοπτρίζει την είσοδο νέων χωρών στον δείκτη με χαμηλή αξιολόγηση, όπως χωρών της υποσαχάριας Αφρικής.

Υπάρχουν κι άλλοι οιωνοί. Τα συναλλαγματικά αποθέματα των αναδυόμενων οικονομιών, ακόμη και της Κίνας δεν επεκτείνονται πλέον. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Morgan Stanley, έχουν μείνει στάσιμα τον τελευταίο χρόνο στα 3,7 τρισ. δολ. Επίσης, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης αναφέρουν το ότι η τάση αφορά περισσότερες υποβαθμίσεις στις αναδυόμενες αγορές από ό,τι στην Ευρώπη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι επίκειται κύμα υποβαθμίσεων. Ο λόγος δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ παραμένει σε χαμηλά επίπεδα στις αναδυόμενες.

Ο κίνδυνος αφορά περισσότερο την αστάθεια των χρηματαγορών και την αναταραχή στις κεφαλαιακές εκροές. Οι αναδυόμενες αγορές που εξαρτώνται περισσότερο από την εξωτερική χρηματοδότηση -όπως η Τουρκία- αποδείχθηκε ότι ήταν ευάλωτες τον προηγούμενο χρόνο με την αναταραχή που δημιουργήθηκε από το «tapering» της Fed, από την αστάθεια που προκάλεσε δηλαδή ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Μπεν Μπερνάνκε, όταν μίλησε για πρώτη φορά για μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.

Οι δυνάμεις που ενίσχυσαν την αντοχή των αναδυόμενων αγορών στο παρελθόν εξασθενούν. Οι αναδυόμενες αγορές χρειάζεται να βρουν τρόπους να μειώσουν τις οικονομικές ανισορροπίες για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές χρηματοοικονομικές καταιγίδες. Η Fed αναμένεται να τερματίσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης τον Οκτώβριο.

«Όταν φύγει η παλίρροια, τότε θα δούμε ποιοι έχουν ενισχύει τις θέσεις τους και ποιοι όχι», εξηγεί ο John Chambers της Standard & Poor’s.

Απολαύστε, λοιπόν, την ηρεμία που επικρατεί στο θέμα της Αργεντινής, όσο κρατήσει.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation