Η συνταγή Πούτιν για την καταστροφή ενός κράτους

Σε κάποιο επίπεδο, αυτό που συμβαίνει αυτήν την εβδομάδα στις πόλεις της ανατολικής Ουκρανίας είναι βαθιά μπερδεμένο. Οι ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας προσπαθούν να ανακαταλάβουν κυβερνητικά κτίρια στις πόλεις Ντόνιετσκ, Χάρκοβο και Λουγκάνσκ τις οποίες είχαν καταλάβει στις αρχές της εβδομάδας άγνωστοι φιλορώσοι διαδηλωτές. Ποιος είναι εναντίον ποιου; Ποιος έχει τον πραγματικό έλεγχο της περιοχής;

Πάντως σε ένα άλλο επίπεδο, αυτό που συμβαίνει είναι απολύτως ξεκάθαρο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν παραδίδει ένα ζωντανό μάθημα για το πώς μπορούμε να καταστρέψουμε ένα κράτος.

Ο Ρώσος πρόεδρος έχει τέσσερις βασικούς μοχλούς στη διάθεσή του: την εσωτερική πολιτική παρέμβαση, την οικονομική πίεση, τη διπλωματία και την απειλή πολέμου.

Κατά καιρούς, συμπεριφέρεται σαν να οδηγεί μια μπουλντόζα κατευθείαν στη Χρυσή Πύλη του Κιέβου. Άλλες φορές γίνεται πιο διακριτικός, όπως πιλότος drone ακριβείας, που έχει αποστολή να πετυχαίνει μια λάμπα του δρόμου κάθε φορά.

Όμως ο τελικός στόχος είναι ίδιος: να σταματήσει να υπάρχει η Ουκρανία ως χώρα με πραγματικά ανεξάρτητη εθνική κυριαρχία.

Για τον Β. Πούτιν οι τέσσερις μοχλοί δουλεύουν μαζί. Για ένα μικρό διάστημα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, έδειχνε έτοιμος να στηριχθεί στη διπλωματία. Με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ να επιβάλλουν πολιτικές και οικονομικές κυρώσεις, η Μόσχα μπήκε σε μια σειρά υψηλού επιπέδου συναντήσεις, με αποκορύφωμα τη συνάντηση στο Παρίσι των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και των ΗΠΑ Τζον Κέρι.

Σύντομα όμως αποδείχθηκε ότι η Ρωσία ζητούσε κάτι που οι ΗΠΑ δεν ήταν πρόθυμες να δώσουν: μια συμφωνία μετατροπής της Ουκρανίας σε ομοσπονδιακή ένωση. Το πρόσχημα ήταν να δοθούν περισσότερα δικαιώματα στις ρωσικές μειονότητες στα ανατολικά της χώρας. Ο πραγματικός λόγος ήταν να επιβληθούν συνταγματικές αλλαγές που θα υπονόμευαν σοβαρά την ύπαρξη ενιαίου κράτους.

Η Ουάσιγκτον όπως ήταν αναμενόμενο απέρριψε αυτήν την προσέγγιση με το επιχείρημα ότι δεν θα ανακατευτεί με επιβολή συμβιβαστικής συμφωνίας εκ μέρους του ουκρανικού λαού. Οπότε ο Β. Πούτιν επανέφερε αμέσως τους άλλους μοχλούς.

Πρώτα τον οικονομικό. Σχεδόν αμέσως μόλις χώρισαν οι δρόμοι των Λαβρόφ και Κέρι, η Gazprom αύξησε τις πιέσεις για τις τιμές του φυσικού αερίου, ειδοποιώντας την Ουκρανία ότι πρέπει να πληρώσει σύντομα το χρέος της 2,2 δισ. δολ. και ότι αυξάνει την τιμή του αερίου από τα $268 ανά 1.000 κυβικά μέτρα στα $485. Έτσι δημιουργήθηκε αμέσως η προοπτική χρεοκοπίας του Κιέβου και παράλληλα τρομοκρατήθηκαν οι Ευρωπαίοι πελάτες της Gazprom με την απειλή για την προσφορά.

Ακολούθησε η εγχώρια πολιτική. Τις τελευταίες ημέρες, είδαμε τον πρώην Πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, που ζει σήμερα εξόριστος στη Ρωσία, να επανεμφανίζεται δηλώνοντας ότι το καθεστώς του Κιέβου είναι παράνομο διότι πήρε την εξουσία βιαίως και τον εκτόπισε. Αν είναι παράνομο το καθεστώς, τότε είναι παράνομες και οι προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί και ό,τι τις συνοδεύει, όπως το νομικό καθεστώς του προέδρου που θα προκύψει από αυτές.

Την ίδια ώρα, μετά τη νηνεμία της ορατής αποκλιμάκωσης μεταξύ των διαδηλωτών υπέρ της Μόσχας και υπέρ του Κιέβου, οι φιλορώσοι διαδηλωτές επανήλθαν στη δράση την Κυριακή, καταλαμβάνοντας κρατικά κτίρια στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της ανατολής χώρας.

Όπως και στην Κριμαία, αυτοί οι ένοπλοι δεν αποκαλύπτονται. Αλλά τα επίπεδα οργάνωσης, εκπαίδευσης και εξοπλισμού που δείχνουν αυτοί οι μασκοφόροι δεν αφήνουν πολλές αμφιβολίες ότι πρόκειται για στρατιωτικούς που στηρίζει η Ρωσία.

Τέλος, υπάρχει και η απειλή του πολέμου. Οι Δυτικοί στρατιωτικοί ειδικοί δηλώνουν ότι ο Β. Πούτιν δεν έχει μέχρι στιγμής εκπληρώσει την υπόσχεση μείωσης των δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών που έχουν συγκεντρωθεί μαζικά στα ουκρανικά σύνορα. Δεν έχουν προχωρήσει. Όμως η άμεση παρουσία τους είναι αρκετή για να συμβάλει στην ουκρανική αποσταθεροποίηση.

Μήπως ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να επαναλάβει την Κριμαία, όπου την αποσταθεροποίηση την ακολούθησε η εισβολή και η προσάρτηση; Θα είναι μεγάλη πρόκληση να περάσει στη ρωσική ιστορία ως ο πρόεδρος που ανέκτησε όχι μόνο την Κριμαία, αλλά και το Κίεβο, την πηγή της ρωσικής κουλτούρας.

Αλλά το κόστος θα είναι τεράστιο, καθώς οι Ουκρανοί είναι βέβαιο ότι θα αντιπαλέψουν έτσι όπως δεν αντέδρασαν στην Κριμαία. Η Δύση, ακόμη και τότε, δύσκολα θα παρέμβει άμεσα με στρατιωτικά μέσα, θα επιβάλει όμως ένα τεράστιο οικονομικό και πολιτικό τίμημα.

Αλλά για την αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας δεν είναι απαραίτητη η απευθείας εισβολή. Ο Β. Πούτιν μπορεί να ανεβάζει και να κατεβάζει τους τέσσερις μοχλούς του. Μπορεί να καταστήσει αδύνατο για το Κίεβο να κυβερνήσει τη χώρα και για τη Δύση να προσφέρει αποτελεσματική οικονομική και πολιτική πίεση.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation