Το φθηνό ευρώ είναι το καλύτερο «όπλο» της Ευρώπης

Το αδύναμο ευρώ είναι το καλύτερο όπλο κατά του αποπληθωρισμού. Μπορεί να προκαλέσει την αυξημένη ζήτηση, που θα καταστήσει πολιτικά -και οικονομικά- εφικτή τη δημοσιονομική προσαρμογή. Η ΕΚΤ οφείλει να αδράξει τη μεγάλη ευκαιρία.

Δημοσιεύθηκε: 8 Νοεμβρίου 2013 - 07:35

του Martin Feldstein

Το φθηνό ευρώ είναι το καλύτερο «όπλο» της Ευρώπης

H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντέδρασε σωστά στην πρόσφατη ανακοίνωση του πολύ χαμηλού πληθωρισμού στην ευρωζώνη, χαλαρώνοντας περαιτέρω την πιστωτική πολιτική. Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι κατά πόσον αυτή η απόφαση -να μειώσει το βασικό επιτόκιο από το 0,5% στο 0,25%- θα έχει αρκετά μεγάλη επίδραση ώστε να ανεβάσει τον πληθωρισμό από το λιγότερο του 1% σήμερα κοντά στον στόχο της για 2%. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εναπόκειται στις αγορές συναλλάγματος.

Το χαμηλωμένο βραχυπρόθεσμο επιτόκιο σίγουρα δεν θα ανεβάσει από μόνο του τον πληθωρισμό, προκαλώντας αύξηση δαπανών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η πρωταρχική διαδρομή από το χαμηλωμένο επιτόκιο της ΕΚΤ προς τον υψηλότερο πληθωρισμό θα γίνει μέσω της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ. Η ισχύς του νομίσματος τον τελευταίο χρόνο έχει πιέσει χαμηλότερα τις τιμές εισαγωγών κι έχει υποχρεώσει τις εταιρίες της ευρωζώνης να κρατούν χαμηλά τις τιμές για να είναι ανταγωνιστικές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Τα επιτόκια της ευρωζώνης παραμένουν υψηλότερα από τα επιτόκια των ΗΠΑ, κατάσταση που διατηρεί τις ανοδικές πιέσεις στη διεθνή αξία του ενιαίου νομίσματος. Η αμερικανική Federal Reserve έχει μειώσει το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο federal funds μόλις στο 0,08% κι έχει υποσχεθεί να μην το αυξήσει όσο το ποσοστό της ανεργίας μένει πάνω από το 6,5% και υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η αγορά εργασίας είναι δυνατή. Οι παράγοντες των χρηματιστηρίων στοιχηματίζουν στο ότι δεν πρόκειται να αυξηθεί το επιτόκιο μέχρι τα τέλη του 2014 ή το 2015.

Η απόφαση της ΕΚΤ προκάλεσε μικρή πτώση στην αξία του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του δολαρίου και άλλων νομισμάτων. Το ευρώ διολίσθησε αμέσως μετά την απόφαση κατά 1,5% έναντι του δολαρίου στο 1,33 δολ.

Η ΕΚΤ θα πρέπει να αδράξει αυτήν την ευκαιρία για να δείξει ότι δεν την ανησυχεί η αποκλιμάκωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, αλλά αντίθετα τη θεωρεί μέθοδο για να ανεβάσει τον πληθωρισμό προς τον στόχο του 2%. Και αν δείξει ότι το επιτόκιο θα μειωθεί περαιτέρω τον Δεκέμβριο, εκτός κι αν ενισχυθεί ο πληθωρισμός κοντά στο 2%, θα πείσει τις αγορές ότι έχει χαλαρή άποψη για το φθηνότερο ευρωπαϊκό νόμισμα.

Αν γίνει φθηνότερο το ευρώ, θα δώσει σημαντική ώθηση σε χώρες της ευρωζώνης όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία, που έχουν πολύ μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα. Τα ελλείμματα αυτά, συνδυασμένα με μειωμένη ανάπτυξη και πολύ χαμηλό πληθωρισμό, προκαλούν άνοδο στους συντελεστές του εθνικού χρέους ως προς το ΑΕΠ. Και οι αυξημένοι συντελεστές χρέους αυξάνουν τον κίνδυνο νέας ανόδου στο κόστος δανεισμού, όπως ακόμη και την πιθανότητα πιέσεων για έξοδο από την ευρωζώνη.

Το πιο ανταγωνιστικό ευρώ θα τονώσει τη ζήτηση σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης, αυξάνοντας τις εξαγωγές και υποχρεώνοντας τους εγχώριους αγοραστές να υποκαταστήσουν με εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες τις εισαγωγές. Αν και το χαμηλότερο ευρώ δεν θα αλλάξει τις σχετικές τιμές μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης, θα έχει ισχυρή επίδραση γιατί σχεδόν το μισό εμπόριο των χωρών της περιοχής γίνεται με κράτη εκτός αυτής. Οπότε ένα φθηνό ευρώ μπορεί να οδηγήσει σε ισχυρότερη ζήτηση και να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα.

Η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην Ιταλία, την Ισπανία και σε άλλες ελλειμματικές χώρες έχει αποδειχθεί δύσκολη, γιατί οι μειώσεις στις κρατικές δαπάνες και οι αυξήσεις στους φόρους περιορίζουν την οικονομική δραστηριότητα. Η χαμηλότερη οικονομική δραστηριότητα προκαλεί αυξημένες μεταβιβάσεις κεφαλαίων και μειωμένα φορολογικά έσοδα, αντισταθμίζοντας την αρχική δημοσιονομική συρρίκνωση. Και οι πολιτικές της λιτότητας προκαλούν σημαντική πολιτική αντίσταση, που καθιστά δύσκολη την επίτευξη και τη διατήρηση τέτοιων πολιτικών.

Το φθηνότερο ευρώ έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει την αυξημένη ζήτηση που καθιστά πολιτικά -και οικονομικά- εφικτή την προώθηση της δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία θα θέσει τους συντελεστές των εθνικών χρεών σε σταθερή πορεία αποκλιμάκωσης. Η ΕΚΤ δεν χρειάζεται να στοχεύει σε πιο αδύναμο ευρώ για να πετύχει αυτές τις σημαντικές ευνοϊκές επιδράσεις. Αλλά η θετική στάση της απέναντι στην πτώση του ευρώ με στόχο την άνοδο του πληθωρισμού θα επιτρέψει στις αγορές να πετύχουν ακριβώς αυτόν τον στόχο.

Οι παράγοντες των αγορών θα πρέπει να θυμούνται ότι το ευρωπαϊκό νόμισμα ξεκίνησε τη συναλλαγματική του ισοτιμία μόλις στο 1,13 δολ. και κάποια στιγμή έπεσε κάτω από το 1 δολάριο. Η ευρωζώνη πληγώθηκε όταν το ευρώ ανήλθε πρόσφατα κοντά στο 1,38 δολ., ενώ η στερλίνα και το γεν διολίσθησαν κατά 25%.

Σημαντική πτώση του ευρώ θα πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη ως διαφυγή από τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού και ως βασικός συντελεστής για τη βελτίωση της δημοσιονομικής πολιτικής.

*Ο αρθρογράφος, πρώην πρόεδρος του Council of Economic Advisers, είναι καθηγητής οικονομικών στο Harvard.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation