Το νέο τοπίο στη μετεκλογική Γερμανία

Σπάνια προσελκύει τόσο πολύ διεθνές ενδιαφέρον μια γερμανική εκλογική αναμέτρηση. Ο κόσμος παρακολουθεί και περιμένει το αποτέλεσμα - περιμένει πραγματικά ακίνητος.

Στην Ευρώπη, ειδικότερα, όλες οι αποφάσεις -από την οριστικοποίηση της τραπεζικής ενοποίησης στην ευρωζώνη, μέχρι τη συζήτηση για την ανακούφιση της Ελλάδας από το χρέος- αναβάλλονται μέχρι να ξεκαθαρίσει η πολιτική σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης στο Βερολίνο.

Μια εκτίμηση είναι ότι, αν η Angela Merkel επανεκλεγεί καγκελάριος, θα απελευθερωθεί και θα γίνει πιο γενναιόδωρη προς τους εταίρους της στην ευρωζώνη. Μια άλλη είναι ότι θα υποχρεωθεί σε έναν ευρύτερο κυβερνητικό συνασπισμό με το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα SPD, με το ίδιο περίπου αποτέλεσμα.

Και οι δύο εκτιμήσεις μπορεί να είναι λάθος. Γιατί, παρά τη δημοτικότητά της, η A. Merkel ίσως καταλήξει να έχει λιγότερα περιθώρια κινήσεων μετά τις 22 Σεπτεμβρίου από όσα έχει τώρα.

Με αυτό το σκεπτικό, οι εκλογές δύσκολα θα φέρουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Οι δημοσκοπήσεις είναι αμετάβλητες επί μήνες και η διάθεση στη χώρα δεν είναι υπέρ της αλλαγής.

Γι' αυτό ακριβώς και η Α. Merkel είναι τόσο δημοφιλής -με ποσοστό αποδοχής 63%, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, σε σύγκριση με μόλις 29% του αντιπάλου της του SPD, Peer Steinbrück. Η καγκελάριος είναι καθησυχαστικά προβλέψιμη.

Αν διεκδικούσε την ηγεσία στη Βρετανία ή στις ΗΠΑ, πιθανότατα θα ήταν πρακτικώς ασφαλής. Στη Γερμανία όμως, θα εκλεγεί ένας συνασπισμός - και κανείς δεν είναι σίγουρος για το ποιος θα συγκυβερνήσει μαζί της.

Η Α. Merkel μπορεί να καταλήξει με οριακή πλειοψηφία στην Bundestag με τον σημερινό της εταίρο, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα. Αλλά και πάλι θα πρέπει να διαπραγματευθεί ακανθώδεις συμβιβασμούς με την πλειοψηφία SPD-Πρασίνων στην Bundesrat, την Άνω Βουλή, όπου εκπροσωπούνται τα 16 ομόσπονδα κρατίδια.

Αν δεν υπάρξει μια τέτοια «μαυροκίτρινη» κεντροδεξιά πλειοψηφία στην Bundestag, θα πρέπει να συζητήσει με το SPD ή με τους Πράσινους για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Μια συγκυβέρνηση με οποιοδήποτε από τα δύο αυτά κόμματα είναι μαθηματικά εφικτή, αλλά πολιτικά δύσκολη. Είναι ενστικτώδεις αντίπαλοι του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος CDU της Α. Merkel. Στην ευρωπαϊκή πολιτική, όμως, συμφωνούν στα περισσότερα.

Οι πιθανότητες για κυβέρνηση χωρίς Merkel είναι λίγες: Το SPD και οι Πράσινοι θα πρέπει να βρουν υποστήριξη στο ακροαριστερό κόμμα Linke για να αποκτήσουν πλειοψηφία. Και οι δύο γνωρίζουν ότι δεν θα είναι καθόλου αρεστή μια «κοκκινο-κοκκινο-πράσινη» συμμαχία.

Η πιο πιθανή λύση, λοιπόν, και η πιο δημοφιλής -το 51% των ψηφοφόρων δηλώνει  ότι την προτιμά- θα είναι μια ευρεία συμμαχία CDU και SPD, ακριβώς όπως εκείνη της οποίας ηγήθηκε η Α. Merkel από το 2005 έως το 2009. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι οι βουλευτές του SPD απεχθάνονται την ιδέα. Και εκεί μπαίνει η αβεβαιότητα.

Οι πρόεδροι της Γαλλίας François Hollande και των ΗΠΑ Barack Obama πιστεύουν ότι ένας ευρύς συνασπισμός θα εγγυηθεί περισσότερη ανάκαμψη. Δεν θα έπρεπε να είναι σίγουροι. Παρά τη μεγάλη συζήτηση και τη φασαρία της προεκλογικής εκστρατείας, η επόμενη κυβέρνηση δεν θα διαφέρει ιδιαίτερα από τη σημερινή όσον αφορά την οικονομική πολιτική.

Το τσιτάτο της Α. Merkel «ανταλλαγή αλληλεγγύης με αλληλεγγύη» -που σημαίνει ότι το Βερολίνο θα συμπαρασταθεί στους εταίρους της ευρωζώνης αλλά μόνο αν αυτοί «βάλουν τάξη» στα εθνικά νοικοκυριά τους- θα παραμείνει στην καρδιά της γερμανικής πολιτικής.

Το CDU και το SPD υποστηρίζουν το... χειρόφρενο χρέους, που απαιτεί ισοσκελισμένο προϋπολογισμό τόσο από την ομοσπονδιακή όσο και από τις τοπικές κυβερνήσεις. Και το έχουν επιβάλει και στους εταίρους της ευρωζώνης.

Όσο για τη διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη, δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσά τους. Όπως το έθεσε κορυφαίο στέλεχος του SPD, «και οι δύο θέλουμε να σταθεροποιηθεί το ευρώ και η ευρωζώνη, αλλά το SPD είναι λίγο πιο ειλικρινές για το τι θα στοιχίσει αυτό».

Από την άλλη, το SPD είναι ανυποχώρητο ότι το ταμείο διασώσεων European Stability Mechanism δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών, όπως θα ήθελαν η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία. Η παράταξη εκτιμά ότι ο τραπεζικός κλάδος, και όχι οι φορολογούμενοι, πρέπει να χρηματοδοτήσει πιθανή ανακεφαλαιοποίηση.

Πολύ λίγα έχουν συζητηθεί μέχρι στιγμής στην προεκλογική εκστρατεία γι' αυτά τα θέματα. Το SPD γνωρίζει ότι δεν μπορεί να κερδίσει ψήφους χτυπώντας την Α. Merkel για την πολιτική της στην ευρωζώνη, επειδή η ισορροπία που κρατάει ανάμεσα στον φιλοευρωπαϊσμό και στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων είναι εκείνο που θέλουν οι ψηφοφόροι.

Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει μετά την παραδοχή την περασμένη εβδομάδα του υπουργού Οικονομικών Wolfgang Schäuble ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί και νέο πρόγραμμα διάσωσης τον επόμενο χρόνο. Ίσως μίλησε πιο αυθόρμητα από όσο σκόπευε ή ίσως ήθελε να μην κατηγορηθεί ο ίδιος ή Α. Merkel για εκλογικό ψέμα. Πάντως το ζήτημα υπάρχει και τρέχει.

Μια νέα διάσωση της Ελλάδας δεν είναι δημοφιλής. Η μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα Bild διεξάγει εκστρατεία ζητώντας από όλα τα πολιτικά κόμματα να δεσμευθούν ότι «δεν θα δοθούν άλλα λεφτά στην Ελλάδα».

Το μόνο κόμμα που ίσως βοηθήσει είναι το πολύ μικρό, νεοσύστατο κόμμα Alternative für Deutschland, που θέλει να διαλυθεί το ευρώ και να υποχρεωθούν οι χρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα να φύγουν.

Μέχρι στιγμής, το AfD δεν έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πάνω από 3% στις δημοσκοπήσεις. Εάν όμως λάβει πάνω από 5% -και άρα έδρες στο κοινοβούλιο- προφανώς θα καταστήσει αναπόφευκτη πλέον την ευρεία συνεργασία για το CDU και το SPD.

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η Α. Merkel πάλι θα ηγείται. Αλλά είτε θα έχει μικρή πλειοψηφία με το FDP, άρα θα είναι πολύ περισσότερο «όμηρος» σε τυχόν αντιδράσεις εντός του κόμματός της, είτε θα καταλήξει να μοιραστεί την εξουσία με έναν επιθετικό εταίρο, που θα ψάχνει συνέχεια ευκαιρία για να προκαλέσει νέες εκλογές. Σίγουρα, δεν θα είναι ευκολότερη η ζωή στη Γερμανία μετά τις εκλογές.

*To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation