Το "μυστικό" του Σόιμπλε για τον ευρωπαϊκό νότο

Καθίστε λίγο να σκεφτείτε τη θέση του Wolfgang Schäuble, του 70χρονου Γερμανού υπουργού Οικονομικών. Ενός πολιτικού με απαράμιλλη πείρα στην κεντροδεξιά κυβέρνηση της Angela Merkel, που κουβαλάει τη σημαία όσων υποστηρίζουν ότι τα βάσανα της ευρωζώνης θα αποτελέσουν στο βαθύ μέλλον μια ευκαιρία για πρόοδο της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Κι όμως, δύο κυβερνητικές κρίσεις μέσα σε διάστημα ενός μηνός, η πρώτη στην Ελλάδα και η δεύτερη στην Πορτογαλία, καταδεικνύουν ότι το όραμά του κινδυνεύει να θαφτεί κάτω από βουνά απλήρωτων χρεών της νοτίου Ευρώπης. Πληγωμένες και καταπονημένες, οι κυβερνήσεις στην Αθήνα και στη Λισαβόνα συνεχίζουν κουτσαίνοντας, με ανησυχητικά περισσότερη πίστη από τις κοινωνίες τις οποίες κυβερνούν ότι η υποταγή στις γερμανικής έμπνευσης οικονομικές συνταγές θα σώσουν τις χώρες τους.

Όταν ο W. Schäuble επισκέφθηκε την Αθήνα την περασμένη εβδομάδα, η αριστερή ελληνική εφημερίδα Αυγή τον υποδέχθηκε με τον απροκάλυπτο τίτλο: "Χαίρε Schäuble! Οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν".

Πίσω από την περιφρόνηση και την απελπισία αυτών των ρητορικών ξεσπασμάτων, σιγοκαίει η πεποίθηση εκατομμυρίων Ελλήνων ότι, αν και οι ηγέτες τους φέρουν την αρχική ευθύνη για τα έξι χρόνια ύφεσης και τη μαζική ανεργία, η Γερμανία έχει χειροτερέψει τα πράγματα.

Προηγουμένως από την επίσκεψη Schäuble, η ελληνική βουλή παρέπεμψε στη Δικαιοσύνη, με την κατηγορία της κατάχρησης εξουσίας, έναν άνθρωπο που του ήταν γνωστός από τις πολύωρες μεταμεσονύχτιες συνεδριάσεις στο διαπραγματευτικό τραπέζι της ευρωζώνης. Ως υπουργός Οικονομικών της Αθήνας από το 2009 ως το 2011, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου παρέμεινε εστιασμένος στην άποψη ότι οι δημιουργικές σχέσεις με τη Γερμανία αποτελούν προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ στην προσπάθεια της Ελλάδας να διορθωθεί.

Οι βουλευτές στήριξαν αυτήν την... τιμωρία εγκρίνοντας απρόθυμα νομοθεσία την οποία υποστήριξε η Γερμανία και έφερε τις συνθήκες για την απόλυση χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, με αντάλλαγμα ακόμη περισσότερη βοήθεια με το σταγονόμετρο για την Ελλάδα από τους διεθνείς πιστωτές. Τα εργατικά συνδικάτα διαμαρτυρήθηκαν με γενική απεργία. Γνωρίζοντας τη δηλητηριώδη πολιτική ατμόσφαιρα στην Αθήνα, ο W. Schäuble κατέφθασε κομίζοντας δώρα: 100 εκατ. ευρώ σε κρατικά δάνεια για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Εκείνο που πραγματικά χρειάζεται η Ελλάδα, όμως, για να ξεπηδήσει κάποια φλόγα ελπίδας για το μέλλον της, είναι μία ακόμη αναδιοργάνωση του εξωτερικού της χρέους.

Η επικρατούσα άποψη είναι ότι θα ήταν αυτοκτονία για τον Schäuble ή για οποιονδήποτε Γερμανό πολιτικό να πει αυτήν τη δυσκολοχώνευτη αλήθεια στους Γερμανούς ψηφοφόρους, πριν από τις εθνικές εκλογές στις 22 Σεπτεμβρίου στη Γερμανία. Σε αντίθεση με το κούρεμα του ελληνικού χρέους τον Μάρτιο του 2012, που ξύρισε τους ιδιώτες επενδυτές, οποιαδήποτε μελλοντική αναδιάρθρωση θα κλαδέψει τους επίσημους πιστωτές, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, που σήμερα κατέχουν πάνω από το 90% του χρέους της χώρας.

Θα ήταν μια επανάσταση στην κρίση της ευρωζώνης. Μέχρι σήμερα οι διασώσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, των ισπανικών τραπεζών και της Κύπρου έχουν κοστίσει πολλά στους Γερμανούς φορολογούμενους σε δάνεια και εγγυήσεις, αλλά ούτε 1 ευρώ σε σκληρό, πραγματικό, ρευστό που δεν θα ανακτηθεί ποτέ. Στην πραγματικότητα, η διάσωση των 110 δισ. ευρώ της Ελλάδας από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ τον Μάιο του 2010 είχε στόχο την προστασία των γερμανικών τραπεζών, που είχαν μοιράσει απρόσεκτα δάνεια σε όλη τη νότια Ευρώπη, αλλά και την αποκατάσταση της οικονομικής υγείας της Ελλάδας.

Όμως, στο πετσί και στο πορτοφόλι τους, οι Γερμανοί ψηφοφόροι ήδη νιώθουν ότι μερικά από τα δισεκατομμύρια ευρώ που σπαταλήθηκαν στην Ελλάδα από το 2010 θα χαθούν για πάντα. Σε αυτόν τον βαθμό, μια δεύτερη αναδιοργάνωση του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να σοκάρει τους Γερμανούς πολίτες και να αποσταθεροποιήσει το πολιτικό στερέωμα, αν και ίσως χρειαστεί να ξεπεραστούν νομικά εμπόδια στο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας.

Ακόμη πιο επικίνδυνο, λόγω των επιπτώσεων στην πολιτική και στην κοινή γνώμη της Γερμανίας, θα είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο: η αυξανόμενη πιθανότητα να χρειαστεί να προσφερθούν διαγραφές χρεών ή πρόσθετη χρηματοοικονομική βοήθεια όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Πορτογαλία και στην Κύπρο. Όμως ούτε κι οι ισπανικές τράπεζες έχουν διαφύγει εντελώς τον κίνδυνο.

Η περίπτωση της Πορτογαλίας είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή, μαζί με την Ιρλανδία, καμία χώρα δεν έχει κοπιάσει πιο πολύ για να υπακούσει στους κανόνες που έθεσαν η Γερμανία και οι άλλοι πιστωτές. Όμως η συνταγή, αν υποθέσουμε ότι έχει αποτέλεσμα, δεν αποδίδει αρκετά γρήγορα ώστε να εξασφαλίσει την προγραμματισμένη επιστροφή της Πορτογαλίας, τον επόμενο χρόνο, στις διεθνείς αγορές ομολόγων. Όσο για την Κύπρο, η διάρκεια και η ένταση της οικονομικής και κοινωνικής της κατάρρευσης είναι απροσμέτρητες.

Το ερώτημα, λοιπόν, που απειλεί να κυριαρχήσει στη δημόσια γερμανική συζήτηση είναι: «Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρος... Πού θα τραβήξουν οι Γερμανοί την κόκκινη γραμμή;». Το μόνο βέβαιο είναι ότι καμία απάντηση δεν θα δοθεί πριν από τις 22 Σεπτεμβρίου.

*To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation