Oliver Stone: Γιατί απογοητεύτηκα από τον Ομπάμα

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μπάρακ Ομπάμα επιτέθηκε δριμύτατα εναντίον των πολιτικών του Τζορτζ Μπους που κατέστησαν τις ΗΠΑ διεθνή παρία, με πολέμους και περιφρόνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για μας, μέρος της γοητείας που ασκούσε ο τότε γερουσιαστής ήταν η υπόσχεσή του για διαφάνεια, η αντίθεσή του στον πόλεμο στο Ιράκ και η αποκήρυξη του μιλιταρισμού. Πώς λοιπόν να μην απογοητεύεται κανείς;

Ο Μπ. Ομπάμα αγκαλιάζει τώρα -και μάλιστα επεκτείνει- κάποιες από τις ιδέες στις οποίες παλαιότερα είχε επιτεθεί. Δεν είμαστε μόνο εμείς οι επικριτές της αριστεράς που το βλέπουμε έτσι. Ο Α. Φλέτσερ, πρώην υπεύθυνος Τύπου του Τζ. Μπους, δήλωσε: «Είναι σαν να βλέπουμε την τέταρτη θητεία του Τζορτζ Μπους… Είναι υποκριτής». Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μία απλοϊκή ερμηνεία. Ο πρόεδρος έχει απορρίψει βασικά στοιχεία του νεοσυντηρητικού προγράμματος.

Αυτή η κυβέρνηση έχει λίγο ή πολύ σταματήσει τα βασανιστήρια, έχει απομακρύνει στρατεύματα από το Ιράκ, έχει θέσει χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, έχει μείνει στα λόγια για την κατάργηση των πυρηνικών, ενώ αρνήθηκε να εισβάλει στο Ιράν. Ο πρόεδρος ήταν περισσότερο διστακτικός από οποιονδήποτε άλλο στην Ουάσιγκτον για το ενδεχόμενο εισβολής στη Συρία. Επίσης, προσπάθησε να κλείσει το Γκουαντάναμο, αν και οι προσπάθειές του μέχρι στιγμής είναι αδύναμες.

Κατά συνέπεια, όχι, δεν είναι ο Τζ. Μπους. Σίγουρα, όμως, μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι σε ορισμένα κρίσιμα σημεία ο Μπ. Ομπάμα είναι τελικά χειρότερος από τον προκάτοχό του. Γνωρίζουμε από τις πρόσφατες αποκαλύψεις που έγιναν από τον Εντ. Σνόουντεν τις δυνατότητες παρακολούθησης που έχουν περισσότεροι από 1 εκατ. Αμερικανοί οι οποίοι διαθέτουν τη σχετική άδεια. Αυτός ο στρατός αναπτύσσεται για να παρακολουθεί τον εγχώριο και ξένους λαούς, σε κλίμακα που μέχρι πρότινος ήταν αδιανόητη.

Ο Μπ. Ομπάμα επιμένει ότι υπάρχουν οι δικλίδες ασφαλείας ώστε να μη γίνει κατάχρηση αυτής της ροής δεδομένων, αλλά και των μονάδων όπου γίνεται η αποθήκευση των αρχείων. Ενδεικτικά, αναφέρει το Δικαστήριο Ξένων Μυστικών Υπηρεσιών. Το σώμα αυτό, όμως, φαίνεται πως είναι μόνο μία σφραγίδα. Ενέκρινε σχεδόν κάθε αίτημα που διατυπώθηκε τον προηγούμενο χρόνο. Απέρριψε μόλις δύο από τα 8.591 αιτήματα που κατατέθηκαν την περίοδο 2008-2012.

Ας δεχθούμε, όμως, τη δέσμευση του Λευκού Οίκου ότι δεν θα υπάρξει κατάχρηση σε αυτήν τη μεγάλη δύναμη. Ας δεχθούμε τα καλύτερα για τον Ομπάμα. Ακόμη κι αν η κυβέρνησή του δεν ψαρεύει στα τρισεκατομμύρια των email, φωτογραφιών και τηλεφωνικών συζητήσεων που περνούν από την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας, σίγουρα κάποιος θα το κάνει. Από τη στιγμή που τέτοια στοιχεία συλλέγονται, κάποια στιγμή θα γίνει επεξεργασία τους. Είναι πολύ μεγάλο το δέλεαρ.

Ο Έντγαρντ Χούβερ, διευθυντής του FBI από το 1935 μέχρι το 1972, το απέδειξε κατά τη μακρά και ατιμωτική καριέρα του. Έθεσε τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ υπό παρακολούθηση - και ήταν μόνο ένας από τους πολιτικούς ηγέτες τους οποίους δεν προσπάθησε να δυσφημίσει. Οι μελλοντικοί ηγέτες δεν θα χρειαστεί να ανατρέχουν σε υδροφόρες και δακρυγόνα για να σταματήσουν τους διαδηλωτές. Ούτε θα χρειάζεται να βάζουν κοριούς. Η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας έχει τώρα ένα μηχάνημα παρακολούθησης που θα ζήλευε η Stasi της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. 

Επιπλέον, εάν ο ήπιος εξαναγκασμός αποτύχει και απαιτεί δύναμη, τότε ο Μπ. Ομπάμα και οι διάδοχοί του θα έχουν τα μέσα για να στοχεύουν οποιονδήποτε, οπουδήποτε, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και τον πιο θανατηφόρο τρόπο. Οι ΗΠΑ εδραιώνουν την απόλυτη κυριαρχία τους σε γη, θάλασσα, αέρα, διάστημα και κυβερνοχώρο - κυριαρχία ευρέως φάσματος.

Βλέπουμε ότι αυτό παίρνει σάρκα και οστά. Ο Ομπάμα μελετά εβδομαδιαίες «λίστες θανάτου». Επιλέγει ποιον θα στοχεύσει με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, νέας πιο εξελιγμένης μορφής, τα οποία αναπτύσσονται ταχύτατα και μόνο από τις ΗΠΑ. Ο ίδιος και οι σύμβουλοί του, όμως, δίνουν ελάχιστη προσοχή στο γεγονός ότι αυτά τα προγράμματα δημιουργούν περισσότερους τρομοκράτες από όσους εξοντώνουν. Η χώρα όπου υπάρχει το μεγαλύτερο μίσος εναντίον των ΗΠΑ δεν είναι άλλη από το Πακιστάν, όπου τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους.

Επιπλέον, η αμερικανική τεχνολογική υπεροχή δεν θα προστατεύσει τις ΗΠΑ. Κατά τη δεκαετία του 1940, ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν πίστευε ότι η Σοβιετική Ένωση απείχε πολύ από τη δημιουργία πυρηνικών όπλων και πως οι ΗΠΑ θα είχαν για μεγάλο χρονικό διάστημα το πυρηνικό μονοπώλιο. Η εκτίμηση αυτή κράτησε μέχρι το 1949. Οι ΗΠΑ θα κάνουν και τώρα την ίδια εσφαλμένη εκτίμηση εάν αναπτύξουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανά τον κόσμο, στείλουν όπλα στο διάστημα ή εξομαλύνουν τον κυβερνοπόλεμο.

Ο Μπ. Ομπάμα έχει γίνει πιο συμπαθής και αποτελεσματικός διαχειριστής της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Και, στο όνομα της εθνικής ασφάλειας, θέτει τις βάσεις για ένα τρομακτικό μέλλον δυστοπίας συνδυάζοντας ευρέως φάσματος παρακολούθηση με ευρεώς φάσματος στρατιωτική κυριαρχία.

Το διεθνές κυνήγι του γενναίου κ. Σνόουντεν είναι η τελευταία ντροπιαστική απόδειξη αυτής της κατάστασης. Ήταν πριν από ακριβώς 60 χρόνια όταν ο Ζ.Π. Σαρτρ προειδοποίησε τους Αμερικανούς: «Η χώρα σας είναι άρρωστη με τον φόβο… Μην εκπλαγείτε εάν φωνάξουν από το ένα άκρο της Ευρώπης στο άλλο. Προσέξτε. Η Αμερική έχει τη λύσσα. Κόψτε όλους τους δεσμούς που μας δένουν μαζί, αλλιώς θα μας δαγκώσουν και θα τρελαθούμε».

Ο Μπ. Ομπάμα, υπό τη διακυβέρνηση του οποίου οι απεργοί πείνας σιτίζονται υποχρεωτικά και οι πληροφοριοδότες διώκονται με απαράμιλλη αγριότητα, χρειάζεται να αναθεωρήσει προτού βάλει και τα τελευταία καρφιά στο φέρετρο της πάλαι ποτέ περήφανης αμερικανικής δημοκρατίας.

*O Oliver Stone είναι σεναριογράφος και σκηνοθέτης βραβευμένος από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου. Ο Peter Kuznick είναι καθηγητής Ιστορίας στο American University. Από κοινού υπογράφουν τη σειρά ντοκιμαντέρ "The Untold Story of the United States".

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation