Η Ασία και η ανατροπή του συσχετισμού δυνάμεων

Το 2013 είναι κρίσιμη χρονιά για την παγκόσμια οικονομία. Φέτος, για πρώτη φορά από την επανάσταση που οδήγησε στην εκβιομηχάνιση του 19ου αιώνα, οι αναδυόμενες οικονομίες θα παραγάγουν την πλειονότητα των προϊόντων και υπηρεσιών στον πλανήτη. Οι κάτοικοι των πλούσιων και προηγμένων οικονομιών αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό, αλλά ισχυρό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Τώρα, όμως, είναι λιγότερο σημαντικοί οικονομικά από ό,τι η μάζα των ανθρώπων που ζουν στις φτωχές χώρες και στις χώρες μεσαίου εισοδήματος.

Η αλλαγή στην ισορροπία των οικονομικών δυνάμεων διεθνώς είναι βαθιά. Οι οικονομικοί αναλυτές, παράλληλα, προβλέπουν ότι θα συνεχιστεί. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι από το 2018 το ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής που θα αντιστοιχεί στις αναδυόμενες οικονομίες θα ενισχυθεί στο 55%. Κατά συνέπεια, ο όρος αναδυόμενες απέχει πλέον πολύ από την πραγματικότητα.

Αν και το βιοτικό επίπεδο είναι πέντε φορές υψηλότερο στις προηγμένες οικονομίες, από τη δεκαετία του 1990 το κενό μειώνεται ταχύτατα. Ενώ κάποτε η ανάπτυξη και το εισόδημα πήγαιναν χέρι-χέρι, τώρα προσπαθούν να προφτάσουν το ένα το άλλο. Επιπλέον, το 75% της διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από τον δυναμισμό των αναδυόμενων αγορών την επόμενη πενταετία.

Στον Jim O'Neil, τον μέχρι πρότινος επικεφαλής ανάλυσης της Goldman Sachs, αρέσει να χρησιμοποιεί έναν συγκεκριμένο συσχετισμό. Αναφέρει συχνά ότι ετήσια ανάπτυξη 8% στην Κίνα είναι εξίσου σημαντική με ανάπτυξη 4% στις ΗΠΑ.

Οι αναλογίες αυτές έρχονται σε άμεση αντίθεση με όσα ίσχυαν τη δεκαετία του 1980, όταν η Κίνα αναπτυσσόταν ακόμη ταχύτερα, αλλά ήταν πολύ μικρότερη οικονομία. Το 1980, η ανάπτυξη 10% στην Κίνα ήταν λιγότερο σημαντική από ανάπτυξη 1% στις ΗΠΑ.

Για τις οικονομίες εκτός G7 –ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία και Καναδάς– η μεγάλη πορεία προς τη δόξα δεν αποτελεί έκπληξη. Η ανάπτυξη είναι ισχυρότερη στις αναδυόμενες αγορές τα τελευταία 30 χρόνια, αν όχι περισσότερο. Το κατά κεφαλήν βιοτικό επίπεδο προσπαθεί να καλύψει το κενό τα τελευταία 20 έτη.

Αυτή η υπεραπόδοση γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακή όταν εξετάζεται στον χάρτη με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Πράγματι, το McKinsey Global Institute επισημαίνει ότι αλλάζει το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας. Το 1950, βρισκόταν στα βόρεια της Ιρλανδίας στο μέσον του βόρειου Ατλαντικού. Στη συνέχεια, όταν άρχισε να απογειώνεται η Ιαπωνία, το κέντρο βάρους απομακρύνθηκε από τις ΗΠΑ προς Ανατολάς. Τώρα κινείται γρήγορα νοτιοανατολικά, ενώ η ταχύτητα μετακίνησης την τελευταία δεκαετία είναι η μεγαλύτερη στην Ιστορία. Από το 2025, το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας εκτιμάται ότι θα βρίσκεται κοντά στο Νοβοσιμπίρσκ, στη νοτιοδυτική Σιβηρία.

«Η κινεζική οικονομική αστικοποίηση και μεταμόρφωση είναι 100 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στη Βρετανία την πρώτη χώρα που αστικοποιήθηκε και βιομηχανοποιήθηκε, και περίπου 10 φορές γρηγορότερα», δηλώνει ο Richard Dobbs του McKinsey Global Institute, και συμπληρώνει: «Κατά συνέπεια, η κινεζική βιομηχανική επανάσταση έχει 1.000 φορές μεγαλύτερη δυναμική από ό,τι είχε η βιομηχανική επανάσταση στη Βρετανία».

Η μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής δυναμικής έχει περάσει από πολλές διαφορετικές φάσεις τα τελευταία 30 χρόνια. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, οι μεγάλες προηγμένες οικονομίες κυριαρχούσαν στη διεθνή ανάπτυξη. Οι ΗΠΑ αντιστοιχούσαν σχεδόν στο ένα τρίτο, η Ε.Ε. στο 20%, ενώ έξι από τα μέλη του G7 ήταν ανάμεσα στις 10 χώρες με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην παγκόσμια ανάπτυξη (με εξαίρεση τη Γαλλία). Όπως λέει και το γνωστό κλισέ, φτερνίζονταν οι ΗΠΑ και αρρώσταινε η παγκόσμια οικονομία.

Από τα μέσα του 1990, οι πρώην διεθνείς τιτάνες άρχισαν ήδη να πέφτουν κατηγορία. Η Γερμανία και η Ιταλία δεν συμπεριλαμβάνονταν πλέον μεταξύ των 10 χωρών με την υψηλότερη ανάπτυξη, ενώ η σημασία της Ιαπωνίας είχε μειωθεί κατά το ήμισυ. Στον αντίποδα, το Μεξικό και η Ινδονησία μπήκαν στους 10 πρώτους, εξέλιξη που απέδειξε ότι η ταχεία ανάπτυξη και ο μεγάλος πληθυσμός ήταν ο σίγουρος τρόπος για να ανέβει μία χώρα κατηγορία.

Πριν από την κρίση του 2008-09, η Κίνα αναδείχθηκε ως η μακράν μεγαλύτερη πηγή ανάπτυξης και αναρριχήθηκε στην τέταρτη θέση με την εκτίναξη της παραγωγής εμπορευμάτων και των τιμών τους.

Η Βρετανία κρατιέται στο top 10 καθώς τα τελευταία 30 χρόνια προσπαθούσε να καλύψει το αναπτυξιακό κενό ανακάμπτοντας από την εποχή που τη χαρακτήριζαν τον μεγάλο ασθενή της Ευρώπης. Εκτιμάται, όμως, ότι θα υποβαθμιστεί από την premier league την περίοδο 2012-2017. Στις δέκα χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας ανάπτυξης δεν θα υπάρχει καμία ευρωπαϊκή, ενώ συνολικά η Ε.Ε. αναμένεται ότι θα αντιστοιχεί μόλις στο 5,7% της παγκόσμιας ανάπτυξης. Συνολικά, η Ινδία και η Κίνα θα αντιστοιχούν σχεδόν στο ήμισυ της διεθνούς οικονομικής επέκτασης.

Η μετατόπιση της οικονομικής ισχύος είναι τέτοια που όποια εταιρία επικεντρώνει τις προσπάθειές της στις ανεπτυγμένες οικονομίες πραγματικά ζει στο παρελθόν.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation