Roubini: Προσδεθείτε για την ισπανική διάσωση

Παρά την ξεκάθαρη αποτυχία στα προγράμματα διάσωσης Ιρλανδίας, Ελλάδας και Πορτογαλίας, η Ευρώπη είναι έτοιμη να κάνει το ίδιο λάθος. Το μέγεθος της Ισπανίας όμως δεν αφήνει περιθώρια για δεύτερη ζαριά.

Δημοσιεύθηκε: 10 Μαΐου 2012 - 07:47

Nouriel Roubini

Roubini: Προσδεθείτε για την ισπανική διάσωση

Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος της Roubini Global Economics και καθηγητής του Stern School of Business, New York University.

Κανείς δεν μπορεί να προσποιείται ότι γνωρίζει αν η Ισπανία πάσχει από ρευστότητα ή είναι χρεοκοπημένη αν δεν μετρηθεί το μέγεθος της μαύρης τρύπας στον τραπεζικό κλάδο της. Η ισπανική κυβέρνηση άρχισε επιτέλους να το κάνει: Η Bankia και άλλες τράπεζες αρχίζουν να λαμβάνουν ενέσεις ρευστότητας από τη Μαδρίτη. Με την ισπανική οικονομία να συρρικνώνεται ταχύτατα και την ανεργία να εκτινάσσεται, ήταν αναπόφευκτο να χρειαστεί η κυβέρνηση να διασώσει τις τράπεζες. Όμως, αυτό είναι το ένα μόνο κομμάτι του παζλ. Χωρίς ανάπτυξη το ισπανικό κράτος θα χρειαστεί και το ίδιο διάσωση.

Η πιστωτική άνθηση της Ισπανίας έφτασε σε αιχμή το 2008, όταν η προσφορά φθηνής, εξωτερικής χρηματοδότησης άρχισε να μειώνεται κάθετα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η ποιότητα των ενεργητικών των ισπανικών τραπεζών συνεχίζει να χειροτερεύει. Ο κλάδος θα χρειαστεί ανακεφαλαιοποίηση 100-250 δισ. ευρώ μέσα στο έτος για να διατηρήσει συντελεστή κεφαλαιακής επάρκειας 9%, το ελάχιστο που ανέχεται η European Banking Authority. Εν τω μεταξύ, εκφράζονται ανησυχίες για τη δυνατότητα και τη διάθεση των ισπανικών τραπεζών να υποστηρίξουν το κρατικό χρέος, ειδικά εν μέσω υποβαθμίσεων και ανάληψης κεφαλαίων.

Σε μια ιδανική περίπτωση, η διάσωση των ισπανικών τραπεζών θα γίνει ταχύτατα και με τη μορφή άμεσων ενέσεων κεφαλαίου από τους πόρους των ταμείων διασώσεων της Ε.Ε. Η Γερμανία παραμένει πεισματικά ενάντια σε αυτό, καθώς θα σήμαινε να άρει το μαστίγιο των προϋποθέσεων και να ταΐσει την Ισπανία με το καρότο της χρηματοδότησης. Μια τέτοια επιλογή βρίσκει αντίθετες και τις ισπανικές αρχές, καθώς συνακόλουθα ο Ευρωπαίος φορολογούμενος θα πάρει τον έλεγχο των τραπεζών τους.

Αντί αυτού, είναι πιθανότερο η διάσωση των ισπανικών τραπεζών να αναβληθεί μέχρι την τελευταία στιγμή. Το κόστος της τραπεζικής διάσωσης θα πρέπει τότε να ενσωματωθεί στον ισολογισμό του ισπανικού χρέους.

Οι τραπεζικές διασώσεις αυτής της κλίμακας ίσως γονατίσουν το ισπανικό κράτος. Αν δεν το κάνουν αυτές, θα το κάνουν το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος.

Προκειμένου να σταθεροποιήσει τα επίπεδα του δημοσίου χρέους μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η Ισπανία θα πρέπει να κάνει μια στρέβλωση στα δημοσιονομικά της, που είναι όχι μόνο ανέφικτη αλλά και αυτοκαταστροφική. Οι αυξήσεις φόρων και οι περικοπές δαπανών που απαιτούνται θα βαθύνουν την ύφεση και θα επιδεινώσουν τον πρωταρχικό προϋπολογισμό.

Για να μπει σε πορεία βιωσιμότητας του εξωτερικού χρέους η Ισπανία θα χρειαστεί τεράστια προσαρμογή στο εμπορικό της ισοζύγιο. Βραχυπρόθεσμα, η πτώση στην εγχώρια ζήτηση θα βελτιώσει γρήγορα το εμπορικό ισοζύγιο. Όμως μεσοπρόθεσμα η χώρα θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το εξωτερικό της χρέος μόνο αν βρει ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη, που απαιτεί υποτίμηση με πραγματικούς όρους, η οποία δεν μπορεί να έρθει αν δεν μειωθεί κάθετα η αξία του ευρώ.

Όποιος έχει παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην ευρωζώνη νιώθει έκπληκτος με την αίσθηση του deja vu στα προβλήματα της Ισπανίας. Η διάβρωση από την αβεβαιότητα του τραπεζικού κλάδου στην επενδυτική ψυχολογία στη χώρα θυμίζει την Ιρλανδία των ετών 2009 και 2010. Ο φαύλος κύκλος της ύφεσης λόγω της λιτότητας στην Ισπανία είναι ίδιος με την οικονομική καταρράκωση της Ελλάδας και της Πορτογαλίας.

Κι όμως, παρά τα ξεκάθαρα σημάδια αποτυχίας στα υπάρχοντα προγράμματα διάσωσης, η Ε.Ε. δείχνει έτοιμη να επιβάλει ένα απαράλλαχτο σχέδιο. Η τεράστια διαφορά όμως ανάμεσα στην Ισπανία και στις άλλες χώρες με πρόγραμμα διάσωσης είναι το μέγεθος. Αν κάτι δεν πάει καλά στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία, υπάρχει δυνατότητα για δεύτερη διασωση. Όμως, η ζαριά θα ριχτεί μία μόνο φορά για μια χώρα τόσο μεγάλη όσο η Ισπανία.

Ένα πακέτο διάσωσης θα κερδίσει λίγο χρόνο για την Ισπανία, αλλά αυτός θα είναι χρήσιμος μόνο αν αξιοποιηθεί για να δημιουργηθεί οικονομική ανάπτυξη. Αν οι ιδιωτικές αξιώσεις στο δημόσιο χρέος καταστούν junior σε σχέση με τις αξιώσεις της τρόικας (Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ), ακόμη και η διάσωση κινδυνεύει να μειώσει τις πιθανότητες επανάκτησης της πρόσβασης στην αγορά.

Επιπλέον, με τους οικονομικούς δείκτες να δείχνουν μια Ισπανία να διολισθαίνει όλο και βαθύτερα στην ύφεση, για να πάρει γερή στροφή η οικονομία της θα πρέπει να γίνει μεγάλη αλλαγή στη στρατηγική: νομισματική χαλάρωση από την ΕΚΤ, αποδυνάμωση του ευρώ, δημοσιονομική στήριξη στον πυρήνα, λιγότερη λιτότητα στην περιφέρεια, περισσότερα διεθνή οχυρώματα και αμοιβαιότητα του χρέους.

Ο μόνος τρόπος για happy end στη Μαδρίτη είναι να ληφθούν ταχύτατα αποφάσεις στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη και στις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αλλά αυτό μάλλον δεν θα γίνει. Οι κρίσεις στην περιφέρεια της ευρωζώνης και στην Ισπανία είναι μια καταδικασμένη συντριβή σε αργή κίνηση.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation