Μια "αθώα απορία" 500 δισ.€ της Γερμανίας

Η Bundesbank απαιτεί πρόσβαση σε ελληνικά και ισπανικά ακίνητα -και όχι μόνο- για την περίπτωση όπου καταρρεύσει η ευρωζώνη. Θα μπορούσε να στείλει τη Luftwaffe να λύσει την κρίση στην ευρωζώνη, σχολιάζει ο W. Munchau.

Δημοσιεύθηκε: 6 Μαρτίου 2012 - 07:40

Wolfgang Munchau

Μία από τις πιο προκλητικές πρόσφατες εξελίξεις στην κρίση της ευρωζώνης είναι το σοκ που έδειξε να παθαίνει το γερμανικό οικονομικό καθεστώς, συνειδητοποιώντας ότι η ευρωζώνη είναι νομισματική ένωση. Φαίνεται κανένας δεν τους το είχε πει.

Είναι μια μεγάλη ιστορία, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να καταγραφεί. Το ζήτημα αφορά μια μάλλον τεχνική συζήτηση για τις ανισορροπίες στο κεντρικό σύστημα πληρωμών της ευρωζώνης, το γνωστό Target 2. Η Γερμανία έχει δημιουργήσει αξιώσεις που πλεον ξεπερνούν τα 500 δισ. ευρώ από το eurosystem, το δίκτυο που απαρτίζεται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Και η Bundesbank έχει αρχίσει να νιώθει νευρική για τον αντισυμβαλλόμενο κίνδυνο αν τυχόν καταρρεύσει ξαφνικά το ευρώ.

Την ανακάλυψη της μεγάλης σπουδαιότητας του Target 2 έκαναν ο Hans-Werner Sinn, πρόεδρος του ινστιτούτου οικονομικών Ifo, και ο Timo Wollmershauser*. Ανακάλυψαν ότι ο ισολογισμός του Target 2 δείχνει ανισορροπίες στα ισοζύγια πληρωμών μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Δεν υπήρχε πρόβλημα πριν από το 2007, όταν τα ισοζύγια χρηματοδοτούσαν οι εμπορικές τράπεζες. Όταν σταμάτησε αυτό, ανέλαβαν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες αυτόν τον ρόλο. Οι ισπανικές τράπεζες μπορούν να επαναχρηματοδοτούνται χωρίς όριο από την Τράπεζα της Ισπανίας. Αν μια ισπανική εταιρία αγοράσει γερμανικό προϊόν, για παράδειγμα, η αλυσίδα της μεταβίβασης πηγαίνει από την ισπανική τράπεζα του αγοραστή στην ισπανική κεντρική τράπεζα, που δημιουργεί το χρήμα γι' αυτήν τη μεταβίβαση και στη συνέχεια το στέλνει στην Bundesbank, η οποία καταγράφει τη συναλλαγή ως αξίωση στο ευρωσύστημα.

Η Bundesbank στην αρχή αντιμετώπιζε το Target 2 ως στατιστικό ζήτημα. Σκεφτόταν ότι, εντάξει, καταγράφηκε στον ισολογισμό της Bundesbank, αλλά το ρίσκο των αντισυμβαλλόμενων μοιράζεται σε όλα τα μέλη του συστήματος. Όμως, την περασμένη εβδομάδα ο Jens Weidmann, διοικητής της Bundesbank, παραδέχτηκε ότι οι ανισορροπίες του Target 2 είναι πράγματι σημαντικός και μη αποδεκτός κίνδυνος. Η Bundesbank έχει πλέον συνταχθεί με το ενωμένο μέτωπο της γερμανικής ακαδημαϊκής κοινότητας.

Οι δύο καθηγητές έχουν δίκιο να σημειώνουν ότι αν το ευρώ καταρρεύσει ξαφνικά η Γερμανία μπορεί να χάσει μεγάλο κομμάτι από τις αξιώσεις της - περίπου το 20% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε γιατί όλοι προσποιούνται έκπληξη για το γεγονός ότι οι ανισορροπίες στα ισοζύγια συναλλαγών μπορούν να χρηματοδοτούνται επ’ αόριστον σε μια νομισματική ένωση. Μήπως δεν είναι αυτό ένα από τα χαρακτηριστικά που την ξεχωρίζουν από ένα σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών;

Εφόσον οι τράπεζες έχουν πρόσβαση στην κεντρική τράπεζα και μπορούν να διαθέσουν επαρκείς εγγυήσεις, οι χώρες μπορούν να έχουν ελλείμματα συναλλαγών απεριόριστα. Ένας φίλος μου κάποτε σχολίασε ότι ο τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα βιώσιμα είναι να σταματήσουν να δημοσιεύονται στοιχεία. Δεν το είπε μόνο για αστείο.

Η ύπαρξη απεριόριστου δανεισμού δεν σημαίνει ότι οι ανισορροπίες είναι άσχετες. Αντίθετα, έχουν πολύ έντονες οικονομικές επιπτώσεις, όπως έδειξε η κρίση. Το νόημα είναι ότι σε μια νομισματική ένωση οι ανισορροπίες δεν προσαρμόζονται αυτόματα. Αν θέλεις να προσαρμοστούν, πρέπει να το κάνεις ο ίδιος.

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι βέβαια το γερμανικό επίμονο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών. Άρα το πρόβλημα θα λυνόταν εύκολα με πολιτικές που θα ενθάρρυναν τη Γερμανία να αυξήσει τις εισαγωγές σε σχέση με τις εξαγωγές της. Όμως, η Γερμανία δεν έχει καμία διάθεση για κάτι τέτοιο.

Αντίθετα, η Bundesbank προτιμά να λύνει το πρόβλημα επιτιθέμενη στη χρηματοδότηση. Ο κ. Weidmann πρότεινε πρόσφατα να τιτλοποιηθούν οι γερμανικές αξιώσεις στο Target 2. Για σκεφτείτε το. Απαιτεί δυνατότητα πρόσβασης σε ελληνικά και ισπανικά ακίνητα και σε άλλα ενεργητικά έως την αξία των 500 δισ. ευρώ σε περίπτωση όπου καταρρεύσει η ευρωζώνη. Θα μπορούσε να στείλει τη Luftwaffe να λύσει την κρίση στην ευρωζώνη. Η πρότασή του είναι απίστευτα ακραία.

Επίσης μας λέει κάτι ακόμη: Ζητώντας εξασφάλιση για τον κίνδυνο κατάρρευσης του ευρώ, η Bundesbank είναι σαν να λέει ότι δεν θεωρεί πλέον ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα κατάρρευσης του ευρώ. Αν η Bundesbank θέλει εξασφαλίσεις, γιατί να μη θέλουν όλοι;

Η διαμάχη για το Target 2 είναι σημαντική γιατί χτυπάει στην καρδιά του προβλήματος. Όμως το γερμανικό οικονομικό καθεστώς είναι ανειλικρινές. Αυτό που λένε οι άνθρωποι είναι ότι δεν θέλουν πλέον μια νομισματική ένωση. Θέλουν ένα χαλαρότερο καθεστώς ενιαίου νομίσματος.

*www.cesifo-group.de

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation