Τα τρία θανάσιμα αμαρτήματα της ευρωζώνης

Αισιοδοξία, αδράνεια και αμέλεια είναι τα τρία θανάσιμα αμαρτήματα που επιρρίπτει ο Stephen King, επικεφαλής ανάλυσης της HSBC, στους ηγέτες της ευρωζώνης. Γιατί πιστεύει ότι μόνη λύση είναι να μπει η Γερμανία σε ύφεση!

Δημοσιεύθηκε: 16 Ιανουαρίου 2012 - 14:43

Stephen King*

Τα τρία θανάσιμα αμαρτήματα της ευρωζώνης

Η κίνηση της Παρασκευής από τη Standard & Poor’s δεν αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για τον χρηματοοικονομικό κόσμο. Ο οίκος αξιολόγησης είχε προειδοποιήσει από τον Δεκέμβριο ότι τα κράτη της ευρωζώνης κινδύνευαν με υποβάθμιση.

Πρακτικά, η Γερμανία είναι η τελευταία αλώβητη δύναμη. Οι άλλοι έχουν υποκύψει σε ένα κράμα τριών θανάσιμων αμαρτημάτων: αισιοδοξία, αδράνεια και αμέλεια.

Πάρα πολλές χώρες είναι υπεραισιόδοξες ως προς την ανάκαμψή τους, όταν όλες οι ενδείξεις οδηγούν στην κατεύθυνση της ύφεσης σε όλη την ευρωζώνη. Η συρρίκνωση της παραγωγής θα επιδεινώσει τα δημόσια έσοδα και έχει ήδη θέσει αρκετές χώρες σε μη βιώσιμο δρόμο.

Η αδράνεια ίσως να είναι αναπόφευκτη, καθώς οι πολιτικοί καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ των πολιτικών σκοπιμοτήτων και της δημοσιονομικής πραγματικότητας. Η Γαλλία, επί παραδείγματι, πρέπει να προχωρήσει σε λιτότητα ώστε να θέσει ξανά υπό έλεγχο το πρωτογενές της έλλειμμα και για να πείσει τους εταίρους της στην ευρωζώνη ότι το Παρίσι αντιμετωπίζει σοβαρά τη δημοσιονομική πειθαρχία. Παρ' όλα αυτά, ο Nicolas Sarkozy ελπίζει να αναδειχθεί ξανά νικητής στις προεδρικές εκλογές την άνοιξη.

Ως προς την αμέλεια, η πρόταση για νέο δημοσιονομικό συμβόλαιο είναι πολύ καλή, αλλά δεν αντιμετωπίζει την ανεπάρκεια των δημοσιονομικών εσόδων, που έχει οδηγήσει στη σημερινή κρίση. Μέχρι την οικονομική κατάρρευση του 2008, πολλές χώρες στην Ευρώπη είχαν καλή δημοσιονομική πορεία. Αδιαμφισβήτητα, θα πληρούσαν πολλές από τις προϋποθέσεις που θέτει τώρα το δημοσιονομικό συμβόλαιο.

Τα δημοσιονομικά γεράκια της ευρωζώνης υποστήριζαν ότι η λιτότητα θα αποδώσει καρπούς: η σφιχτή δημοσιονομική πολιτική θα οδηγήσει σε χαμηλότερα ελλείμματα και τα μικρότερα ελλείμματα, με τη σειρά τους, θα οδηγήσουν σε μείωση επιτοκίων και κατά συνέπεια σε ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη. Εάν συμπληρώσουμε σε όλα αυτά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με τη μείωση του κόστους ανά μονάδα εργασίας, τότε πραγματικά κανείς συμπεραίνει πως η λιτότητα μπορεί να επιφέρει αποτελέσματα.

Εντός της ευρωζώνης, όμως, το πείραμα δεν πέτυχε. Η Ελλάδα έχει τα δικά της προβλήματα, τα οποία, όπως φάνηκε και με τη διακοπή των διαπραγματεύσεων την Παρασκευή, μάλλον θα επιδεινωθούν. Ακόμη και εκείνοι που είναι δημοσιονομικά συντηρητικοί, όμως, δεν έχουν ανταμειφθεί από αυτήν την πολιτική. Οι αποδόσεις των 10ετών ιρλανδικών ομολόγων βρίσκονται στο 7,8%, επίπεδο γελοία υψηλό δεδομένης της κατάστασης της οικονομίας.

Κατά τους επόμενους μήνες, οι δυσκολίες για την ευρωζώνη πιθανότατα θα αυξηθούν. Καθώς διευρύνεται η κρίση και οι επενδυτές χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα των χωρών να εφαρμόσουν μακρά δημοσιονομική λιτότητα, θα αρχίσουν να υποφέρουν και οι χώρες που μέχρι τώρα ήταν αλώβητες στην κρίση.

Η επόμενη χώρα μπορεί να είναι η Γερμανία, όχι τόσο επειδή κινούνται υψηλότερα οι αποδόσεις των ομολόγων της, αλλά αντιθέτως επειδή οι Γερμανοί εξαγωγείς είναι αρκετά εκτεθειμένοι στο εμπόριο με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Οι γερμανικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, παράλληλα, στενάζουν υπό το βάρος της ευρωπαϊκής χρηματοοικονομικής διαταραχής.

Εάν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε τα πράγματα ίσως αλλάξουν. Μέχρι τώρα, η γερμανική άποψη για την αντιμετώπιση της κρίσης ήταν πως όλοι οι άλλοι θα πρέπει να γίνουν σαν τη Γερμανία, με δημοσιονομική λιτότητα, σκληρή δουλειά και πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όμως, τελικά ίσως η Γερμανία να γίνει σαν όλους τους άλλους και να μην μπορεί να αποφύγει την ύφεση.

Σε αυτήν την περίπτωση, η ευρωζώνη μπορεί να βρει μία απροσδόκητη σανίδα σωτηρίας. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αντιμέτωπη με την ύφεση τόσο στην περιφέρεια όσο και στον πυρήνα της ευρωζώνης και με τα επιτόκια κοντά σε μηδενικό επίπεδο, μπορεί να αναγκαστεί να υποχωρήσει και να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, χρησιμοποιώντας το νέο χρήμα για να αγοράσει κρατικά ομόλογα.

Ούτε αυτό το μέτρο θα λύσει την κρίση -αυτό, άλλωστε, χρειάζεται ένα άλμα πολιτικής φαντασίας-, αλλά τουλάχιστον θα καταστήσει την κρίση ευκολότερη για να λυθεί.

*Ο Stephen King είναι επικεφαλής οικονομικής ανάλυσης της HSBC.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation