Krugman:«Κανείς δεν είναι ασφαλής στην κρίση»

"Η μόνη χρηματοπιστωτική καινοτομία των τελευταίων 30 χρόνων που πραγματικά ωφέλησε τον άνθρωπο ήταν τα ΑΤΜ", λέει ο P. Krugman. Τι πιστεύει για τις επενδύσεις σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Κίνα.

Δημοσιεύθηκε: 21 Νοεμβρίου 2011 - 08:19

Maik Rodewald

Krugman:«Κανείς δεν είναι ασφαλής στην κρίση»

Συνέντευξη του κ. Paul Krugman, καθηγητή Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων στο Princeton University, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Οικονομικών το 2008.

Ποιος από τους παρακάτω παγκόσμιους κινδύνους είναι ο χειρότερος από την πλευρά του θεσμικού επενδυτή: κατ’ αρχάς, οι πληθωριστικές πιέσεις;

Πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ μακρινός κίνδυνος για τις περισσότερες χώρες. Παντού υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά και απλώς δεν πρόκειται να έχουμε πληθωρισμό. Μπορεί να υπάρχουν πιέσεις στις αγορές εμπορευμάτων, αλλά δεν θα μεταδοθούν σε ευρύτερο πληθωρισμό.

Αποπληθωρισμός ιαπωνικού στιλ;

Μου κάνει εντύπωση πόσο αργά οδεύουμε προς τα εκεί. Οδεύουμε προς τα εκεί, αλλά αποδεικνύεται ότι η ονομαστική ανθεκτικότητα είναι σημαντική. Επίσης, τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και μια παρατεταμένη περίοδος οικονομικής αδυναμίας συνήθως σε σπρώχνει προς το μηδέν, αλλά όχι κάτω από αυτό. Η Ιαπωνία πρωτοτύπησε από αυτήν την άποψη. Οπότε δεν περιμένω στην πραγματικότητα αποπληθωρισμό. Αν συνεχιστεί έτσι, σε 3 - 4 χρόνια θα μπορούσε να συμβεί στις ΗΠΑ, αλλά δεν είναι άμεση απειλή.

Πόσο σημαντική θα ήταν πιθανή επιβράδυνση στην Κίνα;

Δεν μου αρέσει αυτό το θέμα, γιατί δεν καταλαβαίνω την Κίνα. Δεν μπορείς να εμπιστευτείς τα οικονομικά μεγέθη που ανακοινώνουν. Όλα τα οικονομικά μεγέθη είναι επιστημονική φαντασία, αλλά οι Κινέζοι ακόμη παραπάνω. Προσπαθώ να μάθω για την Κίνα και ρωτάω όσους γνωρίζουν, όμως ο καθένας έχει εντελώς διαφορετική ιστορία να πει. Να πιστέψω για τις πόλεις-φαντάσματα και το επικείμενο κραχ ή να πιστεύω ότι η Κίνα έχει απεριόριστες πηγές να καλύψει την κρίση; Δεν έχω ιδέα.

Εν τέλει, πάντως, στις σημερινές τιμές της αγοράς, όχι βάσει αγοραστικής δυνατότητας, η οικονομία της Κίνας κινείται στα σημερινά επίπεδα με αυτά της οικονομίας της Ιαπωνίας. Είναι σημαντική, αλλά όχι τεράστια. Δεν είναι ακόμη αρκετά μεγάλη ώστε να ρίξει όλο τον πλανήτη.

Ως επενδυτής τι πιστεύετε για τις αναδυόμενες αγορές;

Ήμουν αρκετά αισιόδοξος πριν από δύο χρόνια, γιατί βασικά υπήρχαν ευκαιρίες εκεί. Τώρα πια όλα έχουν προεξοφληθεί, οπότε δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν προφανείς ευκαιρίες εκεί. Είμαι αισιόδοξος ότι θα ξεπεράσουν την κρίση χωρίς πολλά προβλήματα. Όμως, στις επενδύσεις δεν έχει σημασία μόνο να καταλάβεις τι θα γίνει, αλλά και τι πιστεύεις πως θα γίνει και δεν το πιστεύουν οι άλλοι. Δεν βλέπω κάτι τέτοιο εδώ.

Πολλοί επενδυτές θεωρούν τις αναδυόμενες αγορές καταφύγια για τις τοποθετήσεις τους.

Όχι, όχι, κανείς δεν είναι ασφαλής.

Συγκριτικά;

Πιστεύω ούτε συγκριτικά. Οι δύο ισχυρότερες οικονομίες στον πλανήτη είναι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα της καταστροφής και στις ΗΠΑ υπάρχει πολιτικό πρόβλημα. Πάρα πολλά μπορεί να στραβώσουν στην αμερικανική πολιτική σκηνή.

Αν αφαιρέσουμε την Ασία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, πού αλλού θα βάζατε τα στοιχήματά σας;

Θα έβαζα ορισμένα στις ΗΠΑ γιατί εκεί υπάρχει τρελή πολιτική, αλλά και μεγάλη θεμελιώδης δύναμη. Η Ασία προσφέρει αρκετές ευκαιρίες, όμως μάλλον όχι η Κίνα, γιατί αυτή δεν σέβεται τους νόμιμους κανόνες. Αλλού όμως στην Ασία, ειδικά σε ορισμένες... δεύτερης διαλογής, υπάρχουν ευκαιρίες. Η Ευρώπη μου προκαλεί μεγάλη νευρικότητα. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα πιθανής καταστροφής του ευρώ και δεν θα είναι καλά τα πράγματα όταν συμβεί.

Αν συμβεί, ποιος θα πληγεί περισσότερο - οι ΗΠΑ ή η Ασία;

Πιθανότατα οι ΗΠΑ. Οι εμπορικοί δεσμοί είναι σχεδόν εξίσου ισχυροί, αλλά οι χρηματοπιστωτικοί δεσμοί είναι ισχυρότεροι. Ένας συνάδελφός μου μου είπε πρόσφατα ότι το γκρίζο τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ είναι κυρίως οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Κάθε μεγάλη αναταραχή στην Ευρώπη θα φέρει αναταραχή και στις ΗΠΑ.

Ας υποθέσουμε ότι είστε θεσμικός επενδυτής με υποχρεώσεις σε ευρώ. Θα αγοράζατε eurobonds;

Πολλά θα εξαρτιώνταν από τα υπόλοιπα. Αν υπάρχουν eurobonds σε συνδυασμό με πολύ πιο φιλελεύθερη ΕΚΤ, τότε ναι. Αλλιώς όχι. Έχουν το ίδιο πρόβλημα που είχαν εξαρχής: ποιος ακριβώς τους κάνει πλάτες;

Θέλετε να έχει η ΕΚΤ status δανειστή εσχάτης ανάγκης;

Ακριβώς. Θα πρέπει έτσι να γίνει. Το κοινό ευρωομόλογο χωρίς αυτό είναι απλώς ένα ευρωομόλογο με πλάτες τις οικονομίες της Ευρώπης με ΑΑΑ, που στην πραγματικότητα αυτήν τη στιγμή είναι μόνο η Γερμανία και η Ολλανδία.

Πιστεύετε ότι η Γερμανία θα χάσει το ΑΑΑ;

Όχι, δεν πιστεύω ότι θα γίνει αυτό. Ή το ένα θα γίνει ή το άλλο: Ή θα διαλύσει το ευρώ και θα μείνει μόνο η Γερμανία ή θα παρέμβει η ΕΚΤ και θα αρχίσει να κάνει αυτά που θα ήθελε να κάνει, οπότε δεν θα υπάρχει πρόβλημα. Υπάρχει ένα μακροχρόνιο θέμα με τον προϋπολογισμό εξαιτίας της δημογραφικής κατανομής, αλλά πιστεύω ότι μπορούν να το διαχειριστούν. Στη Γερμανία δεν επικρατεί η πολιτική παράλυση που υπάρχει στις ΗΠΑ και η χώρα έχει τις απαραίτητες δυνατότητες να σώσει τους γείτονές της, όμως δεν νομίζω ότι θα πάει πολύ μακριά. Είτε θα συμβεί μέσω της ΕΚΤ, είτε θα καταρρεύσει.

Έχετε καμία αμφιβολία ότι τα καινοτομικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα βελτίωσαν τη ζωή των ανθρώπων;

Έχω σοβαρές αμφιβολίες. Θα μπορούσε να γίνει ανέκδοτο, αλλά η μόνη χρηματοπιστωτική καινοτομία των τελευταίων 30 χρόνων που είχε πραγματικά οφέλη για τους ανθρώπους ήταν τα ΑΤΜ. Όλα τα άλλα είναι επίφοβα. Αμφιβάλλω πολύ για όσους πιστεύουν ότι οι χρηματοπιστωτικές οικονομίες πραγματικά βελτίωσαν την ανθρώπινη ζωή. Πιστεύω ότι απλώς έδωσαν μια εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας. Τα Collateralised Debt Obligations (CDO) ήταν ξεκάθαρα καταστροφικά. Απλώς κορόιδευαν τον κόσμο ότι το ρίσκο ήταν μικρότερο απ’ όσο στην πραγματικότητα. Η AIG δημιούργησε την εσφαλμένη αίσθηση της ασφάλειας μέσω Credit Default Swaps (CDS), που αποδείχθηκε ότι ήταν τελείως άχρηστη. Πρόκειται για συγκεκριμένα παραδείγματα και θα μπορούσατε να αντιτάξετε ότι είναι παραπλανητικά, όμως στην πραγματικότητα αυτά που σας ανέφερα ήταν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από τις ασχολίες του κλάδου τα τελευταία 10 - 15 χρόνια.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation